კორონავირუსის პანდემიის გამო ადამიანებში შფოთვითი აშლილობები მწვავდება
შექმნილ სიტუაციაში ადამიანები, რომელთაც OCD-ის ანუ ობსესიურ-კომპულსიური აშლილობის ტიპის ფსიქიკური პრობლემები აწუხებთ, გაძლიერებული შფოთვისგან განსაკუთრებით დაუცველები არიან.
კორონავირუსის ეპიდემია სტრესისა და შფოთვის გაძლიერებას იწვევს; განსაკუთრებით კი იმ ადამიანებში, რომლებსაც ისედაც აწუხებთ მენტალური ჯანმრთელობის პრობლემები.
სამედიცინო ექსპერტთა აზრით, კრიზისზე რეაგირებამ შეიძლება გადამეტებული ემოციურობის, შიშის, სევდის, სიბრაზისა და უიმედობის გრძნობები გააღვივოს. ზოგიერთ ადამიანს, შესაძლოა, გაუჭირდეს ძილი ან საქმეზე კონცენტრირება. ასევე მოსალოდნელია, გაძლიერდეს სხვებთან კონტაქტის, საზოგადოებრივი ტრანსპორტით მგზავრობისა და საზოგადოებრივი თავშეყრის ადგილებში გადაადგილების შიშიც. ზოგს კი ფიზიკურად გამოხატული ისეთი სიმპტომებიც უვითარდება, როგორიცაა გულის ცემის გახშირება და საჭმლის მომნელებელი სისტემის მუშაობის არევა.
მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციამ (WHO) დაადასტურა, რომ კრიზისი წარმოშობს სტრესს და ხალხს ურჩია, თავი აარიდონ ისეთი ახალი ამბების ყურებას, წაკითხვასა და მოსმენას, რომლებიც იწვევს შფოთვასა და ნერვიულობას.
"ჩვენ ვიცით, რომ კორონავირუსი და მისგან გამოწვეული მდგომარეობა ბევრ ადამიანში იწვევს სტრესსა და შფოთვას", — ამბობს მენტალურ ჯანმრთელობაზე მომუშავე საქველმოქმედო ორგანიზაციის, Mind-ის წარმომადგენელი, სტივენ ბარკლი, — "თუ თქვენ უკვე გაქვთ ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემა, შესაძლოა, რომ კორონავირუსზე დარდმა გავლენა იქონიოს იმაზე, თუ როგორ უმკლავდებით მას".
კარანტინი ან თვითიზოლაციაც დიდი ალბათობით ნეგატიურად იმოქმედებს ადამიანების ფსიქიკურ კეთილდღეობაზე. თებერვალში სამედიცინო ჟურნალ The Lancet-ში გამოქვეყნებულ სტატიაში, რომელიც კარანტინის ფსიქოლოგიურ გავლენას მიმოიხილავს, ვკითხულობთ: "საყვარელი ადამიანებისგან განშორებამ, თავისუფლების დაკარგვამ, გაურკვევლობამ დაავადების ქონა-არქონასთან დაკავშირებით და მოწყენილობამ ზოგჯერ შეიძლება დრამატული შედეგები გამოიწვიოს. პანდემიათა წინა აფეთქებების დროს კარანტინის დაწესება თვითმკვლელობის შემთხვევის, ბრაზის მომძლავრებისა და სასამართლო საჩივრების საფუძველიც გამხდარა. ამიტომ სავალდებულო მასობრივი კარანტინის პოტენციური სარგებელი ყურადღებით უნდა შეეწონოს იმ ფსიქოლოგიურ საზღაურს, რომლის გადახდაც მისი დაწესების შედეგად შეიძლება მოგვიწიოს".
სტაფორდშირელი ფსიქოთერაპევტისა და კონსულტაციისა და ფსიქოთერაპიის ბრიტანული ასოციაციის წევრის, ქეთრინ კინმონდის თქმით, გაურკვევლობა შფოთვის მთავარი მამოძრავებელია. "კორონავირუსი იწვევს უამრავ გაურკვევლობას და ამას განსაკუთრებული ზემოქმედება იმ ადამიანებზე აქვს, რომლებიც შფოთვით იტანჯებიან", — ამბობს ის და ურთავს, რომ თერაპიის სესიების დროს მის პაციენტებში უკვე გარდაუვლად ვლინდება სულ უფრო მზარდი შეშფოთება კორონავირუსის მიმართ.
