ქალაქი „ზურგით ზღვისკენ“ – უცხოელი ჟურნალისტის თვალით დანახული ფოთი
150 წელზე მეტია ფოთის შუქურა შავ ზღვას გადაჰყურებს და მეზღვაურებისთვის უსაფრთხო ნავიგაციას უზრუნველყოფს. მასიური რკინის გასაღები აღებს კარს. 152 საფეხურის ავიარეთ და იმ ოთახში შევედით, საიდანაც შუქურა იმართება. რუსა ძაძუა მეუბნება, რომ ეს გასაღები ყველაზე ძველია და იმდენივე წლისაა, რამდენისაც თვითონ შუქურა.
შუქურა დაახლოებით 40 მეტრამდე სიმაღლისაა და საქართველოს საპორტო ქალაქ ფოთში ერთ-ერთი ყველაზე მაღალი ნაგებობაა. იგი ზღვის სანაპიროსა და მდინარე რიონის დელტის ერთ-ერთი განშტოების მახლობლად მდებარეობს. „მის სანახავად მოსული ყველა ადამიანი გაოცებულია მისი დიზაინით“ - ამბობს ძაძუა, რომელიც საქართველოს სახელმწიფო ჰიდროგრაფიული სამსახურის თანამშრომელია, რომელიც შუქურას მართავს. „ძალიან ლამაზია, ის ჩვენი ქალაქის სიმბოლოა“.
კარგ ამინდში შუქურიდან მოსჩანს თოვლი მცირე კავკასიონის მთებზე, დაინახავთ სადავო საზღვარს აფხაზეთთან, სუფსის ნავთობსადენებსა და ცნობილ ტურისტულ ქალაქ ბათუმს. ჩვენ გარშემო კი ფოთის ქუჩების ხედი იშლება.
დასავლეთ საქართველოს დიდი ნაწილი ტენიან სუბტროპიკულ ზონაშია მოქცეული. ფოთი კი ჭაობიან მიწებზეა გაშენებული. ადგილობრივები დღესაც გაგაფრთხილებენ დიდი ზომის კოღოების არსებობის შესახებ. სანაპირო ეროზიული პროცესებისა და დატბორვის საფრთხის ქვეშაა. „ფოთი სამოთხეა დედამიწაზე ღორებისთვის“, წერდა ალექსანდრე დიუმა. მე-19 საუკუნის არაერთი ევროპელი მოგზაური მიუთითებდა გზების უკმარისობასა და ხალხის სიზარმაცეზე. მიუხედავად ამისა, ისინი აღფრთოვანებით შეხვდნენ ტრანსკავკასიის რკინიგზის პროექტს, რომლის ავტორების შეფასებით, საქართველო არის ევროპისა და ახლო აღმოსავლეთის კომერციული ბაზრების დამაკავშირებელი. ფოთი, შეიძლება არასასურველი, თუმცა, აუცილებელი კვანძია აზერბაიჯანული ნავთობის ტრანზიტისათვის.
შავი ზღვის უძველესი სანავიგაციო ობიექტი, ფოთის შუქურა, დღესაც საერთაშორისო სტანდარტების შესაბამისად მუშაობს. შუქურის დანახვა 27 კილომეტრის მანძილზეა შესაძლებელი. იგი რუსეთის მეფე ალექსანდრე II-ის სპეციალური შეკვეთით დაამზადეს. დღეს აქ ჰიდროგრაფიული სამსახურის 80-ზე მეტი თანამშრომელი მუშაობს. უწყების დირექტორი რევაზ ბაბილუა განმარტავს, რომ მათი სამუშაო ზღვის ფსკერის შემოწმება, სანავიგაციო რუკების განახლება და ზღვაში რადიომიმღებებთან კავშირის შენარჩუნებაა.
