6 წიგნი, რომლის აკრძალვაც აბსურდული მიზეზით მოითხოვეს
წიგნების დაცენზურება, აკრძალვა, დაწვა და სხვა მისთანა არახალი პრაქტიკაა. ეს ხდებოდა ჩვენს ახლო და შორეულ წარსულშიც. მაგალითად, ცნობილია, რომ ჯერ კიდევ ძველი წელთაღრიცხვით 213 წელს ჩინეთის იმპერატორმა ცინ შიხუანდმა წიგნებისა და ხელნაწერების უმეტესობა დააწვევინა სამეფოში, რათა თავისი მმართველობა წარსულთან არ შეედარებინათ.
წიგნების აკრძალვასთან დაკავშირებით ადამიანებს განსხვავებული აზრი აქვთ, თუმცა, არცთუ იშვიათად მკაცრი ცენზურის საბაბი ყოვლად უსაგნო იყო. აი, როგორც, ამ სტატიაში ჩამოთვლილი წიგნების შემთხვევაში.
1. აქ ხარ ღმერთო? ეს მე ვარ, მარგარეტი
ამერიკელი მწერლის, ჯუდი ბლუმის, ბევრი საბავშვო წიგნი აკრძალვას შეეწირა. მოზარდობის გამოცდილებაზე ღიად საუბარი, როგორც ჩანს, ბევრს აღიზიანებდა. 70-იან წლებში გამოცემული წიგნი, სახელად აქ ხარ ღმერთო? ეს მე ვარ, მარგარეტი გარდატეხის ასაკში მყოფი გოგოს შესახებაა და რადგან ტექსტი მომწიფებასა და სექსუალობასთან დაკავშირებულ საკითხებსაც შეეხება, მის აკრძალვას არაერთ სკოლაში ითხოვდნენ; მაგალითად, 1982 წელს, უისკონსინის შტატის ერთ-ერთმა სკოლამ წიგნს "სექსუალურად შეურაცხყმყოფელი და ამორალური" უწოდა.
ბლუმმა ერთხელ გაიხსენა, რომ თავისი შვილების სკოლაშიც გაგზავნა წიგნის სამი ეგზემპლარი, მაგრამ დირექტორმა კაცმა მიიჩნია, რომ ტექსტი "მენსტრუაციაზე საუბრის გამო შეუფერებელი საკითხავი იყო".
სხვათა შორის, ბლუმის ერთ-ერთ წიგნს, Forever-ს, ბრალი დასდეს "მშობლებისთვის დაუმორჩილებლობის" ასახვაშიც.
2. ბუზთა ბატონი
უილიამ გოლდინგის ბრწყინვალე ლიტერატურული კარიერა 1954 წელს გამოცემული სადებიუტო რომანით, ბუზთა ბატონით, დაიწყო; მწერალმა 1983 წელს ნობელის პრემიაც კი მიიღო ლიტერატურის დარგში.
თუმცა, რომანი 1960-იან წლებში კრიტიკის ობიექტად იქცა. ბუზთა ბატონი ჯერ კონექტიკუტის რამდენიმე სკოლაში აიკრძალა, მოგვიანებით კი, 1981 წელს, ჩრდილოეთ კაროლინაში სკოლამ მიიჩნია, რომ წიგნით მოზარდები არასწორ გაკვეთილს სწავლობდნენ და რომ ის "დემორალიზებას უწევდა ადამიანს, რადგან მას ცხოველზე მხოლოდ ოდნავ უკეთესად წარმოაჩენდა".
ასევე 1980-იან წლებში, სამხრეთ დაკოტის სკოლის მოსწავლის მშობელმა განაცხადა, რომ "ამ წიგნის წაკითხვა ბავშვებში იწვევს დეპრესიას, სიძულვილსა და სადისტურ ტენდენციებს".