ობსესიურ-კომპულსიურ აშლილობაზე კონცენტრირებული ბრიტანული საქველმოქმედო ორგანიზაციის, OCD UK-ის წევრი, ეშლი ფულვუდი კი აცხადებს, რომ მოიმატა ორგანიზაციაში შემავალმა ზარებმა და მეილებმა OCD-ის მქონე ადამიანებისგან, რომლებსაც კორონავირუსის გამო ახალი აკვიატება უვითარდებათ.
ფულვუდისვე თქმით, OCD-ის მქონე ადამიანებს ვირუსის შეყრის საფრთხის გამო დასუფთავებისა და ხელების დაბანის დაუძლველი სურვილი უჩნდებათ. "ამ ადამიანებში ვამჩნევ, რომ ობსესიურ-კომპულსიური აშლილობა გამძაფრებულია; ისინი იმაზე მეტად იცავენ უსაფრთხოების წესებს და იმაზე ხშირად იბანენ ხელებს, ვიდრე მთავრობისგანაა რეკომენდირებული. ზოგიერთის OCD კი იმდენად გამწვავებულია, რომ 20 წუთის განმავლობაში ან უფრო დიდხანსაც იბანს", — ამბობს ის.
ემილი ბურკს, 18 წლის სტუდენტს ჰარტფორდშირიდან, ობსესიურ-კომპულსიური აშლილობა ოთხი წლის განმავლობაში ტანჯავდა. ის აღიარებს, რომ მედიის მიერ კორონავირუსთან დაკავშირებული ამბების ინტენსიურ გაშუქებასთან და სოციალური მედიის პოსტებთან გამკლავება უჭირს. "მე ამ მდგომარეობიდან თავის დასაღწევად ბევრი ვიმუშავე და ძველებური სიხშირით აღარ ვიბანდი ხელებს. ასე რომ, დღევანდელი სიტუაცია დაძლეული პრობლემების დაბრუნების რისკს ზრდის. თანაც, ვერ ავდგები და სოციალურ მედიას ვერ გამოვრთავ — ის ხომ ყველგანაა და ყველა გამუდმებით გეკითხება: ხელები დაიბანე?", — ამბობს ბურკი.
მენტალური ჯანმრთელობის ფონდის წარმომადგენლის, დევიდ კრეპაზ-კის თანახმად, კორონავირუსის პანდემიას პანიკის შეტევის გამოწვევაც შეუძლია. "ერთ-ერთი რამ, რასაც პანიკის შეტევებამდე მივყავართ, დაუსაბუთებელი მიზეზებით გამოწვეული გადამეტებული ღელვაა", — ამბობს ის — "ჩვენ არ უნდა დავუშვათ, რომ შფოთვამ იმაზე მეტი პრობლემა წარმოშვას, ვიდრე უშუალოდ კორონავირუსის გავრეცელება იწვევს".
33 წლის თამაშების დიზაინერს ლონდონიდან, ტომ კინიბურგს, პანიკის შეტევები მას შემდეგ დაეწყო, რაც ჩრდილოეთ იტალიასთან ახლოს, ვალ-დიზერის სათხილამურო კურორტიდან შინ ბრუნდებოდა და მოგზაურობაში მასთან ერთად მყოფმა ადამიანებმა თავი ცუდად იგრძნეს. "თავს მეც ცოტა შეუძლოდ ვგრძნობდი, შემდეგ კი ვნახე სტატიები და რეპორტაჟები ვირუსის გავრცელებასა და თვითიზოლაციის შესახებ და შიშის დიდი ტალღა მომაწვა", — იხსენებს ის, — "თითქოს ამ ტალღამ მაიძულა, ხველა დამეწყო, შემდეგ კი ის თითქოს ჩემს მუცელში დასახლდა, გული ამიჩქარა და ფაქტობრივად სუნთქვის უნარი მომისპო".
