თავისუფლებასა და მწერლობაზე — ტონი მორისონის 12 დასამახსოვრებელი ციტატა
ტონი მორისონი ცნობილი ამერიკელი მწერალია, რომელმაც თავისი მრავალფეროვანი შემოქმედებით არა მხოლოდ ამერიკულ, არამედ მთელ თანამედროვე მსოფლიო ლიტერატურაზე წარუშლელი კვალი დატოვა.
1931 წელს დაბადებულ მწერალს 1987 წელს ყველაზე გავლენიანი ამერიკული ლიტერატურული ჯილდო, პულიცერი გადაეცა რომანისთვის საყვარელი, რამდენიმე წლის შემდეგ კი, 1993-ში ნობელის პრემიაც მიენიჭა ლიტერატურაში შეტანილი მნიშვნელოვანი წვლილისთვის.
ტონი მორისონი გასული წლის 5 აგვისტოს 88 წლის ასაკში გარდაიცვალა, ახლა კი მის რამდენიმე მნიშვნელოვან გამონათქვამს გთავაზობთ მწერლობაზე, იდენტობასა და სხვა თემებზე, რომლებიც სხვადასხვა დროს თავის ნაშრომებში დაუწერია ან ინტერვიუებისას უთქვამს.
წერის შესახებ
- "მწერლის ცხოვრება და შემოქმედება კაცობრიობისთვის ძღვენი კი არა, გარდაუვალი აუცილებლობაა," — The Source of Self -Regard.
- "ჩვენ აღარ გვჭირდება მწერლები, რომლებიც ეული გმირები არიან. ჩვენ გვჭირდება გმირი მწერლების ერთიანი მოძრაობა, რომელიც მტკიცე, მებრძოლი და უკომპრომისო იქნება", — What Moves at the Margin: Selected Nonfiction.
- "თავს ჯაზმუსიკოსად აღვიქვამ, რომელიც მუდმივად შრომობს, შრომობს და შრომობს, რათა შეძლოს რაიმეს შექმნა ისე, რომ მისი შემოქმედება მსუბუქი და მოხდენილი იყოს. წერას ყოველთვის დაგეგმილ, წინასწარგანსაზღვრულ პროცესად აღვიქვამდი და თუ შემოქმედების შედეგი ბუნებრივი და ნატიფია, ეს მხოლოდ მუდმივი შრომისა და ფორმალური სტრუქტურის ცოდნის დამსახურებაა. შრომაში კი უნდა იყო ხელმომჭირნე, რათა ისე მიაღწიო მფლანგველობის ბრწყინვალე ხარისხს,— იმის შეგრძნებას, თითქოს გასაფლანგად საკმარისი გაქვს; თითქოს თავს იკავებ, — რომ რეალურად ტყუილად არაფერი გაანიავო", — Toni Morrison, The Art of Fiction.
- "ენა მხოლოდ და მხოლოდ სახელდაურქმეველი საგნების შიშისგან გვიცავს. ენა მარტოოდენ ჩვენი აზროვნების ანარეკლია", — ტონი მორისონის სანობელე ლექცია.
იდენტობის შესახებ
- "რასიზმის სიღრმისეული დანიშნულება ყურადღების გადატანაა. ის გაიძულებს, რომ შენს საქმეს მოსწყდე. გაიძულებს, მუდმივად და დაუსრულებლად ახსნა შენი არსებობის მიზეზი. ვიღაც გეტყვის, რომ საკუთარი ენა არ გაგაჩნია და შენც 20 წლის დახარჯვა გიწევს იმაში, რომ საპირისპირო დაამტკიცო. ვიღაც გეტყვის, რომ შენი თავის ფორმა ნორმალური არ არის და მეცნიერებთან ერთად უნდა დაამტკიცო, რომ არა, არის. ვიღაც გეტყვის, რომ ხელოვნება არ გაგაჩნია და კვლავ უნდა დაიწყო საწინააღმდეგოს მტკიცება, არადა ამ ყველაფრის დასამტკიცბლად გარჯა სულაც არ არის აუცილებელი", — პორტლენდის უნივერსიტეტში 1975 წელს წარმოთქმული სიტყვა.