3. ანა ფრანკის დღიური
ნაცისტური რეჟიმის ჩადენილი დანაშაულებების ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი სამხილი 13 წლის ებრაელი გოგოს, ანა ფრანკის, დღიურია. დღიურს ანა ორ წელზე მეტი ხნის განმავლობაში წერდა, როცა ის და თავისი ოჯახი ამსტერდამში, მამის სამსახურის ოფისის შენობის უკანა ნაწილში იმალებოდნენ. დღიური, რომელშიც ბოლო ჩანაწერი გესტაპოს მიერ დაპატიმრებამდე სამი დღით ადრეა გაკეთებული, ანას გამოსაცემად სურდა.
წიგნი, სახელად ახალგაზრდა გოგოს დღიური თავდაპირველად 1947 წელს დაიბეჭდა და ბევრმა სავალდებულო საკითხავადაც მიიჩნია, როგორც იმ წარსულის მტკიცებულების, რომელიც არ უნდა დავივიწყოთ. თუმცა, ბევრი მშობელი საერთოდ წინააღდეგი იყო, რომ თავიანთ შვილებს დღიური წაეკითხათ. განსაკუთრებით კი 50 წლის საიუბილეო განახლებული გამოცემა, რომელშიც ანას გადაწერილი ხელნაწერი და მამამისის ამოკლებული ნაწილებიც შევიდა.
2010 წელს ვირჯინიის შტატის სკოლაში წიგნი მას შემდეგ აიკრძალა, რაც ეს ერთ-ერთმა მშობელმა მოითხოვა. მშობელი მიიჩნევდა, რომ ტექსტში ავტორის "სექსუალური სურვილების გაღვიძება დეტალურად" იყო აღწერილი. მოგვიანებით კი სკოლაში ეს აკრძალვა მოიხსნა, თუმცა, განახლებული გამოცემა მხოლოდ ბიბლიოთეკაში დარჩა, გაკვეთილებზე კი კვლავ ძველ ვერსიას იყენებდნენ.
კიდევ უფრო აბსურდული მიზეზით წიგნის აკრძალვა ალაბამას სახელმძღვანელოების სახელმწიფო კომიტეტმა მოითხოვა. მათი აზრით, ანა ფრანკის დღიური "ძალიან დამთრგუნველი" იყო.
4. შარლოტის ქსელი
ე. ბ. უაითის კლასიკად ქცეული წიგნი, რომელიც 1952 წელს გამოიცა, ბევრი ადამიანის ბავშვობის საყვარელი საკითხავია. ნაწარმოების მიხედვით ფილმიც გადაიღეს, რომელიც ასევე ძალიან პოპულარული გახდა. თუმცა, მასში პრობლემური კუთხე ზოგმა მაინც დაინახა. 2006 წელს, კანზასის სკოლის მშობლებმა განაცხადეს, რომ "ცხოველებთან ლაპარაკი არაბუნებრივი" ქცევა იყო. გარდა ამისა, აკრძალვის მოთხოვნის ახსნისას ისიც კი დასძინეს, რომ "სიცოცხლის დაბლა მდგომი ფორმების ადამიანური შესაძლებლობებით წარმოჩენა მკრეხელობა და ღმერთის უპატივცემულობა" იყო. არადა, ბიბლიის ერთ-ერთ მონაკვეთში, მაგალითად, ვირი ლაპარაკობს.
5. ჰაკლბერი ფინის თავგადასავალი
საკულტო ამერიკელი მწერლის, მარკ ტვენის ყველაზე ცნობილი რომანი თავდაპირველად 1884 წელს გამოიცა. ჰაკლბერი ფინის თავგადასავალი, რომელსაც ასევე ბევრი მიიჩნევს სავალდებულო საკითხავად, ხშირად დაუსახელებიათ ერთ-ერთ საუკეთესო ამერიკულ რომანად, მონათმფლობელობის მავნე პრაქტიკის ამსახველ საუკეთესო ტექსტად და სხვა. თუმცა, რომანი არაერთხელ გამხდარა აკრძალვის სამიზნეც.
უმეტესად, მიზეზად ტექსტში "რასობრივი ნიშნით გულგრილობასა და გამოყენებულ ენას" ასახელებენ. თუმცა, შეუფერებელი ენა სულაც არაა ის, რამაც 1905 წელს ბრუკლინის საჯარო სკოლა აღაშფოთა. მათი აზრით, "ჰაკს არა მხოლოდ ექავებოდა ტანი, ნაფხანი ადგილებიც ჰქონდა და იქ, სადაც ოფლი თქვა, პერსპირაცია უნდა ეთქვა".