თავიდან კინიბურგი ეჭვობდა, რომ ვირუსი ჰქონდა, მაგრამ სიმპტომები მალევე გაქრა და მეგობარ ექიმთან საუბრის შემდეგ გააცნობიერა, რომ პანიკის შეტევები გადაიტანა. "ეს მდგომარეობა 30 წუთს გრძელდებოდა და მართლაც დამაუძლურებელი სიმპტომები — სუნთქვის უკმარისობა, კიდურების გაბუჟება და გარკვეული თვალსაზრისით მხედველობის დაკარგვაც კი ახასიათებდა".
გეიტსჰედში მცხოვრები სარა აღიარებს, რომ შფოთვის საწინააღმდეგო წამლების დოზა გაზარდა. "ზოგიერთი რამ, რასაც პოლიტიკოსები ამბობენ და რაც შემდეგ მედიაში ტრიალებს, მყისიერი შფოთვითი პასუხის გამომწვევია", — ამბობს ის.
Mind-ის თანამშრომელი, როზი ვითერლი აღნიშნავს, რომ მოძრაობის შეზღუდვისა და სამუშაო ადგილების დახურვის პირობებში ფსიქიკურ ჯანმრთელობასაც განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიექცეს. "უამრავი ადამიანი დამოკიდებულია თერაპევტთან ურთიერთობაზე, მაგრამ ზოგიერთს ამის გაკეთება ტელეფონით ან ინტერნეტით შეუძლია. მენტალური პრობლემის მქონე ადამიანებმა უნდა იზრუნონ, რომ მედიკამენტები თვითიზოლაციის ნებისმიერი პერიოდისთვის საკმარისად ჰქონდეთ", — ამბობს ის.
იმ ადამიანებს, რომლებსაც ჰიგიენასთან დაკავშირებული ქცევითი პრობლემები აქვთ, Mind ურჩევს, თავიდან აიცილონ ერთი და იმავე რეკომენდაციის განმეორებით წაკითხვა; თხოვონ სხვა ადამიანებს, არ შეახსენონ ხელების დაბანის შესახებ; დააწესონ დროითი ლიმიტი ხელების ბანისთვის; და გააკეთონ სუნთქვის სავარჯიშოები.
-
გადახედვალომჯარია მერიის განცხადებაზე: რა “არასანქცირებული” მიტინგი?! ასეთი ტერმინი მხოლოდ რუსეთს აქვს ლომჯარია მერიის განცხადებაზე: რა “არასანქცირებული” მიტინგი?! ასეთი ტერმინი მხოლოდ რუსეთს აქვს
-
გადახედვააქციაზე ალექსი პეტრიაშვილი დააკავეს აქციაზე ალექსი პეტრიაშვილი დააკავეს
-
გადახედვაგანცხადება: საქართველოს სახალხო დამცველის დაკვირვებით, ამ ეტაპზე, არ არსებობს შეკრების შეწყვეტის წინაპირობა და აქცია ატარებს მშვიდობიან ხასიათს განცხადება: საქართველოს სახალხო დამცველის დაკვირვებით, ამ ეტაპზე, არ არსებობს შეკრების შეწყვეტის წინაპირობა და აქცია ატარებს მშვიდობიან ხასიათს
-
გადახედვასაია: არ არსებობს მშვიდობიანი აქციის დაშლის კანონისმიერი წინაპირობა საია: არ არსებობს მშვიდობიანი აქციის დაშლის კანონისმიერი წინაპირობა
-
გადახედვათბილისის მერია აცხადებს, რომ რუსული კანონის საწინააღმდეგო აქცია არასანქცირებულია თბილისის მერია აცხადებს, რომ რუსული კანონის საწინააღმდეგო აქცია არასანქცირებულია
-
გადახედვაწიწაკის სპრეის გამოყენების გამო, აქციის მონაწილეების ნაწილი შეუძლოდ გახდა წიწაკის სპრეის გამოყენების გამო, აქციის მონაწილეების ნაწილი შეუძლოდ გახდა
