ამერიკული ლექსიკონი ტერმინ რასიზმის განმარტებას ცვლის
მას შემდეგ, რაც ამერიკულმა ლექსიკონმა Merriam-Webster ახალგაზრდა შავკანიანი ქალისგან ელექტრონული ფოსტით წერილი მიიღო, კომპანიამ გადაწყვიტა, ტერმინ რასიზმის განმარტებაში ცვლილება შეეტანა.
კენედი მიჩამი, რომელმაც აიოვაში დრეიკის უნივერსიტეტი სულ ცოტა ხნის წინ დაამთავრა, ლექსიკონის მესვეურებისთვის გაგზავნილ წერილში წერს, რომ განმარტება სისტემურ ჩაგვრაზე უნდა მიანიშნებდეს.
კენედი მიჩამის მოსაზრებას ლექსიკონის რედაქტორი დაეთანხმა და განმარტებაში ცვლილების შეტანა გადაწყვიტა.
ეს გადაწყვეტილება იმ ფონზე მიიღეს, როცა მინეაპოლისის შტატში აფროამერიკელი მოქალაქის, ჯორჯ ფლოიდის, მკვლელობის შემდეგ მთელ მსოფლიოში ანტირასისტული საპროტესტო გზავნილები ისმის. ფლოიდი მას შემდეგ გარდაიცვალა, რაც თეთრკანიან პოლიციელს მისი კისერი მუხლის ქვეშ თითქმის ცხრა წუთის განმავლობაში ჰქონდა მოქცეული.
მიჩამის თქმით, მან აღმოაჩინა, რომ ადამიანები ლექსიკონში არსებულ განმარტებას იშველიებდნენ, რათა დაემტკიცებინათ, რომ მათი დამოკიდებულებები განსხვავებული კანის ფერის მქონე ადამიანების მიმართ რასისტული არ იყო. სწორედ ამის შემდეგ მიხვდა ის, რომ საჭირო იყო, სიტყვის განმარტებას ფართო საზოგადოებაში არსებული რასობრივი უთანასწორობა უფრო ზუსტად აესახა.
სიტყვა "რასიზმის" ამჟამინდელი განმარტება მერიემ-უებსტერის ლექსიკონში:
1. შეხედულება, რომ რასა არის ადამიანის თვისებების და შესაძლებლობების მთავარი განმსაზღვრელი ფაქტორი და ეს რასობრივი განსხვავებები კონკრეტულ რასას თანდაყოლილ უპირატესობას ანიჭებს.
2. ა) დოქტრინა ან პოლიტიკური პროგრამა, რომელიც ეფუძნება რასისტულ შეხედულებებს და მიზნად ისახავს მისი პრინციპების შესრულებას; ბ) პოლიტიკური ან სოციალური სისტემა, რომელიც რასიზმზეა დაფუძნებული.
3. რასობრივი მიკერძოება და დისკრიმინაცია.
BBC-სთან საუბარში მიჩამი ამბობს, რომ ამჟამინდელ განმარტებაში არასაკმარისი ინფორმაციის არსებობა ჯერ კიდევ ოთხი წლის წინ შენიშნა.
"სოციალურ ქსელში ხშირად ვსაუბრობდი რასიზმსა და იმაზე, რაც სკოლასა და კოლეჯში თავად გამოვცადე. იმაზე გაცილებით მეტ რასისტულ გამოვლინებას ვაწყდებოდი ხოლმე, ვიდრე ეს სხვებისთვის ცხადი იყო", — ამბობს იგი.
მიჩამი ამბობს, რომ ადამიანები, რომლებიც ცდილობდნენ, დაერწმუნებინათ, რომ იგი ცდებოდა, არგუმენტად ლექსიკონის განმარტებას იშველიებდნენ ხოლმე.
"ზოგიერთი ყალბი ანგარიშიდან მწერდა, შენ არ გესმის, რასიზმი რა არისო".
ადამიანები ლექსიკონიდან აღებულ განმარტებას უგზავნიდნენ და ცდილობდნენ, დაემტკიცებინათ, რომ რასიზმი მხოლოდ ის არის, როცა საკუთარ რასას სხვისაზე უპირატესად მიიჩნევ.
