კრიტიკის შემდეგ კულტურის სამინისტრომ გელათის შესახებ მორიგი დასკვნა გამოაქვეყნა
წულუკიანის განმარტებით, დასკვნა არ არის საბოლოო, ვინაიდან იუნესკოს პროცედურული წესების თანახმად, შეიძლება ზოგიერთი მონაკვეთი ან ფაქტობრივი გარემოება დაზუსტდეს.
რატომ არის მნიშვნელოვანი: 30 იანვარს გელათის ტაძრის შესახებ დასკვნა გიორგი ჩუბინაშვილის სახელობის ქართული ხელოვნების, ისტორიისა და ძეგლთა დაცვის ეროვნულმა კვლევითმა ცენტრმა გამოაქვეყნა.
- აღმოჩნდა, რომ კულტურის სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფი კვლევითი ცენტრის დასკვნა სამინისტროშივე არ მოეწონათ და განცხადებით მალევე გამოეხმაურნენ.
- სადაც ცენტრი გააკრიტიკეს და თქვეს, რომ დოკუმენტი კონკრეტული და მცირერიცხოვანი, პოლიტიკურად ანგაჟირებულ პირთა ჯგუფის მოსაზრებების კრებულია.
- ბოლოს გაირკვა, რომ ჩუბინაშვილის ცენტრს კვლევა საპატრიარქომ დაუკვეთა.
- კვლევაში წარმოდგენილი გელათის მონასტრის მდგომარეობა კულტურის სამინისტროს კრიტიკის მიზეზი გახდა ოპოზიციის მხრიდანაც.
რას ამბობს თეა წულუკიანი: მინისტრმა ბრიფინგზე განაცხადა, რომ "დადგა დღე, როდესაც ჩვენ ვაქვეყნებთ პარიზიდან მიღებულ დასკვნას გელათის სამონასტრო კომპლექსთან დაკავშირებით".
- მისი თქმით, ესაა ერთობლივი დასკვნა, რომელიც შედგენილია მსოფლიოს კულტურული მემკვიდრეობის ცენტრის, ICOMOS-ისა და ICCROM-ის მიერ გელათში ჩატარებული ინსპექტირების საფუძველზე.
- მისივე განმარტებით, დასკვნა არ არის საბოლოო, ვინაიდან იუნესკოს პროცედურული წესების თანახმად, შეიძლება ზოგიერთი მონაკვეთი ან ფაქტობრივი გარემოება დაზუსტდეს.
- "არცერთი სხვა დოკუმენტი ან დასკვნა, რომლებიც სამინისტროში შემოვიდა ჩემი მინისტრობისას, საიდუმლო არ გამხდარა. რა სახეცვლილებაც უნდა განიცადოს მომავალში ამ დასკვნამ, ჩვენ დღეს უკვე ვაქვეყნებთ მას და წარმოგიდგენთ დასკვნის მნიშვნელოვან მიგნებებსა და რეკომენდაციებს", — თქვა წულუკიანმა.
- ამბობს, რომ 2022 წლის 26 ნოემბერს სამინისტრომ იუნესკოს მისიას შესთავაზა, თავის დღის წესრიგში შეეტანა ჩუბინაშვილის სახელობის ქართული ხელოვნების ისტორიისა და ძეგლთა დაცვის ეროვნული კვლევის ცენტრთან შეხვედრაც.
- რადგან ეს არის სამინისტროს მმართველობის სფეროში მოქმედი ორგანიზაცია, რომელიც მუდმივად ავლენდა პრეტენზიულ დამოკიდებულებას და გამოთქვამდა კრიტიკულ შენიშვნებს სამინისტროსადმი კონკრეტული გამოსავლის შემოთავაზების გარეშე.
- წულუკიანის თქმით, იუნესკოს მისიის პასუხი იყო, რომ ჩუბინაშვილის ცენტრთან შეხვედრას იმ ეტაპზე ვერ განიხილავდა.
მინისტრის განმარტებით, როდესაც თავს პოლიტიკურად ესხმიან ისინი, ვისი ვალიც იყო ძეგლზე ზრუნვა, პასუხის უფლებაც და ვალდებულებაც აქვს.