-
გადახედვაშსს კიდევ ერთ განცხადებას ავრცელებს შსს კიდევ ერთ განცხადებას ავრცელებს
-
გადახედვარუსთაველზე დაძაბულობაა — მობილიზებულია სპეცრაზმი და წყლის ჭავლის მანქანა რუსთაველზე დაძაბულობაა — მობილიზებულია სპეცრაზმი და წყლის ჭავლის მანქანა
-
გადახედვაშსს აქციასთან დაკავშირებით განცხადებას ავრცელებს შსს აქციასთან დაკავშირებით განცხადებას ავრცელებს
-
გადახედვაპარლამენტთან ვითარება დაიძაბა — აქციის მონაწილეები ცდილობენ, საქართველოსა და ევროკავშირის დროშებით სცენაზე ავიდნენ პარლამენტთან ვითარება დაიძაბა — აქციის მონაწილეები ცდილობენ, საქართველოსა და ევროკავშირის დროშებით სცენაზე ავიდნენ
-
გადახედვარუსთაველის გამზირზე მრავალრიცხოვანი მსვლელობა გრძელდება — მოქალაქეები პარლამენტის შენობას, სიმბოლურად, წრეს არტყამენ რუსთაველის გამზირზე მრავალრიცხოვანი მსვლელობა გრძელდება — მოქალაქეები პარლამენტის შენობას, სიმბოლურად, წრეს არტყამენ
-
გადახედვამშვიდობიანი აქციის მონაწილეები, რესპუბლიკის მოედნიდან, პარლამენტისკენ დაიძრნენ მშვიდობიანი აქციის მონაწილეები, რესპუბლიკის მოედნიდან, პარლამენტისკენ დაიძრნენ
-
გადახედვაპროვოკაციების თავიდან აცილების მიზნით, აუცილებელია ხვალინდელი საკომიტეტო მოსმენის გადადება — ენმ და სტრატეგია აღმაშენებელი პროვოკაციების თავიდან აცილების მიზნით, აუცილებელია ხვალინდელი საკომიტეტო მოსმენის გადადება — ენმ და სტრატეგია აღმაშენებელი
-
გადახედვაარა რუსულ კანონს! — რესპუბლიკის მოედანზე საპროტესტო აქცია მიმდინარეობს არა რუსულ კანონს! — რესპუბლიკის მოედანზე საპროტესტო აქცია მიმდინარეობს
-
გადახედვარესპუბლიკის მოედანზე რუსული კანონის საწინააღმდეგო აქციის მონაწილეები იკრიბებიან რესპუბლიკის მოედანზე რუსული კანონის საწინააღმდეგო აქციის მონაწილეები იკრიბებიან
-
გადახედვაბრიტნი სპირსის სასამართლო პროცესი საბოლოოდ დასრულდა — ბრიტნი თავისუფალია ბრიტნი სპირსის სასამართლო პროცესი საბოლოოდ დასრულდა — ბრიტნი თავისუფალია
-
-
გადახედვასანქციები, სავიზო შეზღუდვების გაფართოება, პირდაპირი დაფინანსების შეწყვეტა — რა წერია ამერიკელი სენატორების წერილში, რომელიც კობახიძეს გაუგზავნეს სანქციები, სავიზო შეზღუდვების გაფართოება, პირდაპირი დაფინანსების შეწყვეტა — რა წერია ამერიკელი სენატორების წერილში, რომელიც კობახიძეს გაუგზავნეს
-
-
გადახედვამელანომის პირველ ინდივიდუალიზებულ ვაქცინას უკვე ასობით ადამიანზე ცდიან მელანომის პირველ ინდივიდუალიზებულ ვაქცინას უკვე ასობით ადამიანზე ცდიან
-
გადახედვაყველაზე დიდი ცხოველი, რომელსაც ხმელეთზე უარსებია — პატაგოტიტანი ყველაზე დიდი ცხოველი, რომელსაც ხმელეთზე უარსებია — პატაგოტიტანი
კომენტარები