"ისინი მეუბნებოდნენ: "შენ სკოლაში [უნივერსიტეტში] ხარ და რისი თქმა გინდა? პრივილეგიებითაც ჩვეულებრივ სარგებლობ". მე კი ვპასუხობდი, რომ იმ ბარიერებს ვგულისხმობ, რომელთაც ჩემი კანის ფერისა და არსებული სისტემის გამო წავაწყდი".
28 მაისს მიჩამმა მერიემ-უებსტერის ლექსიკონს მისწერა წერილი, რომ რასიზმი არის "ორივე — სოციალურ და ინსტიტუციურ ძალაუფლებასთან შერწყმული მიკერძოება. ეს არის სისტემა, რომელიც უპირატესობას კანის ფერზე დაყრდნობით განსაზღვრავს".
მიჩამისდა გასაოცრად, მან პასუხი მომდევნო დღესვე მიიღო. რამდენიმე წერილის გაცვლის შემდეგ, მერიემ-უებსტერმა განაცხადა, რომ "პრობლემა მალევე უნდა მოგვარებულიყო" და განმარტება ჩასწორებულიყო.
ლექსიკონის რედაქციის მენეჯერმა, პიტერ სოკოლოვსკიმ, BBC-ის განუცხადა, რომ რასიზმის მეორე განმარტების ფორმულირება "უფრო ნათელი იქნება მომდევნო გამოცემაში".
"განმარტება შეიძლება უფრო განივრცოს და მასში ტერმინი "სისტემური" იყოს გამოყენებული. ამავდროულად კი მაგალითისთვის ერთი-ორი წინადადებაც დაერთოს თან", — თქვა მან.
როგორც მან დასძინა, ხალხი, რომელიც ახალ განმარტებაზე მუშაობს, თანამშრომლობს შავკანიანთა საკითხებზე მომუშავე ექსპერტებთან, ჩასწორება კი აგვისტოში უნდა გაკეთდეს.
მიჩამი ამბობს, რომ მსგავსი საკითხები, როგორებიცაა განმარტებაში არსებული ხარვეზი, ძალიან მნიშვნელოვანია.
"ვფიქრობ, აუცილებელია, რომ ადამიანებს ამ ტერმინის განმარტება ერთნაირად ესმოდეთ", — განაცხადა მან.
-
გადახედვარუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა რუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი ელჩებს: დაძაბულ ვითარებაში ვართ... ჩემი თხოვნაა, განხორციელდეს მაღალი დონის ვიზიტები მაისის ბოლომდე სალომე ზურაბიშვილი ელჩებს: დაძაბულ ვითარებაში ვართ... ჩემი თხოვნაა, განხორციელდეს მაღალი დონის ვიზიტები მაისის ბოლომდე
-
გადახედვააზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს აზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს
-
გადახედვადერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს დერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს
-
გადახედვაქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ ქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ
-
გადახედვასასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს სასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს
-
გადახედვაპრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო პრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო
-
გადახედვაკლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე! კლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე!
-
გადახედვასაქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა საქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა
-
გადახედვაჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე
-
გადახედვადღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია დღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია
-
გადახედვარა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე რა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე კობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე
-
გადახედვაკალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ" კალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ"
-
გადახედვამინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე მინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე
-
გადახედვაპოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI პოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI
-
გადახედვაპარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა პარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა
-
გადახედვა11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა 11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა
-
გადახედვასაფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ საფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ
-
გადახედვაგზის გადაკეტვა შეკრების თავისუფლების ფორმაა — საია გზის გადაკეტვა შეკრების თავისუფლების ფორმაა — საია
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ში მიიწვიეს დათქმით, რომ ვიზიტამდე უნდა შეჩერებულიყო კანონპროექტის განხილვა — საგარეო აშშ-ის ელჩის განცხადებაზე კობახიძე აშშ-ში მიიწვიეს დათქმით, რომ ვიზიტამდე უნდა შეჩერებულიყო კანონპროექტის განხილვა — საგარეო აშშ-ის ელჩის განცხადებაზე
კომენტარები