- ამბობს, რომ როცა კულტურის სამინისტრო, 2021 წლიდან, შეუდგა პრობლემების აღმოფხვრას, 2017 წლამდე შემუშავებული სამოქმედო გეგმის პროექტი აღმოჩნდა მოძველებული.
- მისივე განცხადებით, იუნესკოს მისიის ანგარიშში აღნიშნულია, რომ იუნესკოსთვის გასაგებია, პირველ ეტაპზე რატომ მიენიჭა უპირატესობა ფიზიკური ჩარევების განხორციელებას და არა ძეგლის მართვის გეგმის განახლებას.
- მინისტრი თავს იმშვიდებს იმით, რომ იუნესკოს მისია ეთანხმება იმას, რასაც კულტურის მინისტრი აღნიშნავს.
- "კერძოდ, 2020 წლამდე განხორციელებული სამუშაოების შესახებ დოკუმენტაცია არ არსებობს. მოცემული დოკუმენტაციის წარმოება კი კულტურული მემკვიდრეობის საბჭოს მაშინდელი ხელმძღვანელობის პირდაპირი ვალდებულება იყო" — თქვა წულუკიანმა.
- მინისტრი საქართველოს საპატრიარქოდან მაქსიმალურ ჩართულობას ისურვებდა და პროცესში სასულიერო პირების მოწვევასაც აპირებს.
რა წერია დასკვნაში: დოკუმენტის მიხედვით, დაცვის ყველაზე გადაუდებელი საჭიროებები დაკავშირებულია სახურავებთან არსებული ხარვეზების აღმოფხვრასთან, რომელიც დამონტაჟდა 2015-2018 წლებში.
- და რამაც გამოიწვია ტენიანობის შეღწევა და ისტორიული ძეგლის ფრესკების დაშლა, ამიტომ აუცილებელია დაზიანებული ფრესკების დაუყოვნებლივი აღდგენა, რომელიც უნდა იყო ორიგინალთან თავსებადი მასალების გამოყენებით.
- ფრესკების შემდგომი საკონსერვაციო სამუშაოები უნდა გადაიდოს გადაუდებელი ჩარევების დასრულებამდე კედლის მხატვრობა სტაბილურ მდგომარეობას მიაღწევს და შემუშავებულია ფრესკების გრძელვადიანი კონსერვაციის გეგმა.
- უნდა იყოს კედლის მხატვრობის მდგომარეობის მუდმივი მონიტორინგი, ასევე უნდა აღმოიფხვრას ტენიანობისა და გახრწნის უარყოფითი ზემოქმედების სავარაუდო პრობლემა.
- მონიტორინგი ასევე უნდა შეეხოს ეკლესიის შიგნით არსებულ გარემოსა და პირობებს კედლებში წყლის დონეებზე.
- "2020 წლამდე განხორციელებული ინტერვენციების შესახებ დეტალური დოკუმენტაციის ნაკლებობამ, მათ შორის 2015-2018 წლებში ახალი სახურავების დიზაინისა და მონტაჟის შესახებ, გაართულა გადაუდებელი ჩარევის სტრატეგიის შემუშავება", — ნათქვამია დოკუმენტში.
- დოკუმენტში ნათქვამია, რომ კონსერვაციის გამოწვევების აღმოფხვრის პროგრამის გასაგრძელებლად საჭიროა ორი დროებითი ინსტალაცია:
- დაცული ხარაჩოების სტრუქტურის გაფართოება ეკლესიის ყველა ფართობზე და ძეგლის მთლიანი დამცავი საფარის განთავსება, რომელიც უზრუნველყოფს ოპტიმალურ პირობებს.
ძირითადი რეკომენდაციები: დაუყოვნებლივი ქმედებები ფოკუსირებული უნდა იყოს საგანგებო სტაბილიზაციის სამუშაოებზე. შემდგომი საკონსერვაციო სამუშაოები უნდა განხორციელდეს მხოლოდ მას შემდეგ, რაც მზად იქნება კონსერვაციის პროგრამა, რომელიც სისტემატურად შემოწმდება.
