COVID-19-ზე გავრცელებული დეზინფორმაციის გამო ასობით ადამიანი გარდაიცვალა
2020 წლის პირველი სამი თვის განმავლობაში, მსოფლიოს მასშტაბით მინიმუმ 800 ადამიანი გარდაიცვალა კორონავირუსთან დაკავშირებით გავრცელებული ყალბი ამბების გამო. ამის შესახებ მკვლევრები იუწყებიან, რომლებმაც საკუთარი ნაშრომი ტროპიკული მედიცინისა და ჰიგიენის ამერიკულ ჟურნალში გამოაქვეყნეს.
მეცნიერების განცხადებით, სოციალურ ქსელებში გავრცელებული დეზინფორმაციისა და ყალბი ამბების გათვალისწინების გამო, საავადმყოფოში 5 800-მდე ადამიანი მოხვდა. უამრავი მათგანი მეთანოლის სპირტისა და ალკოჰოლზე დამზადებული საწმენდი საშუალებების დალევის გამო გარდაიცვალა.
ერთ-ერთი მასშტაბურად გავრცელებული დეზინფორმაციის მიხედვით, ამ პროდუქტების მიღების შემთხვევაში ადამიანები კორონავირუსისგან განიკურნებოდნენ.
კორონავირუსის პანდემიას მსოფლიოში ინფოდემიაც მოჰყვა — ტერმინი ყალბი ამბების გავრცელებით გამოწვეულ კრიზისს აღნიშნავს. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ (WHO) მალევე განაცხადა, რომ ინფოდემია ისევე სწრაფად ვრცელდებოდა, როგორც თავად კორონავირუსის ინფექცია და ის მოიცავდა კულტურული სტიგმების, ჭორების, შეთქმულების თეორიების გავრცელებას, რომელსაც საერთო არ ჰქონდა სინამდვილესთან და მეცნიერულ ფაქტებთან. WHO ამბობდა, რომ ინფოდემიის პროცესი ადამიანებს ზიანს აყენებდა და სიკვდილიანობის ზრდას ხელს უწყობდა.
ყალბი ამბები ადამიანებს სიცოცხლის ფასად დაუჯდათ
გავრცელებულ დეზინფორმაციას შორის იყო სარწმუნო სამედიცინო ფაქტად წარმოჩენილი რჩევა, რომლის მიხედვითაც დიდი ოდენობის ნიორის ჭამა, ან ვიტამინების მრავლად მიღება ინფექციისგან იცავდა. ყალბი ამბების ზეგავლენის ქვეშ მყოფმა ადამიანების ნაწილმა კორონავირუსისგან თავდასაცავად ძროხის შარდიც კი დალია.
მკვლევრების თქმით, არასწორი ინფორმაციით ნაკარნახევ ყველა ასეთ ქმედებას სერიოზული გართულებები მოჰყვებოდა.
კვლევის ავტორები აცხადებენ, რომ ინფოდემიასთან ბრძოლა საერთაშორისო გამოცემების, მთავრობისა და სოციალური მედიის პლატფორმების პასუხისმგებლობაა, თუმცა დასძენენ, რომ ტექნოლოგიური კომპანიების პასუხი ამ პრობლემაზე ნელი და არაეფექტური იყო. მაგალითად, დიდ ბრიტანეთში, კანონს, რომელიც ონლაინ ზიანის რეგულაციას ეხება, მინიმუმ რამდენიმე წელი არ მიიღებენ.
BBC-მ გამოძიება ჩაატარა, ესაუბრა ექიმებს, ექსპერტებს, მსხვერპლებს და მათ მიერ მოთხრობილი გამოცდილებებით გამოარკვია, რომ კონკრეტულ თავდასხმებს, დანაშაულებებს და კრიმინალს, რომელმაც გარდაცვალება გამოიწვია, კავშირი ჰქონდა კორონავირუსის გარშემო გავრცელებულ დეზინფორმაციასთან.
