ბუდიზმს პანდემიისას დამშვიდებასა და კონცენტრირებაში დახმარება შეუძლია
ახალი კორონავირუსის პანდემიამ მნიშვნელოვანი სირთულეები შექმნა ჯანმრთელობის, სამუშაოს, ოჯახის, კვებისა და გართობის სფეროებში. ამასთან, ჩვენი გონების სიმშვიდისთვის ერთობ შემაწუხებელია მისით გამოწვეული სტრესი, რომელიც ხანდახან გვაიძულებს, საკუთარი არსებობის ბუნების შესახებ დავფიქრდეთ.
მრავალი ჩვენგანი თავს გამუდმებით უსვამს ეგზისტენციალურ კითხვებს: რატომ ხდება ეს ჩემს თავს? რატომ არ შემიძლია, ჩემი ჩვეული ცხოვრებით ვიცხოვრო? ვინ შექმნა ეს პრობლემა და რატომ?
სანამ მეცნიერები გამალებით მუშაობენ, ჩვენი ორგანიზმისთვის იპოვონ წამალი, ბუდისტურ სწავლებებს შეუძლიათ, აზრებით აბურდულ ჩვენს გონებას მოჰგვარონ შვება. ბუდას პასუხი არსებულ სიტუაციაზე მხოლოდ ეგზისტენციალურ ფაქტებზე კონცენტრირება იქნებოდა, რისი თავდაპირველი მიზანიც შეცნობა, ხოლო შემდეგ პრაქტიკული სარგებლის მომტანი მედიტაციით დაკავება გახლავთ.
აბეზარი მოწაფე
მალუნკიაპუტა, რომელიც 2 500 წლის წინ ბუდას მიმდევარი იყო ინდოეთში, სულიერ მოძღვარს არაერთ რთულ შეკითხვაზე დაჟინებით სთხოვდა პასუხის გაცემას.
ერთ დღესაც იგი ბუდასთან მივიდა და განუცხადა, რომ მას დაუყოვნებლივ სჭირდებოდა კითხვებზე პასუხები.
ბუდამ ანეკდოტით უპასუხა ერთ კაცზე, რომელიც მოწამლული ისრით დაიჭრა და სამკურნალოდ ექიმთან წავიდა. კაცმა დაიჟინა, რომ ისარს მანამ არ ამოაღებინებდა მკურნალს, სანამ არ ეცოდინებოდა, ვინ ესროლა და რატომ. ბუდას თქმით, სანამ კაცი ყველა კითხვაზე შეძლებდა პასუხის მიღებას, სული უკვე დიდი ხნის განტევებული ექნებოდა.
სულიერმა ლიდერმა ამ სწავლების მორალად ფილოსოფიურ კითხვებზე პასუხების ძებნისგან თავის არიდება და მხოლოდ ეგზისტენციალურ ფაქტებთან გამკლავება დასახა: "არსებობს დაბადება [...] დაბერება [...] სიკვდილი [...] მწუხარება, ვარამი, ტანჯვა, გოდება, სასოწარკვეთა" და მათთვის "წერტილის დასმა [...] აქ და ახლა".
ჩვენთვის დღეს ეს იმას ნიშნავს, რომ, მართალია, ასეთი კითხვების ქონა ბუნებრივია, მაგრამ მათ პასუხებზე დარდი მხოლოდ მეტ ტანჯვას თუ მოგვიტანს. უფრო ჭკვიანური იქნება, თუკი საკუთარი და სხვათა ტანჯვის შესამსუბუქებლად გავირჯებით.
არსებობის სამი ნიშანი
ის, რაც ბუდიზმის ამგვარად გააზრების შემდეგ რჩება, არის წმინდა ეგზისტენციალიზმი, რომლის არსი დროითი და სივრცული სამყაროდან მშვიდად გასვლა და, საბოლოოდ, ნირვანას მიღწევაა. ეს მდგომარეობა კი სიხარბის, სიძულვილის და ამპარტავნების არარსებობით განისაზღვრება.
