Covid-19 და შაქრიანი დიაბეტი — რა უნდა გავითვალისწინოთ პანდემიის დროს
SARS-CoV-19 — ვირუსული ინფექცია, რომელმაც შეცვალა დღევანდელი მსოფლიო. უახლესი მონაცემებით, ვირუსი გავრცელებულია მსოფლიოს 203 ქვეყანაში, ინფიცირებულთა რაოდენობა კი 800 000-ზე მეტია. სამედიცინო საზოგადოება აქტიურად სწავლობს ვირუსის გავრცელების, პრევენციის, მკურნალობისა თუ ვაქცინაციის გზებს.
როგორც ცნობილია, კორონავირუსული ინფექცია განსაკუთრებულ რისკს ქმნის 70 წელს გადაცილებულ და ასევე სხვადასხვა ქრონიკული თანმხლები დაავადების მქონე პაციენტებში, ხოლო ახალგაზრდა ასაკში გაცილებით მსუბუქად მიმდინარეობს. Covid-19-სა და თანმხლები ენდოკრინული დაავადებების შესახებ საუბრობს აკად. ფ.თოდუას სამედიცინო ცენტრის ექიმი ენდოკრინოლოგი, თამარ ხუციშვილი.
რომელი დაავადებების თანხვედრისას უნდა ველოდოთ კორონავირუსული ინფექციის გართულებებს?
ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მონაცემებით, Covid-19 განსაკუთრებით საყურადღებოა შემდეგი ქრონიკული დაავადებების დროს: შაქრიანი დიაბეტი (ნებისმიერი ფორმა), გულისა და ფილტვების ქრონიკული დაავადებები, ონკოლოგიური დაავადებები, სისტემური დაავადებები და ა.შ.
აღსანიშნავია, რომ მორბიდული სიმსუქნის მქონე (მაღალი ხარისხის სიმსუქნე, როდესაც სხეულის მასის ინდექსი 40 კგ/მ2-ს აღემატება) პაციენტებიც ასევე მოიაზრებიან მაღალ რისკ-ჯგუფში.
ანალოგიურად შეიძლება ჩაითვალოს ფარისებრი ჯირკვლის ქრონიკული დაავადებებიც?
საბედნიეროდ, არა. ამ კუთხით მიმდინარეობს კვლევები და ამ ეტაპზე არ გამოვლენილა რაიმე ტიპის კორელაცია ფარისებრი ჯირკვლის რომელიმე დაავადებას (აუტოიმუნური თირეოიდიტი, გრეივსის დაავადება და ა.შ.) და Covid-19-ის გართულებებს შორის.
რა უნდა გაითვალისწინოს დიაბეტით დაავადებულმა ადამიანმა კორონავირუსული პანდემიის დროს?
მსოფლიოს წამყვანმა ენდოკრინულმა საზოგადოებებმა (ADA, ESE, IDF) წარმოადგინეს კონკრეტული რეკომენდაციები შაქრიანი დიაბეტის მქონე პირთათვის, სადაც ძირითადი აქცენტი სისხლში შაქრის დონის იდეალურ კონტროლსა და თვითიზოლაციაზეა.
ყველაზე მარტივი და ყველაზე მნიშვნელოვანი, რომელზეც მთელი მსოფლიო თანხმდება, ესაა სოციალური იზოლაცია. მაქსიმალურად მოერიდეთ კონტაქტებს და არ გახვიდეთ გარეთ აუცილებლობის გარეშე. როგორც მრავალჯერ ითქვა, სწორედ იზოლაციაა ინფექციისგან დაცვის მთავარი იარაღი.
დაიბანეთ ხელები ხშირად და სრულყოფილად, არ შეეხოთ სახეს, სისტემატურად გაწმინდეთ და დაადეზინფიცირეთ ხშირად მოხმარებადი ნივთები.
უმნიშვნელოვანესი ფაქტორია სისხლში შაქრის მაჩვენებლების მოწესრიგება! პანდემიის დროს ინტენსიურად აკონტროლეთ სისხლში გლიკემიის დონე. ქრონიკული ჰიპერგლიკემია აქვეითებს ორგანიზმის იმუნურ სტატუსს და ზრდის სხვადასხვა ინფექციით გართულებების რისკს. კარგ გლიკემიურ კონტროლს არსებითი მნიშვნელობა აქვს ინფექციასთან ბრძოლის პროცესისა და გართულებების პრევენციისთვის.
ნებისმიერი ინფექციური პროცესი ზრდის ორგანიზმში გლუკოზის დონეს, ასევე, მოთხოვნილებას სითხეზე, ამიტომ არ დაგავიწყდეთ წყლის ადეკვატური რაოდენობით მიღება.
მოიმარაგეთ საჭირო მედიკამენტები, გლუკომეტრის ჩხირები, ასევე, მარტივი ნახშირწყლები (ხილის წვენი, თაფლი) დაბალი გლუკოზის დაფიქსირებისას გამოსაყენებლად. დარწმუნდით თქვენი გლუკომეტრის გამართულ მუშაობაში.