6. ჰარი პოტერი
საკულტო წიგნებისგან განსხვავებით, უკვე კლასიკად ქცეული, თუმცა, მაინც ახალი ჰარი პოტერის გარშემო შექმნილი ხმაური დღესაც ბევრს ახსოვს. მწვავე კრიტიკის ქარცეცხლმა მოიცვა მთელი მსოფლიო, მოტივი კი უმეტესად რელიგიური იყო. წიგნების ლეგენდარულ სერიას "ჯადოქრობის პროპაგანდასა" და "ოკულტისტური და სატანისტური" თემების გამოყენებაში ადანაშაულებდნენ. საქმე იქამდეც მივიდა, რომ წიგნები ზოგან დაწვეს, ბევრგან კი სკოლის ბიბლიოთეკებიდან გამოიტანეს.
პოტერიადის წინააღდეგ გალაშქრება ახსოვთ საქართველოშიც. პირველი წიგნის ქართულ ენაზე გამოცემიდან მალევე, 2003 წელს, ერთ-ერთ რელიგიურ ჟურნალში ვრცელი სტატია გამოქვეყნდა, სადაც ამტკიცებდნენ, რომ რომანი "ბნელეთს აიდეალებდა" და "მოზარდს ეშმაკისეული გზის ორი მიმართულების: გაცხადებული ბოროტებისა და შელამაზებული ბოროტების — შავი და თეთრი მაგიის არჩევანის წინაშე" აყენებდა.
-
გადახედვაცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ ცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ
-
გადახედვასაფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ საფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ
-
გადახედვაგზის გადაკეტვა შეკრების თავისუფლების ფორმაა — საია გზის გადაკეტვა შეკრების თავისუფლების ფორმაა — საია
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ში მიიწვიეს დათქმით, რომ ვიზიტამდე უნდა შეჩერებულიყო კანონპროექტის განხილვა — საგარეო აშშ-ის ელჩის განცხადებაზე კობახიძე აშშ-ში მიიწვიეს დათქმით, რომ ვიზიტამდე უნდა შეჩერებულიყო კანონპროექტის განხილვა — საგარეო აშშ-ის ელჩის განცხადებაზე
-
გადახედვაპოლიციამ გმირთა მოედანზე, რამდენიმე წუთის წინ, სამი ადამიანი დააკავა პოლიციამ გმირთა მოედანზე, რამდენიმე წუთის წინ, სამი ადამიანი დააკავა
-
გადახედვაჩაკვეტაძე: არაფერი არ დგას ჩვენს ხალხზე მაღლა, გაიწვიეთ ეს კანონი ჩაკვეტაძე: არაფერი არ დგას ჩვენს ხალხზე მაღლა, გაიწვიეთ ეს კანონი
-
გადახედვაბუდუ ზივზივაძე: არა რუსეთს და არა ყველაფერს, რაც საქართველოს რუსეთისკენ მიაქანებს ბუდუ ზივზივაძე: არა რუსეთს და არა ყველაფერს, რაც საქართველოს რუსეთისკენ მიაქანებს
-
გადახედვაბუდუ ზივზივაძე: ვერანაირად გამართლდება მშვიდობიან მომიტინგეებზე თავდასხმა ბუდუ ზივზივაძე: ვერანაირად გამართლდება მშვიდობიან მომიტინგეებზე თავდასხმა
-
გადახედვაშსს-ს ვებგვერდი არ მუშაობს — ჰაკერული დაჯგუფება Anonymous წერს, რომ საიტი მათ გათიშეს შსს-ს ვებგვერდი არ მუშაობს — ჰაკერული დაჯგუფება Anonymous წერს, რომ საიტი მათ გათიშეს
-