ბუდიზმი გვასწავლის, რომ კორონავირუსის შედეგად ჩვენ უფრო მძაფრად აღვიქვამთ არსებობის სამ ნიშანს (ტილაკჰანას). ეს ნიშნებია: წარმავლობა (ანიკა), დაუკმაყოფილებლობა ან ტანჯვა (დუჰკჰა) და უმეობა (ანატა).
ახალი დაავადების ასეთმა უეცარმა გავრცელებამ სამყაროს წარმავლობა დაგვანახა. ამან შეგვახსენა ჩვენი აღსასრულის გარდაუვალობა და მასთან დაკავშირებული ტანჯვა, რის შედეგადაც უფრო ღრმად ჩავიხედეთ საკუთარ თავებში.
მცირე დეტალები
ბუდიზმში მედიტაციის პრაქტიკა თვითშესწავლის პროცესს უკავშირდება. ეს ყველაფერი ბუნებისადმი მეტად მზრუნველს გვხდის და ტანჯვის შემსუბუქებაშიც გვეხმარება. ამას ამბობს რამდენიმე ბუდისტური სუტა, რომელიც ბუდას მიერ წარმოთქმულ სწავლებებს აერთიანებს.
პროცესი მოიცავს იმ სურვილებისგან გათავისუფლებას, რომლებსაც როგორც მატერიალური, ასევე არამატერიალური გამორჩენისთვის ვებღაუჭებით. ამისათვის საჭიროა მათი ნამდვილი ბუნების შეცნობა და მათი დაკავშირება ზემოთ ნახსენებ სამ ტილაკჰანასთან. მედიტაცია გვეხმარება, მცირედით ვიყოთ კმაყოფილი და ბედნიერება ცხოვრებაში ყველაზე მარტივმა და უბრალო რაღაცებმა მოგვანიჭოს.
მედიტირების საფეხურებს, რომლებიც სუტებში ისწავლება, შეუძლია, უწინამძღვროს ჩვენს გონებას, მოგვადუნებინოს სხეული და ჩვენს შეგრძნებებს სიმშვიდისა და ხალისის განცდაში დაეხმაროს. მიჩნეულია, რომ მედიტაცია ჩვენში თანდაყოლილად არსებულ, თუმცაღა მყიფე, ბედნიერებას თავისუფლებას ანიჭებს, რათა იგი აღარ იყოს დამოკიდებული სხეულის მდგომარეობასა და განწყობილებაზე, რადგან ეს უაკნასკნელნი წარმავალნი არიან.
საერთო სურათი
ამგვარ განსჯებს, მათი ფსიქოლოგიური ზემოქმედების გამო, არა მხოლოდ სიმშვიდის და ბედნიერების მოტანა და ჯანმრთელობის გაუმჯობესება შეუძლია, არამედ სხვა სარგებელიც აქვს.
უპირველესად, გონების ამგვარად გაწვრთნით ჩვენს ყოველდღიურ ცხოვრებაში მეტი დისციპლინის შეტანას და სიფრთხილით მოქმედებას ვსწავლობთ, რაც განსაკუთრებით ფასეულია ისეთ კრიზისულ სიტუაციაში, როგორშიც დღესდღეობით ვიმყოფებით.
მედიტაცია ასევე შეიძლება დაგვეხმაროს პანიკის შეტევათა და, ზოგადად, საკუთარ ქცევათა იმგვარად კონტროლში, რომ მეტი სიფრთხილით დავაკვირდეთ, რას ვეხებით ან რისი შეხება არ ღირს (მათ შორის, საკუთარი სახის). იგი აგრეთვე დაგვეხმარება, დავიცვათ ჰიგიენა და დავიბანოთ ხელები რეგულარულად, რათა გავუფრთხილდეთ ჩვენ გარშემო მყოფებს და თავიდან ავიცილოთ ბაქტერიების გავრცელება.