„საბჭოთა კავშირის დაშლასთან ერთად, ძალიან ბევრი მონაცემი გაუჩინარდა, დიდი რაოდენობით ინფორმაცია კი უბრალოდ გაქრა, ან დაიწვა“, - ამბობს ერთ-ერთი სპეციალისტი, ალექსანდრე დოლბაია. „ჩვენ კვლავ განვაგრძობთ მის ძებნას ფურცლებსა და წიგნებში, ვცდილობთ ხელახლა შევაგროვოთ მონაცემები. ჩვენ უნიკალური რაღაც გვაქვს აქ, ჩვენს ბაღში - შუქურა, რომელიც ძალიან გვიყვარს და მთელი გულით ვზრუნავთ მასზე.“
თანამედროვე ქალაქი ფოთი, რომელიც 50 ათასი მცხოვრებისგან შედგება, ძველი ბერძნული დასახლების, დიოსკურიას ახლოს აშენდა. ქალაქი მისი ისტორიითაა ცნობილი, კერძოდ, მითებით არგონავტებსა და მედეაზე. მე–16 საუკუნეში ფოთი ოსმალეთის იმპერიამ დაიპყრო. ისინი ქალაქს „ფასს“ ეძახდნენ და მონების სავაჭრო ცენტრად იყენებდნენ, საიდანაც ახალგაზრდა ქართველი გოგოები და ბიჭები კონსტანტინოპოლისკენ მიჰყავდათ. 1858 წლიდან, რუსეთის მმართველობის პერიოდში, ქალაქს პორტის სტატუსი მიენიჭა.
ქალაქის ტრანსფორმაცია საზოგადო მოღვაწესა და ინტელექტუალს, ნიკო ნიკოლაძეს უკავშირდება. ის იყო პირველი ქართველი, რომელმაც დოქტორის ხარისხი ევროპულ უნივერსიტეტში მიიღო. ციურიხში იგი კარლ მარქსმა მემარცხენე ფრთაში მიიწვია, რათა ამიერკავკასიაში მემარცხენე ფრთის წარმომადგენელი ყოფილიყო, თუმცა ნიკოლაძეს განსხვავებული იდეები ჰქონდა და მან შეთავაზებაზე უარი თქვა.
ნიკო ნიკოლაძე 50 წლის ასაკში ფოთის მერი გახდა და 20 წლის განმავლობაში შეძლო ჭაობი ამოეშრო და ქალაქი მნიშვნელოვნად გარდაექმნა.
მან გაზარდა გადასახადები გემებზე, ფაქტობრივად, ხელახლა ააშენა პორტი. ნიკო ნიკოლაძეს ქალაქის დაგეგმარებაში გერმანელი არქიტექტორი ედმუნდ ფრიკი დაეხმარა, რომელმაც ქალაქი პარიზის ბულვარის მიხედვით დააპროექტა. ნიკოლაძემ ააშენა ეკლესია, რომელიც 12 ქუჩის ცენტრში მდებარეობს. ასევე, რუსული კონსტრუქციები ქართული აივნებით ჩაანაცვლა. შენობის სახურავზე კი მექანიკური საათი დააყენა. მომდევნო 100 წლის განმავლობაში, პორტი, რომელიც ნიკოლაძემ შექმნა, ფოთში დასაქმების ძირითად წყაროდ იქცა.
სოციალურ–ეკონომიკურ პროექტებში ნიკოლაძის განსაკუთრებული წვლილის გათვალისწინებით, ის უკმაყოფილო იქნებოდა 2008 წელს მთავრობის გადაწყვეტილებით, რომლის მიხედვითაც, თავისუფალი ინდუსტრიული ზონის შესაქმნელად პორტის 51 პროცენტი გასხვისდა. მოგვიანებით, მთავრობამ პორტის დანარჩენი ნაწილიც გაყიდა და ასე დასრულდა ქალაქის ხელმძღვანელობისა და პორტის ადმინისტრაციის ხანგრძლივი ურთიერთობა. ფოთის პორტი არის კავკასიაში მშრალი ტვირთის გადასაზიდი ყველაზე დიდი პორტი. იგი ყოველწლიურად 9 მილიონი ტონა ტვირთს აბრუნებს, იტევს 6 მეტრი სიგრძის 600 000 კონტეინერს და იქ დასაქმებულია 1 100-ზე მეტი ადამიანი.
