როგორ შევიძინოთ ჩურჩხელა კახეთიდან, მანდარინი გურიიდან და კარტოფილი სვანეთიდან?
სოფელსა თუ მთაში გავრცელებული ტრადიციები დავიწყებას რომ არ მიეცეს, ადგილობრივებისგან ჯანსაღ პროდუქტებთან ერთად საახალწლო ტრადიციების შეგროვებაც დავიწყეთ.
soplidan.ge-ს ერთ გუდაში სვანეთის, აჭარის, სამეგრელოს, გურიისა და კახეთის წეს-ჩვეულებებს მოვუყარეთ თავი, რომელთა დიდი ნაწილიც ბარაქიან მოსავალს უკავშირდება.
ყოველ თვე თითო გუდას მოვხსნით თავს და ვინ იცის შიგნით რას აღმოაჩენთ…
გურია
გურიაში იმდენად გამორჩეული ახალი წელი იციან, სხვა სახელიც კი ჰქვია - კალანდობა. მანდარინთან ერთად საახალწლო ტრადიციის გამოგზავნა ვთხოვეთ და ენაკვიმატი გურულებიც არ დაგვზარდნენ.
"ბავშვობაში ასე მეგონა, მთელ მსოფლიოში კალანდობას აღნიშნავდნენ, ყველას ჩიჩილაკი ედგა და მამაჩემივით თოფის გასროლით ხვდებოდნენ ახალ წელს. გურიაში ორი დღით ადრე იწყებოდა საახალწლო სამზადისი - ტყეში წავიდოდნენ კაცები, ცხემლის ხეს მოჭრიდნენ, გააშრობდნენ, თხილის ხისგან ჩიჩილაკსაც გაამზადებდნენ და ახალი წლის წინა დღეს, ვახშმად ბუხარში შეშის ტკაცუნის ფონზე ცხემლისჭრა დღეს აღვნიშნავდით.
კალანდობას, სანამ მფერხავს (მეკვლეს) კარში ეგებებოდნენ, ჩიჩილაკიდან ჯანჯუხას და სუფრიდან ბუხარში გამომცხვარი გურული ღვეზელის მოპარვას ვასწრებდი. კრიმანჭულში და ღვინის ღმერთის ხსენებაში ჩემი ცელქობაც შეუმჩნეველი იყო და ნაადრევი ჩაძინებაც. ერთი ეგ იყო, ღორის მოზრდილი თავი და ის ამბავი მაშინებდა, მეკვლე ცუდი ფეხით არ შემოსულიყო, რადგან მთელი წლის ხვავი და ბარაქა მასზე იყო დამოკიდებული და ჩემი საყვარელი ტკბილეულისთვის საჭირო მოსავალი კი მთელი გულით მედარდებოდა".
სვანეთი
"სვანეთში ახალი წლის დადგომისას ხის გობს ტკბილეულობით, კუბდრებით, ფეტვიანი ხაჭაპურებითა და მონეტებჩარჭობილი ხილით ავავსებდით. პირველ რიგში, გომურში გავდიდოდით და საქონელს მივულოცავდით. მარხვა როგორც კი გახსნილდებოდა, მამაჩემი თივის შესანახ ადგილას მიგვიყვანდა, თვითონ მეორე სართულზე ავიდოდა, ბავშვებს ქვემოთ დაგვაყენებდა და გაზეთსა და თივაში გახვეულ სხვადასხვა გემრიელობას ჩამოაგორებდა. კუბდარი და ფეტვიანი ხაჭაპური ვისაც შეგვხვდებოდა, ამ ფაქტით დიდად ვამაყობდით და იქვე გემრიელად შევექცეოდით".
აჭარა
"მაღალმთიან აჭარაში ბაბუა ახალი წლის დადგომისთანავე გარეთ გავიდოდა, ყველა სულიერს წინასწარ გამზადებულ ძღვენს მიართმევდა, გაკრიალებული ჭურჭლით საქონელს თივას და წყალს დაუდგამდა, მიეფერებოდა, მიულოცავდა ახალი წლის დადგომას.
სახლისკენ შემობრუნდებოდა და ზღრუბლზე გოგრას დაახეთქებდა. ეს გოგრა იყო პასუხისმგებელი იმ წლის ბარაქიან მოსავალზე".
სამეგრელო
"სამეგრელოში ბედობა დღეს ბებია დილაუთენია გაგვაღვიძებდა, ჩაგვაცვამდა თბილად, მე და ჩემს ძმას ხელში გემრიელი და წვნიანი ხილით სავსე კალათს დაგვაჭერინებდა და გვიშვებდა გარეთ, ეზოსა და სახლის გარშემო წრის დასარტყმელად. შინ დაბრუნებულებს ჩვენ უნდა გაგვეღვიძებინა ოჯახის სხვა წევრები და ძღვენი სათითაოდ მიგვერთმია. ამ ტრადიციას ყოველთვის სიხარულით ვასრულებდით, სანამ შემოვლას არ მოვრჩებოდით, თხილიან ჩურჩხელასაც გულგრილად ვუყურებდით, რადგან გვეგონა, მთელი წლის მოსავალი და ბარაქა ჩვენზე იყო დამოკიდებული".
კახეთი
კახელებსაც თავისებურად და განსხვავებულად ახსოვთ, თურმე, ახალი წელი სოფელში.