- ქონების მართვის გეგმა უნდა განახლდეს, რათა გაგრძელდეს კონსერვაციის ძალისხმევა.
- დაუყოვნებლივ განახორციელეთ საერთო დამცავი საფარის განთავსებისთვის ძეგლი, გუმბათის ჩათვლით.
- დარწმუნდით, რომ მუდმივად მზადდება საფუძვლიანი და დეტალური დოკუმენტაცია (ორივე მონიტორინგისთვის კედლის მხატვრობის მდგომარეობა და ყველა განხორციელებული დამუშავების ჩაწერა).
- ეს ინფორმაცია ყოველთვის ხელმისაწვდომი უნდა იყოს, რათა საგანგებო კონსერვაციის დროს სამუშაოები და ფრესკების მუდმივი მონიტორინგი შესაძლებელი იყოს, რაც საჭირო იქნება დიდი ხნის განმავლობაში.
- გააფართოვეთ და შეინახეთ დაცული ხარაჩოები ეკლესიის ყველა უბანში, რათა შეაფასოთ და დააკვირდით ფრესკული ნახატების ყველა ზედა ნაწილს, ისევე როგორც მოზაიკას.
- უნდა შემოწმდეს წმინდა გიორგის ფრესკები, სადაც, შესაძლოა, წყალი შესულიყო.
- გელათში საჭირო გრძელვადიანი კონსერვაციისა და მონიტორინგის ღონისძიებების გათვალისწინებით, რეკომენდებულია მეტი ქართველი კონსერვატორის ჩართვა, რათა უზრუნველყოს ქმედებების გრძელვადიანი მდგრადობა.
-
გადახედვაო'ბრაიენი: თუ საქართველოს ხელისუფლება ე.წ. რუსულ კანონს მიიღებს, ვითარება ჩვენთვის ნათელი გახდება [ინტერვიუ] ო'ბრაიენი: თუ საქართველოს ხელისუფლება ე.წ. რუსულ კანონს მიიღებს, ვითარება ჩვენთვის ნათელი გახდება [ინტერვიუ]
-
გადახედვამიუხედავად დაპირისპირებისა და რთული ვითარებისა, უნდა გვაერთიანებდეს სამშობლოს სიყვარული და შეგვეძლოს მშვიდობიანი თანაცხოვრება — ეპისტოლედან მიუხედავად დაპირისპირებისა და რთული ვითარებისა, უნდა გვაერთიანებდეს სამშობლოს სიყვარული და შეგვეძლოს მშვიდობიანი თანაცხოვრება — ეპისტოლედან
-
გადახედვარუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა რუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა
-
გადახედვადერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს დერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს
-
გადახედვააქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია აქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია
-
გადახედვაქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ ქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ
-
გადახედვაპრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო პრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო
-
გადახედვაკლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე! კლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე!
-
გადახედვასაქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა საქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა
-
გადახედვაჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე
-
გადახედვადღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია დღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია
-
გადახედვარა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე რა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე კობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე
-
გადახედვაკალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ" კალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ"
-
გადახედვამინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე მინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე
-
გადახედვაპოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI პოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI
-
გადახედვა11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა 11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა
-
გადახედვასაფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ საფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ
-
გადახედვაგზის გადაკეტვა შეკრების თავისუფლების ფორმაა — საია გზის გადაკეტვა შეკრების თავისუფლების ფორმაა — საია
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ში მიიწვიეს დათქმით, რომ ვიზიტამდე უნდა შეჩერებულიყო კანონპროექტის განხილვა — საგარეო აშშ-ის ელჩის განცხადებაზე კობახიძე აშშ-ში მიიწვიეს დათქმით, რომ ვიზიტამდე უნდა შეჩერებულიყო კანონპროექტის განხილვა — საგარეო აშშ-ის ელჩის განცხადებაზე
-
კომენტარები