გადახედვასაიას განცხადება გელა ნადირაძის ადგილსამყოფლის და მდგომარეობის შესახებ საიას განცხადება გელა ნადირაძის ადგილსამყოფლის და მდგომარეობის შესახებ
-
გადახედვაახლა საქართველოს ხელისუფლებაზეა დამოკიდებული, მე ნათლად ვთქვი, რომ ევროინტეგრაციის გზაზე ეს კანონი პრობლემაა — ხერტ იან კოოპმანი ახლა საქართველოს ხელისუფლებაზეა დამოკიდებული, მე ნათლად ვთქვი, რომ ევროინტეგრაციის გზაზე ეს კანონი პრობლემაა — ხერტ იან კოოპმანი
-
გადახედვასაჩხერელი გელა ნადირაძე, რომელიც აქციაზე გაუჩინარდა, საავადმყოფოში ნაცემი იპოვეს საჩხერელი გელა ნადირაძე, რომელიც აქციაზე გაუჩინარდა, საავადმყოფოში ნაცემი იპოვეს
-
გადახედვაახლობლები ეძებენ აქციაზე საჩხერიდან ჩამოსულ კაცს — მას, სავარაუდოდ, სპეცრაზმმა სცემა ახლობლები ეძებენ აქციაზე საჩხერიდან ჩამოსულ კაცს — მას, სავარაუდოდ, სპეცრაზმმა სცემა
-
გადახედვადანიგანი: მოვუწოდებთ საქართველოს მთავრობას, კვლავ დაადასტუროს ერთგულება საქართველოს ევროატლანტიკური მომავლის მიმართ დანიგანი: მოვუწოდებთ საქართველოს მთავრობას, კვლავ დაადასტუროს ერთგულება საქართველოს ევროატლანტიკური მომავლის მიმართ
-
გადახედვაღოღობერიძე: ჩვენ გავიმარჯვებთ და ამ საქართველოში იმათთვისაც იქნება ღირსეული ადგილი, ვინც დღეს, სხვადასხვა მიზეზების გამო, სხვაგვარად ფიქრობს! ღოღობერიძე: ჩვენ გავიმარჯვებთ და ამ საქართველოში იმათთვისაც იქნება ღირსეული ადგილი, ვინც დღეს, სხვადასხვა მიზეზების გამო, სხვაგვარად ფიქრობს!
-
გადახედვალანა ღოღობერიძე: გგონიათ, წყლის ჭავლით და რეზინის ტყვიებით შეძლებთ ამ საუკუნეებით გამოწრთობილი სულისკვეთების ჩაკვლას? ლანა ღოღობერიძე: გგონიათ, წყლის ჭავლით და რეზინის ტყვიებით შეძლებთ ამ საუკუნეებით გამოწრთობილი სულისკვეთების ჩაკვლას?
-
გადახედვარუსული კანონის მოწინააღმდეგეები გმირთა მოედნის პიკეტირებას გეგმავენ — საპროტესტო აქცია ჩატარდება პარლამენტთანაც რუსული კანონის მოწინააღმდეგეები გმირთა მოედნის პიკეტირებას გეგმავენ — საპროტესტო აქცია ჩატარდება პარლამენტთანაც
-
გადახედვაკაცს, რომელმაც ლილოს მოვაჭრე შეკვეთით მოკლა, უვადო პატიმრობა შეეფარდა კაცს, რომელმაც ლილოს მოვაჭრე შეკვეთით მოკლა, უვადო პატიმრობა შეეფარდა
-
-
გადახედვასაპარლამენტო ოპოზიციის ბრიფინგი პარლამენტის დაკეტილ ჭიშკართან და მათი მთავარი გზავნილები ხელისუფლებას საპარლამენტო ოპოზიციის ბრიფინგი პარლამენტის დაკეტილ ჭიშკართან და მათი მთავარი გზავნილები ხელისუფლებას
-
გადახედვარამდენიმე სიმართლე, რისთვისაც თვალის გასწორება მოგიწევთ თქვენი პარპაშის დასრულებამდე — ჯაფარიძე ოცნებას რამდენიმე სიმართლე, რისთვისაც თვალის გასწორება მოგიწევთ თქვენი პარპაშის დასრულებამდე — ჯაფარიძე ოცნებას
კომენტარები