- "არასდროს ვთხოვდი ტოლსტოის, რომ ჩემ შესახებ, ოჰაიოს შტატ ლორეინში მცხოვრები ფერადკანიანი პატარა გოგოს შესახებ დაეწერა. არც ჯოისს ვთხოვდი, რომ კათოლიციზმი და დუბლინის სამყარო არ ეხსენებინა თავის წიგნებში. არასდროს. და არ ვიცი, რატომ უნდა მთხოვოთ მე, რომ თქვენი ცხოვრების შესახებ მაინცდამაინც თავად მოგიყვეთ", — Conversations With Toni Morrison.
- "ჩვენ ვკვდებით და შესაძლოა, ცხოვრების აზრიც ეს არის, მაგრამ ამავდროულად ვქმნით ენას, რაც ჩვენი სიცოცხლის საზომი შეიძლება იყოს", — ტონი მორისონის სანობელე ლექცია.
- "მსურდა, რომ დომინანტური მზერისგან გათავისუფლებულს, თეთრკანიანთა მზერის გარეშე მეწერა. ადრეულ წლებში აფროამერიკელი მწერლების მიერ, რომლებიც ძირითადად კაცები იყვნენ, დაწერილ წიგნებში ვგრძნობდი, რომ ისინი ჩემთვის სულაც არ წერდნენ. მე კი რაც მაინტერესებდა, სწორედ აფროამერიკელების გამოცდილება იყო ყველგან და ყველა დროს. ყოველთვის აფროამერიკული კულტურითა და ხალხით ვიყავი დაინტერესებული — იქნებოდა ეს კარგი, ცუდი, გულგრილი თუ სხვა ნებისმიერი — როგორიც უნდა ყოფილიყო, სწორედ ეს იყო ჩემი სამყარო", — ინტერვიუ The New York Times-თან.
ფრაზები მისი რომანებიდან
- "საკუთარი თავის გათავისუფლება ერთი იყო, ამ თავისუფლებაზე უფლების მოთხოვნა კი მეორე", — საყვარელი.
- "თუ ჰაერს დანებდები, მის მართვასაც შეძლებ", — ქებათა-ქება სოლომონისა.
- "მას ორგვარი თვალები ჰქონდა — თითო სხვადასხვა ფერის: სევდისფერით მის სულში ჩაიხედავდი, გამჭვირვალე კი შენსაში იხედებოდა", — ჯაზი.
- "განსაზღვრებები განმსაზღვრელებს ეკუთვნით და არა მას, ვინც მათით განსაზღვრეს.", — საყვარელი.
ტონი მორისონის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი და მნიშვნელოვანი რომანის შესახებ — ქებათა-ქება სოლომონისა — მთავარი არხის გადაცემაში შუადღე მწერალმა ტორესა მოსიმ ვრცლად ისაუბრა.
-
გადახედვამიუხედავად დაპირისპირებისა და რთული ვითარებისა, უნდა გვაერთიანებდეს სამშობლოს სიყვარული და შეგვეძლოს მშვიდობიანი თანაცხოვრება — ეპისტოლედან მიუხედავად დაპირისპირებისა და რთული ვითარებისა, უნდა გვაერთიანებდეს სამშობლოს სიყვარული და შეგვეძლოს მშვიდობიანი თანაცხოვრება — ეპისტოლედან
-
გადახედვარუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა რუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი ელჩებს: დაძაბულ ვითარებაში ვართ... ჩემი თხოვნაა, განხორციელდეს მაღალი დონის ვიზიტები მაისის ბოლომდე სალომე ზურაბიშვილი ელჩებს: დაძაბულ ვითარებაში ვართ... ჩემი თხოვნაა, განხორციელდეს მაღალი დონის ვიზიტები მაისის ბოლომდე
-
გადახედვააზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს აზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს
-
გადახედვადერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს დერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს
-
გადახედვააქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია აქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია
-
გადახედვაქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ ქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ
-
გადახედვასასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს სასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს
-
გადახედვაპრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო პრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო
-
გადახედვასაქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა საქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა
-
გადახედვაჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე
-
გადახედვადღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია დღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია
-
გადახედვარა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე რა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე კობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე
-
გადახედვაკალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ" კალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ"
-
გადახედვამინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე მინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე
-
გადახედვაპოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI პოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI
-
გადახედვაპარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა პარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა
-
გადახედვა11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა 11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა
-
გადახედვაცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ ცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ
-
გადახედვასაფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ საფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ
კომენტარები