პორტი დღეს Moller-Maersk Group-ის შვილობილ APM Terminals-ს ეკუთვნის. ისინი უახლოეს მომავალში ორი მეგა პორტის აშენებას გეგმავენ, რომელთა საინვესტიციო თანხა $250 მილიონს შეადგენს.
ფოთში 800–ადგილიანი თეატრიცაა, რომელიც საბჭოთა პერიოდში დამოუკიდებლად ფუნქციონირებდა. 1992-93 წლებში ფოთის დახურული ობიექტები საცხოვრებლად აფხაზეთიდან დევნილებს გადაეცათ.
ფოთის, არასდროს იყო ჩაფიქრებული როგორც ტურისტული რეგიონი. ქალაქი ისე აშენდა, რომ ზღვა მის უკან აღმოჩნდა. ის ყოველთვის უფრო მეტად ინდუსტრიის განვითარებაზე იყო ორიენტირებული. ფოთში იმედოვნებენ, რომ რადგანაც ყოველდღიურად იზრდება დაბალბიუჯეტიანი ავიაკომპანიების რეისების რაოდენობა ევროპიდან, ისინიც შეძლებენ ვიზიტორთა მოზიდვას.
-
გადახედვაივანიშვილის ცოლი: გვერდში ვუდგავარ ჩემს მეუღლეს და აბსოლუტურად ვიზიარებ მის შეხედულებებს ივანიშვილის ცოლი: გვერდში ვუდგავარ ჩემს მეუღლეს და აბსოლუტურად ვიზიარებ მის შეხედულებებს
-
გადახედვატვინის ახალი ჩიპი ფიქრებს მაღალი სიზუსტით შიფრავს და სიტყვებად აქცევს ტვინის ახალი ჩიპი ფიქრებს მაღალი სიზუსტით შიფრავს და სიტყვებად აქცევს
-
გადახედვასაქართველოს ეროვნული პლატფორმა მე-10 მოწვევის პარლამენტთან თანამშრომლობის მემორანდუმს საბოლოოდ წყვეტს საქართველოს ეროვნული პლატფორმა მე-10 მოწვევის პარლამენტთან თანამშრომლობის მემორანდუმს საბოლოოდ წყვეტს
-
-
გადახედვა120 ორგანიზაცია: პუტინის წესების დამკვიდრების ეს მცდელობა ღალატია ყველასი, ვინც 200 წელზე მეტია, გარუსების წინააღმდეგ იბრძოდა და იბრძვის 120 ორგანიზაცია: პუტინის წესების დამკვიდრების ეს მცდელობა ღალატია ყველასი, ვინც 200 წელზე მეტია, გარუსების წინააღმდეგ იბრძოდა და იბრძვის
-
გადახედვასტუ-ს რექტორი: არ არის ეს რუსული კანონპროექტი, მე ესე ვთვლი. სტუდენტების გაფიცვას არ შევუწყობ ხელს სტუ-ს რექტორი: არ არის ეს რუსული კანონპროექტი, მე ესე ვთვლი. სტუდენტების გაფიცვას არ შევუწყობ ხელს
-
გადახედვაHBO Max დიუნის სამყაროს შესახებ სერიალს უშვებს — ნახე ტრეილერი HBO Max დიუნის სამყაროს შესახებ სერიალს უშვებს — ნახე ტრეილერი
-
გადახედვაპაპუაშვილი მინისტრებზე: რუსეთმა, თავის ყველაზე მწვავე ოპონენტებს, მსოფლმხედველობის ნაწილი გადასდო პაპუაშვილი მინისტრებზე: რუსეთმა, თავის ყველაზე მწვავე ოპონენტებს, მსოფლმხედველობის ნაწილი გადასდო
-
გადახედვამდინარაძე: მოვითხოვ, რომ თუ სანქციები ამოქმედდება, სხვებს თავი დაანებონ და მე დამასანქცირონ! მდინარაძე: მოვითხოვ, რომ თუ სანქციები ამოქმედდება, სხვებს თავი დაანებონ და მე დამასანქცირონ!
