საავადმყოფო, სადაც პაციენტების ნაცისტებისგან გადასარჩენად დაავადება გამოიგონეს
იტალიაში მდებარე ფატებენეფრატელის საავადმყოფოს პალატა სავსე იყო პაციენტებით, რომლებსაც K სინდრომზე მკურნალობდნენ. ეს ახალი და უცნობი დაავადება, რომლის სახელიც კოშის სინდრომს (ტუბერკულოზი) წააგავდა, საავადმყოფოს გასაჩხრეკად მისული ნაცისტი ჯარისკაცებისთვის ძლიერი შემაკავებელი ფაქტორი იყო. ჯარისკაცები, რომლებიც ებრაელებს, პარტიზანებს და ანტიფაშისტებს ეძებდნენ, ამ პალატას ინფექციის შიშით არ ეკარებოდნენ და ყურადღება სხვაგან გადაჰქონდათ.
K სინდრომით დაავადებული პაციენტების "მკურნალობა" ამ საავადმყოფოში 1943 წლის ბოლოსკენ დაიწყეს. ამავე წლის 16 ოქტომბერს ნაცისტებმა ებრაული გეტოდან და რომის სხვა ტერიტორიებიდან 1 200 ებრაელი გადაასახლეს. ბანაკებს მხოლოდ 15 მათგანი გადაურჩა. ამის შემდეგ საავადმყოფოში მიღებული პაციენტების რიცხვი მუდმივად იზრდებოდა. ეს პაციენტები ლტოლვილები იყვნენ, K სინდრომი კი — გამოგონილი დაავადება.
ეს დაავადება ჯოვანი ბორომეომ საავადმყოფოს სხვა ექიმებთან ერთად გამოიგონა. მათი მიზანი ებრაელების და ანტიფაშისტების გადარჩენა იყო. 1890 წელს დაბადებული ბორომეო თავადაც ანტიფაშისტი იყო. ფატებენეფრატელიში თავისი პოსტის დაკავებამდე მას მთავარი ექიმის პოსტი სხვა საავადმყოფოებმაც შესთავაზეს, მაგრამ უარი განაცხადა, რადგან მათი მოთხოვნა ფაშისტურ პარტიაში გაწევრიანებაც იყო. ფატებენეფრატელის კათოლიკე ბერები მართავდნენ და კათოლიკურ ეკლესიასა და ფაშისტურ რეჟიმს შორის არსებული შეთანხმების მიხედვით კერძო საავადმყოფოდ იყო მიჩნეული, რაც სახელმწიფო რეგულაციებისგან ათავისუფლებდა. ფაშისტურ პარტიაში გაწევრიანება თანამშრომლებსაც არ მოეთხოვებოდათ.
ბორომეომ რეჟიმის მიერ სხვადასხვა მიზეზით დისკრიმინირებული ბევრი ექიმი აიყვანა. მათ შორის, ებრაელი ექიმი ვიტორიო ემანუელე საჩერდოტიც იყო, რომელმაც 16 ოქტომბრის მოვლენებს გადარჩენილი დევნილები შეიფარა. მომდევნო თვეების განმავლობაში ეს ადგილი პოლიტიკური წინააღმდეგობის ცენტრი გახდა.
ბორომეომ და მისმა მოკავშირეებმა, ბერებთან კოლაბორაციით, საავადმყოფოში დაამონტაჟეს რადიოსადგური, რომელსაც პარტიზანებთან კომუნიკაციისთვის იყენებდნენ. როცა ისინი მიხვდნენ, რომ ნაცისტებმა რადიოს ადგილმდებარეობა აღმოაჩინეს, ყველაფერი მდინარე ტიბრში გადაყარეს.
საავადმყოფო კუნძულ ტიბრზე მდებარეობდა და გეტოსთანაც ახლოს იყო, რამაც ნაცისტ ოფიცრებში ეჭვი გააჩინა. ბორომეო და მისი კოლეგები გარდაუვალი ვიზიტისთვის მზად იყვნენ. ჰოსპიტალიზირებული ებრაელები (და სხვა "პოლიტიკური" პაციენტები) ოფიციალური დოკუმენტების მიხედვით K სინდრომით იყვნენ დაავადებული. სახელიც თავის მხრივ სარისკო ხუმრობა იყო: წარმოსახვით დაავადებას "K" ალბერტ კესელრინგის და ჰერბერტ კაპლერის გამო დაარქვეს. კესელრინგი ნაცისტი მეთაური იყო, რომელმაც კაპლერს, რომის პოლიციის უფროსს, დაავალა ადრეატინის მღვიმეებში ხოცვა-ჟლეტის მოწყობა, რომელსაც 335 ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა. მოგვიანებით ორივე მათგანი ომის დროს ჩადენილი დანაშაულებების გამო გაასამართლეს.