ინტერნეტში დატრიალებულმა ცრუ ინფრომაციამ და ჭორებმა ირანში მასობრივი მოწამვლა და თავდასხმები გამოიწვია. ტელეკომუნიკაციის ინჟინრები მუქარისა და თავდასხმის ობიექტებად იქცნენ, ინგლისსა და სხვა ქვეყნებში ცეცხლი წაუკიდეს სატელეფონო ანძებს. ძალადობა დეზინფორმაციამ წაახალისა, ყალბი ამბებიდან ერთ-ერთი იყო ისიც, რომ კორონავირუსი 5G-ით ვრცელდებოდა.
თაღლითებს "ხელს უწყობს" სოციალური მედიაც, სადაც ისინი ვითომდა ვირუსისგან თავდასაცავ, სინამდვილეში კი არაეფექტურ პროდუქტებს ყიდიან, მათ შორის "ჯადოსნურ მინერალს", რომელიც, სინამდვილეში გაზავებული ქლორია.
COVID-19-თან დაკავშირებული კონსპირაციის საფრთხე
სატესტო ვაქცინების გამოჩენისთანავე, არსებობს საფრთხე, რომ ვაქცინების მოწინააღმდეგეები სოციალური მედიის პლატფორმას საკუთარი კამპანიებისთვის გამოიყენებენ და ადამიანებს დაარწმუნებენ, რომ ვირუსისგან თავი არ დაიცვან.
იმის მიუხედავად, რომ სოციალური მედიების კომპანიები ვაქცინებთან დაკავშირებულ დეზინფორმაციას აღნიშვნებს ამატებენ, ან პლატფორმიდან შლიან, ამერიკაში ჩატარებულმა ბოლო კვლევებმა აჩვენა, რომ მოქალაქეთა 28%-ს სჯერა გავრცელებული შეთქმულების თეორიების. ერთ-ერთი ასეთია ის, რომ ბილ გეიტსს სურს ვაქცინა გამოიყენოს ადამიანების დასაჩიპად.
ექიმები ამბობენ, რომ კორონავირუსის ეფექტური ვაქცინის შექმნისა და გამოყენება/გავრცელების პროცესს დეზინფორმაციამ შეიძლება ხელი შეუშალოს.
სტატია მოამზადა On.ge-მ აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) ACCESS-ის პროექტის ფარგლებში. მასალის დამზადება შესაძლებელი გახდა ამერიკელი ხალხის მხარდაჭერის შედეგად ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) დაფინანსებით. სტატიის შინაარსზე პასუხისმგებელია On.ge. ის შესაძლოა არ გამოხატავდეს EWMI-ს, USAID-ის ან/და ამერიკის შეერთებული შტატების შეხედულებებს.
თუ გინდა, რომ ნამდვილი და ყალბი ამბები ერთმანეთისგან მარტივად განასხვავო და დეზინფორმაციისგან სხვებიც დაიცვა, შემოგვიერთდი ჯგუფში – ერთად ვებრძოლოთ დეზინფორმაციას.