იკვებეთ გონივრულად, ყოველდღიურ რაციონში აუცილებლად ჩართეთ სხვადასხვა შეფერილობის ხილი, ბოსტნეული, ცილოვანი პროდუქტები, თხილეული. იზრუნეთ იმუნიტეტზე, ვიტამინებით (A, B6,B12,C, D), რკინით, სელენით, თუთიით მდიდარი საკვების ყოველდღიური გამოყენებით.
გაითვალისწინეთ თქვენი ექიმის რჩევები სწორი კვების შესახებ, რათა მაქსიმალურად დასტაბილურდეს სისხლში შაქრის მაჩვენებლები!
მნიშვნელოვანია სრულფასოვანი ძილი, იძინეთ დღე-ღამის მანძილზე, სულ მცირე, 7-8 სთ.
ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზეც იზრუნეთ, ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია (WHO) მოგვიწოდებს, დღე-ღამეში მაქსიმუმ 2-ჯერ გავეცნოთ პანდემიის შესახებ ცნობებს და შეძლებისდაგვარად ვარეგულიროთ სტრესის დონე.
ვიცით, რომ ინფექციის წინააღმდეგ ბრძოლაში გადამწყვეტია ჩვენი იმუნიტეტი. სტრესის დროს ჭარბად გამოყოფილი ჰორმონები — კორტიზოლი, ადრენალინი აქვეითებს ორგანიზმის იმუნურ სტატუსს, მსოფლიო მედიცინას კი ჯერ არ შეუქმნია იმუნიტეტის მასტიმულირებელი უნივერსალური საშუალება.
რაც შეეხება სხვა ენდოკრინულ პათოლოგიებს, რომლებიც ასევე წარმოადგენენ კორონავირუსული ინფექციის გართულებების რისკ-ფაქტორს?
დაავადებულ პაციენტებზე დაკვირვებით გამოვლინდა, რომ მაღალი ხარისხის სიმსუქნის მქონე პაციენტები მიდრეკილნი იყვნენ ფილტვის ფუნქციის დარღვევის, ალვეოლების დესტრუქციული ცვლილებებისა და სუნთქვის უკმარისობისკენ. ამგვარად, ისინიც მოიაზრებიან მაღალ რისკ-ჯგუფში.
მაღალია ასევე Covid-19-ით გართულებების რისკი პაციენტებში თირკმელზედა ჯირკვლის უკმარისობით. ამიტომ ასეთი პაციენტებისთვის აუცილებელია მკურნალ ექიმთან მჭიდრო კონტაქტი, რადგან Covid-19-ის დადასტურების შემდგომ მოხდეს ჩანაცვლებითი თერაპიის დროული კორექცია.
-
გადახედვააქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია აქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია
-
გადახედვაქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ ქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ
-
გადახედვასასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს სასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს
-
გადახედვაკლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე! კლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე!
-
გადახედვასაქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა საქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა
-
გადახედვაჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე
-
გადახედვადღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია დღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია
-
გადახედვარა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე რა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე კობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე
-
გადახედვაკალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ" კალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ"
-
გადახედვამინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე მინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე
-
გადახედვაპოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI პოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI
-
გადახედვაპარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა პარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა
-
გადახედვა11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა 11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა
-
გადახედვაცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ ცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ
-
გადახედვასაფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ საფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ში მიიწვიეს დათქმით, რომ ვიზიტამდე უნდა შეჩერებულიყო კანონპროექტის განხილვა — საგარეო აშშ-ის ელჩის განცხადებაზე კობახიძე აშშ-ში მიიწვიეს დათქმით, რომ ვიზიტამდე უნდა შეჩერებულიყო კანონპროექტის განხილვა — საგარეო აშშ-ის ელჩის განცხადებაზე
-
-
გადახედვაპოლიციამ გმირთა მოედანზე, რამდენიმე წუთის წინ, სამი ადამიანი დააკავა პოლიციამ გმირთა მოედანზე, რამდენიმე წუთის წინ, სამი ადამიანი დააკავა
-
გადახედვაჩაკვეტაძე: არაფერი არ დგას ჩვენს ხალხზე მაღლა, გაიწვიეთ ეს კანონი ჩაკვეტაძე: არაფერი არ დგას ჩვენს ხალხზე მაღლა, გაიწვიეთ ეს კანონი
-
გადახედვაპოლიცია ცდილობს, გმირთა მოედანზე მოძრაობა გახსნას — სამართალდამცველები აქციის მონაწილეების მიმართ ძალას იყენებენ პოლიცია ცდილობს, გმირთა მოედანზე მოძრაობა გახსნას — სამართალდამცველები აქციის მონაწილეების მიმართ ძალას იყენებენ
კომენტარები