"K სინდრომი" მალევე გახდა კოდური სიტყვა, რომელიც საავადმყოფოში გადამალულ ხალხს აღნიშნავდა. ადრიანო ოსიჩინი (რომელიც მოგვიანებით იტალიის ჯანდაცვის მინისტრი გახდა 1990-იანებში) იყო ერთ-ერთი, ვინც ბორომეოს წერდა და K პაციენტებისთვის გარკვეული რაოდენობის საწოლების შენახვას სთხოვდა, რომლებიც საავადმყოფოში მომდევნო დღეებში უნდა მისულიყვნენ.
საავადმყოფო ლტოლვილებს მოკავშირეების მიერ რომის გათავისუფლების დღემდე იღებდა.
როგორც პიერო ბორომეო, ჯოვანის ვაჟი, ამბობს, ოქტომბრის ბოლოსკენ ნაცისტებმა გაჩხრიკეს ფატებენეფრატელი. ბორომეომ მათ საავადმყოფო დაათვალიერებინა და დეტალურად აუხსნა, თუ რა ეფექტი ჰქონდა K სინდრომს დაავადებულებზე. ამის შემდეგ მან ისინი პალატის სანახავად მიიპატიჟა. ნაცისტებმა, რომლებსაც, პიერო ბორემეოს თქმით, ექიმებიც ახლდნენ თან, მიწვევაზე უარი განაცხადეს და ტერიტორია ზედმეტი კითხვების გარეშე დატოვეს.
განსხვავებული ვერსიები არსებობს იმასთან დაკავშირებით, თუ როგორ ეძებდნენ ნაცისტები ებრაელებს საავადმყოფოში და როგორ აუბნია მათ გზა ბორომეომ. თუმცა, თითოეული მათგანი ადასტურებს K სინდრომის გამოგონებას. პიერო ბორომეოს ვერსიით, მთელი ეს სარისკო წამოწყება დაგეგმილი და სისტემატიზებული კამპანია იყო ფაშიზმის წინააღმდეგ ბრძოლაში. ექიმები ოსიჩინი და საჩერდოტი კი ამბობენ, რომ ყველაფერი ძირითადად იმპროვიზებული და სპონტანური იყო.
მიუხედავად იმისა, თუ რეალურად როგორ მოხდა ყველაფერი, ვიცით, რომ K სინდრომმა უამრავი სიცოცხლე გადაარჩინა. ბორომეოს სიმამაცე აღიარებულია როგორც იტალიაში, ისე საერთაშორისოდ. ის 1961 წელს გარდაიცვალა. 2004 წელს იად ვაშემში, ჰოლოკოსტის მსხვერპლთა ოფიციალურ მემორიალში, მას პატივი მიაგეს ებრაელთა გადარჩენისთვის.
სხვა იმ ადამიანების მსგავსად, რომლებიც ებრაელებს მალავდნენ თავიანთ სახლებში თუ საჯარო სივრცეებში ან ტყუილებს ამბობდნენ მათ გადასარჩენად, ფატებენეფრატელის ექიმები და ბერები თავიანთ სიცოცხლესა და თავისუფლებას რისკავდნენ. ნაცისტ მეთაურებს კი არასდროს გაუგიათ, რომ K სინდრომი გამოგონილი დაავადება იყო.
ესაა ერთი მაგალითი იმისა, თუ როგორ გამოიყენეს დეზინფორმაცია, შიში და უცოდინრობა კარგი საქმისთვის.
-
გადახედვარუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა რუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი ელჩებს: დაძაბულ ვითარებაში ვართ... ჩემი თხოვნაა, განხორციელდეს მაღალი დონის ვიზიტები მაისის ბოლომდე სალომე ზურაბიშვილი ელჩებს: დაძაბულ ვითარებაში ვართ... ჩემი თხოვნაა, განხორციელდეს მაღალი დონის ვიზიტები მაისის ბოლომდე
-
გადახედვააზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს აზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს
-
გადახედვააქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია აქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია
-
გადახედვაქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ ქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ
-
გადახედვასასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს სასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს
-
გადახედვაპრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო პრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო
-
გადახედვაკლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე! კლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე!
-
გადახედვაჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე
-
გადახედვადღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია დღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია
-
გადახედვარა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე რა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე კობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე
-
გადახედვაკალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ" კალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ"
-
გადახედვამინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე მინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე
-
გადახედვაპოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI პოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI
-
გადახედვაპარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა პარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა
-
გადახედვა11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა 11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა
-
გადახედვაცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ ცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ
-
გადახედვასაფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ საფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ
-
გადახედვაგზის გადაკეტვა შეკრების თავისუფლების ფორმაა — საია გზის გადაკეტვა შეკრების თავისუფლების ფორმაა — საია
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ში მიიწვიეს დათქმით, რომ ვიზიტამდე უნდა შეჩერებულიყო კანონპროექტის განხილვა — საგარეო აშშ-ის ელჩის განცხადებაზე კობახიძე აშშ-ში მიიწვიეს დათქმით, რომ ვიზიტამდე უნდა შეჩერებულიყო კანონპროექტის განხილვა — საგარეო აშშ-ის ელჩის განცხადებაზე
კომენტარები