-
გადახედვადღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია დღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია
-
გადახედვარა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე რა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე კობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე
-
გადახედვაკალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ" კალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ"
-
გადახედვაპოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI პოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI
-
გადახედვაპარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა პარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა
-
გადახედვასაფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ საფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ში მიიწვიეს დათქმით, რომ ვიზიტამდე უნდა შეჩერებულიყო კანონპროექტის განხილვა — საგარეო აშშ-ის ელჩის განცხადებაზე კობახიძე აშშ-ში მიიწვიეს დათქმით, რომ ვიზიტამდე უნდა შეჩერებულიყო კანონპროექტის განხილვა — საგარეო აშშ-ის ელჩის განცხადებაზე
-
-
გადახედვაპოლიციამ გმირთა მოედანზე, რამდენიმე წუთის წინ, სამი ადამიანი დააკავა პოლიციამ გმირთა მოედანზე, რამდენიმე წუთის წინ, სამი ადამიანი დააკავა
-
გადახედვაჩაკვეტაძე: არაფერი არ დგას ჩვენს ხალხზე მაღლა, გაიწვიეთ ეს კანონი ჩაკვეტაძე: არაფერი არ დგას ჩვენს ხალხზე მაღლა, გაიწვიეთ ეს კანონი
-
გადახედვაპოლიცია ცდილობს, გმირთა მოედანზე მოძრაობა გახსნას — სამართალდამცველები აქციის მონაწილეების მიმართ ძალას იყენებენ პოლიცია ცდილობს, გმირთა მოედანზე მოძრაობა გახსნას — სამართალდამცველები აქციის მონაწილეების მიმართ ძალას იყენებენ
-
გადახედვაბუდუ ზივზივაძე: არა რუსეთს და არა ყველაფერს, რაც საქართველოს რუსეთისკენ მიაქანებს ბუდუ ზივზივაძე: არა რუსეთს და არა ყველაფერს, რაც საქართველოს რუსეთისკენ მიაქანებს
-
გადახედვაბუდუ ზივზივაძე: ვერანაირად გამართლდება მშვიდობიან მომიტინგეებზე თავდასხმა ბუდუ ზივზივაძე: ვერანაირად გამართლდება მშვიდობიან მომიტინგეებზე თავდასხმა
-
გადახედვასაიას განცხადება გელა ნადირაძის ადგილსამყოფლის და მდგომარეობის შესახებ საიას განცხადება გელა ნადირაძის ადგილსამყოფლის და მდგომარეობის შესახებ
-
გადახედვაქართველი იუთუბერები საერთო ვიდეოს ავრცელებენ და რუსულ კანონს გმობენ ქართველი იუთუბერები საერთო ვიდეოს ავრცელებენ და რუსულ კანონს გმობენ
-
გადახედვაახლა საქართველოს ხელისუფლებაზეა დამოკიდებული, მე ნათლად ვთქვი, რომ ევროინტეგრაციის გზაზე ეს კანონი პრობლემაა — ხერტ იან კოოპმანი ახლა საქართველოს ხელისუფლებაზეა დამოკიდებული, მე ნათლად ვთქვი, რომ ევროინტეგრაციის გზაზე ეს კანონი პრობლემაა — ხერტ იან კოოპმანი
-
გადახედვასაჩხერელი გელა ნადირაძე, რომელიც აქციაზე გაუჩინარდა, საავადმყოფოში ნაცემი იპოვეს საჩხერელი გელა ნადირაძე, რომელიც აქციაზე გაუჩინარდა, საავადმყოფოში ნაცემი იპოვეს
-
გადახედვაახლობლები ეძებენ აქციაზე საჩხერიდან ჩამოსულ კაცს — მას, სავარაუდოდ, სპეცრაზმმა სცემა ახლობლები ეძებენ აქციაზე საჩხერიდან ჩამოსულ კაცს — მას, სავარაუდოდ, სპეცრაზმმა სცემა
-
გადახედვადანიგანი: მოვუწოდებთ საქართველოს მთავრობას, კვლავ დაადასტუროს ერთგულება საქართველოს ევროატლანტიკური მომავლის მიმართ დანიგანი: მოვუწოდებთ საქართველოს მთავრობას, კვლავ დაადასტუროს ერთგულება საქართველოს ევროატლანტიკური მომავლის მიმართ
-
გადახედვაღოღობერიძე: ჩვენ გავიმარჯვებთ და ამ საქართველოში იმათთვისაც იქნება ღირსეული ადგილი, ვინც დღეს, სხვადასხვა მიზეზების გამო, სხვაგვარად ფიქრობს! ღოღობერიძე: ჩვენ გავიმარჯვებთ და ამ საქართველოში იმათთვისაც იქნება ღირსეული ადგილი, ვინც დღეს, სხვადასხვა მიზეზების გამო, სხვაგვარად ფიქრობს!
კომენტარები