სტრესის მართვა ეპიდემიების დროს — რეკომენდაციები თოდუას სამედიცინო ცენტრისგან
ნებისმიერ დროს, განსაკუთრებით კი ეპიდემიებიას, სტრესული აშლილობა, რომლის ძირითადი ნიშნებიცაა გადაჭარბებული ემოცია, პანიკა და შიში, მხოლოდ ხელს უწყობს დაავადების განვითარებასა და მისი არეალის გაფართოებას, — აღნიშნავს აკად. ფ. თოდუას სამედიცინო ცენტრის ნევროლოგი იოსებ ბურდულაძე და რეკომენდაციებს გვთავაზობს.
სტრესი ჩვენი ცხოვრების თანამდევია და შეიძლება ითქვას, "სასარგებლოც", რადგან ის ადამიანის ძალების მობილიზებას და ცვალებად სამყაროსთან შეგუებას უწყობს ხელს. მაგრამ თუ სტრესი ძლიერია და დიდხანს გრძელდება, ადამიანი ვერ ახერხებს ადაპტაციას, რასაც მივყავართ ფიზიოლოგიურ და ფსიქიკურ ძვრებამდე.
მეოცე საუკუნის 30-იან წლებში ფიზიოლოგმა ჰანს სელიემ აღწერა, რომ ადამიანის ორგანიზმი ყოველგვარ შინაგან და გარეგან გამღიზიანებლებზე ერთნაირი პირველადი რეაქციით — ერთგვარი დაძაბულობით რეაგირებს.
სტრესი სხვადასხვანაირად მჟღავნდება: მეხსიერების გაუარესებით, ყურადღებისა და კონცენტრაციის დაქვეითებით, განსჯის უნარის შესუსტებით. ამ დროს ადამიანი ყველაფერს ნეგატიური კუთხით ხედავს, გამუდმებით წუხს, აღიზიანებს ყველა წვრილმანი, მიილტვის მარტოობისკენ, ან ეუფლება მარტოსულობის განცდა ("მთელი სამყარო ჩემს წინააღმდეგაა"), თავს იჩენს ფიზიკური ტკივილები, უმადობა, უძილობა ან პირიქით — გაძლიერებული მადა, მოჭარბებული ძილიანობა, ოფლიანობის მომატება ან მკვეთრი შემცირება, ფაღარათი, ნერვული ქცევა და სხვა.
სტრესის მრავალი გამომწვევი ფაქტორიდან, აღსანიშნავია მოულოდნელი ფაქტორები, რომლის წინააღმდეგ სამოქმედოდაც ადამიანი მზად არ არის. შეგვიძლია ვთქვათ, რომ სწორედ ასეთი ფაქტორია დღევანდელ რეალობაში გავრცელებული ახალი ვირუსი —COVID-19.
ამას ემატება ყოველდღიური ინფორმაციული სტრესიც — ნეგატიური ინფორმაციის ზეგავლენა ფსიქიკაზე, ანუ იმაზე მეტის, ვიდრე ადამიანს შეუძლია აღიქვას და გადაამუშაოს.
თუ ადამიანი კონცენტრირდება ნეგატიურ ინფორმაციაზე, დიდია რისკი იმისა, რომ ამან უარყოფითი ზეგავლენა მოახდინოს ფსიქიკაზე.
აღნიშნულ დროს, ადამიანის ორგანიზმში იზრდება ადრენალინისა და კორტიზოლის გამომუშავება, რის შედეგადაც სისხლში მატულობს გლუკოზის დონე, ვითარდება ტაქიკარდია, არტერიული ჰიპერტენზია, თავის ტკივილი, რასაც ემატება ე.წ. ავტონომიური (ვეგეტატიური) ნერვული სისტემის სიმპტომატიკა და ხშირი პანიკური შეტევები უჰაერობით, თავბრუსხვევით, ყელში ბურთის გაჩხერის შეგრძნებით, შიშისა და უსასოობის განცდით.
თუ სტრესული ფაქტორების არსებობა გახანგრძლივდა, ვითარდება ე.წ "გამოფიტვის" ფაზა. ამ შემთხვევაში თავისუფალი რადიკალები აზიანებს ორგანიზმის ჯანსაღ უჯრედებს და იზრდება სხვადასხვა, მათ შორის მწვავე ვირუსული დაავადებების განვითარების რისკი.
როგორც ვხედავთ, არსებობს ერთგვარი "მანკიერი წრე" სტრესულ აშლილობასა და მწვავე დაავადებებს შორის. ერთი მხრივ, დაავადებები იწვევს სტრესულ აშლილობას, ხოლო მეორე მხრივ, დეზადაპტირებული ორგანიზმი ადვილად იქცევა სხვადასხვა დაავადების სამიზნედ. არაფერს ვამბობთ იმაზე, რომ შიშისა და პანიკის დროს ადამიანი ვერ ახერხებს, დაიცვას პრევენციული თუ სამკურნალო ღონისძიებები და პირიქით, ამ პერიოდში ხშირად შეცდომებსაც კი უშვებს.
"გირჩევთ, შევინარჩუნოთ სულიერი და ფიზიკური სიმშვიდე ნებისმიერ, განსაკუთრებით, დღევანდელ სიტუაციაში. ჩვენი ემოციური მდგომარეობიდან გამომდინარე არაორგანიზებულობითა და დაუდევრობით, ნუ ვავნებთ ჩვენს თავს და გარშემომყოფებს.
გვახსოვდეს: ნერვიულობა კარგს არაფერს მოგვიტანს!"
-
გადახედვაო'ბრაიენი: თუ საქართველოს ხელისუფლება ე.წ. რუსულ კანონს მიიღებს, ვითარება ჩვენთვის ნათელი გახდება [ინტერვიუ] ო'ბრაიენი: თუ საქართველოს ხელისუფლება ე.წ. რუსულ კანონს მიიღებს, ვითარება ჩვენთვის ნათელი გახდება [ინტერვიუ]
-
გადახედვარუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა რუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა
-
გადახედვააზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს აზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს
-
გადახედვადერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს დერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს
-
გადახედვაქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ ქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ
-
გადახედვაკლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე! კლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე!
-
გადახედვასაქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა საქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა
-
გადახედვაჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე
-
გადახედვადღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია დღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია
-
გადახედვარა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე რა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე კობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე
-
გადახედვაკალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ" კალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ"
-
გადახედვამინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე მინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე
-
გადახედვაპოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI პოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI
-
გადახედვაპარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა პარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა
-
გადახედვა11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა 11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა
-
გადახედვაცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ ცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ
-
გადახედვასაფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ საფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ
-
გადახედვაგზის გადაკეტვა შეკრების თავისუფლების ფორმაა — საია გზის გადაკეტვა შეკრების თავისუფლების ფორმაა — საია
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ში მიიწვიეს დათქმით, რომ ვიზიტამდე უნდა შეჩერებულიყო კანონპროექტის განხილვა — საგარეო აშშ-ის ელჩის განცხადებაზე კობახიძე აშშ-ში მიიწვიეს დათქმით, რომ ვიზიტამდე უნდა შეჩერებულიყო კანონპროექტის განხილვა — საგარეო აშშ-ის ელჩის განცხადებაზე
-
კომენტარები