ბევრს მიაჩნია, რომ მედიტაცია მთელ მსოფლიოს დაეხმარება, რადგან ის ადამიანებს უფრო გულისხმიერებად და წინდახედულებად აქცევს. პანდემიამ ყველა სოციალურ ფენაზე იმოქმედა (თუმცა არსებობს საფუძვლიანი ეჭვი, რომ ეს პერიოდი ეკონომიკურ უთანასწორობას კიდევ უფრო გააღრმავებს). მედიტაციას შეუძლია, წარმავლობის, ხრწნის, სიკვდილის გაურდაუვალობის გააზრებით იმ პრივილეგიების გადაფასებაში დაგვეხმაროს, რომლებითაც დღეს ვსარგებლობთ. მედიტაცია მიგვანიშნებს, რომ ბედნიერი ცხოვრებით ცხოვრება მინიმალური საჭიროებების დაკმაყოფილებითაცაა შესაძლებელი. ზოგიერთი კი ასევე შეძლებს, ნათელი მხარე დაინახოს ისეთ გარემოებებში, რომლებსაც უბედობად აღიქვამს.
მიუხედავად იმისა, რომ მრავალი ბუდიზმს უყურებს როგორც რიგით რელიგიას თავისი რიტუალებით, ღვთაებებისადმი ლოცვითა და დემონების განდევნით, ბუდა, ამასთან, შეგვიძლია, ღრმად მოაზროვნე ფილოსოფოსად და მასწავლებლადაც მივიჩნიოთ. მან სამყაროს ბუნებისმიერი აღქმა დასახა იდეალად, რომლის მიხედვითაც, გამოსავლის პოვნა ზებუნებრივი ძალის დახმარებას არ საჭიროებს.
ყველა იმ სარგებლის გათვალისწინებით, რისი მოტანაც მედიტაციას ძალუძს ჩვენი ფსიქიკური და ფიზიკური ჯანმრთელობისთვის, ნამდვილად ღირს იმ ბუდისტურ მიდგომებზე დაფიქრება, რომლებიც ამჟამინდელი კრიზისიდან გამოსვლაში შეიძლება დაგვეხმაროს.
-
გადახედვაო'ბრაიენი: თუ საქართველოს ხელისუფლება ე.წ. რუსულ კანონს მიიღებს, ვითარება ჩვენთვის ნათელი გახდება [ინტერვიუ] ო'ბრაიენი: თუ საქართველოს ხელისუფლება ე.წ. რუსულ კანონს მიიღებს, ვითარება ჩვენთვის ნათელი გახდება [ინტერვიუ]
-
გადახედვამიუხედავად დაპირისპირებისა და რთული ვითარებისა, უნდა გვაერთიანებდეს სამშობლოს სიყვარული და შეგვეძლოს მშვიდობიანი თანაცხოვრება — ეპისტოლედან მიუხედავად დაპირისპირებისა და რთული ვითარებისა, უნდა გვაერთიანებდეს სამშობლოს სიყვარული და შეგვეძლოს მშვიდობიანი თანაცხოვრება — ეპისტოლედან
-
გადახედვარუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა რუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი ელჩებს: დაძაბულ ვითარებაში ვართ... ჩემი თხოვნაა, განხორციელდეს მაღალი დონის ვიზიტები მაისის ბოლომდე სალომე ზურაბიშვილი ელჩებს: დაძაბულ ვითარებაში ვართ... ჩემი თხოვნაა, განხორციელდეს მაღალი დონის ვიზიტები მაისის ბოლომდე
-
გადახედვააზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს აზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს
-
გადახედვადერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს დერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს
-
გადახედვააქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია აქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია
-
გადახედვაქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ ქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ
-
გადახედვასასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს სასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს
-
გადახედვაკლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე! კლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე!
-
გადახედვასაქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა საქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა
-
გადახედვადღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია დღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია
-
გადახედვარა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე რა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე კობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე
-
გადახედვაკალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ" კალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ"
-
გადახედვამინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე მინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე
-
გადახედვაპოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI პოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI
-
გადახედვაპარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა პარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა
-
გადახედვა11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა 11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა
-
გადახედვაცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ ცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ
-
გადახედვასაფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ საფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ
კომენტარები