"ახალი წელი გაგუზგუზებული შეშის ღუმელი იყო და ივანე პაპას ტახტი, რომლის ერთი კიდე პირდაპირ ხის მაგიდასთან ჯდომის საშუალებას გვაძლევდა ბავშვებს. ზოგს იმიტომ გვიყვარდა ამ ტახტზე წამოსკუპება, რომ პაპასთან ახლოს ვყოფილიყავით, ზოგს კი იმიტომ, რომ ამ ტახტიდან ერთი ხელის გაწვდენა იყო რომბებად დაჭრილი გოზინაყის თეფშამდე, რომელსაც რატომღაც პირველს შემოდგამდა ხოლმე "კლიონკაგადაფარებულ" მაგიდაზე ბებიაჩემი ქეთო.
ბებიაჩემი ზამთარ-ზაფხულ ფეხშიშველა დადიოდა. მხოლოდ ახალ წელს წამოიცვამდა ფეხზე წინა დღეებში, ყარაჯალაში, თათრებთან ნაყიდ ჭრელ ჩუსტებს, რომლებიც მერე მთელი წელი უკვალოდ ქრებოდა. გვეტყოდა - ფეხშიშველი და უპოვარი ახალ წელს რად უნდიხარ, ხვავი და ბარაქა თუ გინდა, ჩაცმულ-დახურული უნდა დახვდე, სიტკბო და სითბო დაახვედრო სახლში და შენკენაც გამოიხედავს მერე ბედ-იღბალიო. თვითონ თლილი ჭიქით ქვევრის რქაწითელს დაიდგამდა, შოთს ყუას მოატეხავდა და ეგ იყო მისი ახალი წელი. ჩვენთვის კი, მრგვალად მოხარშული დედალი ინდაური, კაი ჯიგრის ყაურმა, კახური ზეთით შენელებული ქისტური ჯონჯოლი, ჩურჩხელა და რა ჩურჩხელა, გოზინაყი და სოხუმის მანდარინები ბლომად ელაგა ივანე პაპას ტახტიდან ერთი ხელის გაწვდენა რომ იყო, იმ მაგიდაზე. პაპა კი ღუმელს ხშირ-ხშირად, ხვნეშით უკეთებდა შეშას, ჩვენი ბედ-იღბლიანი ახალი წლის სახლში შემოსაყვანად".
ამ ისტორიების მოსმენისას იმდენი საერთო აღმოვაჩინეთ სხვადასხვა კუთხეში და იმხელა მრავალფეროვნება, ცოტათი გულიც დაგვწყდა, ახალ წელს ქალაქში რომ ვხვდებით. თუმცა, ტრადიციული კერძების მომზადება სოფლიდან ჩამოტანილი ცინცხალი და ჯანსაღი პროდუქტით ყველას შეგვიძლია, რადგან soplidan.ge ქალაქსა და სოფელს შორის ხიდადაა გადებული და სწორედ ამ მიზანს ემსახურება — სოფლის ჯანსაღი პროდუქტი ქალაქში მოგვაწოდოს და ადგილობრივებს სოფელშივე გაუჩინოს შემოსავლის წყარო.
-
გადახედვაო'ბრაიენი: თუ საქართველოს ხელისუფლება ე.წ. რუსულ კანონს მიიღებს, ვითარება ჩვენთვის ნათელი გახდება [ინტერვიუ] ო'ბრაიენი: თუ საქართველოს ხელისუფლება ე.წ. რუსულ კანონს მიიღებს, ვითარება ჩვენთვის ნათელი გახდება [ინტერვიუ]
-
გადახედვამიუხედავად დაპირისპირებისა და რთული ვითარებისა, უნდა გვაერთიანებდეს სამშობლოს სიყვარული და შეგვეძლოს მშვიდობიანი თანაცხოვრება — ეპისტოლედან მიუხედავად დაპირისპირებისა და რთული ვითარებისა, უნდა გვაერთიანებდეს სამშობლოს სიყვარული და შეგვეძლოს მშვიდობიანი თანაცხოვრება — ეპისტოლედან
-
გადახედვარუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა რუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი ელჩებს: დაძაბულ ვითარებაში ვართ... ჩემი თხოვნაა, განხორციელდეს მაღალი დონის ვიზიტები მაისის ბოლომდე სალომე ზურაბიშვილი ელჩებს: დაძაბულ ვითარებაში ვართ... ჩემი თხოვნაა, განხორციელდეს მაღალი დონის ვიზიტები მაისის ბოლომდე
-
გადახედვააზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს აზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს
-
გადახედვადერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს დერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს
-
გადახედვააქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია აქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია
-
გადახედვაქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ ქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ
-
გადახედვასასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს სასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს
-
გადახედვაპრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო პრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო
-
გადახედვაკლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე! კლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე!
-
გადახედვასაქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა საქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა
-
გადახედვაჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე
-
გადახედვარა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე რა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე
-
გადახედვაკალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ" კალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ"
-
გადახედვამინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე მინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე
-
გადახედვაპოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI პოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI
-
გადახედვაპარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა პარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა
-
გადახედვა11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა 11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა
-
გადახედვაცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ ცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ
-
გადახედვასაფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ საფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ
კომენტარები