-
გადახედვარუსთაველიდან აქციის მონაწილეები ორთაჭალაში, შსს-ს შენობასთან გადაინაცვლებენ რუსთაველიდან აქციის მონაწილეები ორთაჭალაში, შსს-ს შენობასთან გადაინაცვლებენ
-
გადახედვალანდსბერგისი აქციის მონაწილეებს: ჩვენ არასოდეს მიგატოვებთ ლანდსბერგისი აქციის მონაწილეებს: ჩვენ არასოდეს მიგატოვებთ
-
გადახედვათბილისში მყოფი ევროპის ქვეყნების საგარეო საქმეთა მინისტრების ერთობლივი გზავნილები საქართველოს მთავრობასა და მოსახლეობას თბილისში მყოფი ევროპის ქვეყნების საგარეო საქმეთა მინისტრების ერთობლივი გზავნილები საქართველოს მთავრობასა და მოსახლეობას
-
გადახედვაგმირთა მოედნიდან აქციის მონაწილეები პარლამენტთან მიდიან, სადაც ევროპელ მინისტრებს ელოდებიან გმირთა მოედნიდან აქციის მონაწილეები პარლამენტთან მიდიან, სადაც ევროპელ მინისტრებს ელოდებიან
-
გადახედვაგაიცანით GPT-4o, OpenAI-ს უფრო დახვეწილი და "ადამიანური" მოდელი გაიცანით GPT-4o, OpenAI-ს უფრო დახვეწილი და "ადამიანური" მოდელი
-
გადახედვაბექა დავითულიანი: თუ დაგვასანქცირებენ, საერთოდ არ მაქვს პრობლემა, ისედაც ძალიან არ მიყვარს ფრენა ბექა დავითულიანი: თუ დაგვასანქცირებენ, საერთოდ არ მაქვს პრობლემა, ისედაც ძალიან არ მიყვარს ფრენა
-
გადახედვაგმირთა მოედანი გადაიკეტა გმირთა მოედანი გადაიკეტა
-
გადახედვაესტონელი მინისტრი: პირდაპირი გზავნილი გვაქვს, რომ ეს არ არის სწორი ნაბიჯები და პასუხისმგებლობა ეკისრება მთავრობას და არა ქართველ ხალხს ესტონელი მინისტრი: პირდაპირი გზავნილი გვაქვს, რომ ეს არ არის სწორი ნაბიჯები და პასუხისმგებლობა ეკისრება მთავრობას და არა ქართველ ხალხს
-
გადახედვახელოვნური ინტელექტი ყველგან და ყველაფერში — რა სიახლეები წარადგინა Google-მა ხელოვნური ინტელექტი ყველგან და ყველაფერში — რა სიახლეები წარადგინა Google-მა
-
გადახედვაფილარმონიასთან სტუდენტები იკრიბებიან — ისინი, მოგვიანებით, გმირთა მოედანზე გადაინაცვლებენ ფილარმონიასთან სტუდენტები იკრიბებიან — ისინი, მოგვიანებით, გმირთა მოედანზე გადაინაცვლებენ
-
გადახედვაშარლ მიშელი პრეზიდენტს და, სავარაუდოდ, პრემიერ-მინისტრსაც ესაუბრა — რა ვიცით შარლ მიშელი პრეზიდენტს და, სავარაუდოდ, პრემიერ-მინისტრსაც ესაუბრა — რა ვიცით
-
გადახედვაჰარი პოტერის 10 შთამაგონებელი ფრაზა ბრძოლის და წინააღმდეგობის მნიშვნელობაზე ჰარი პოტერის 10 შთამაგონებელი ფრაზა ბრძოლის და წინააღმდეგობის მნიშვნელობაზე
კომენტარები