ფეისბუქზე ამტკიცებენ, რომ "გამარჯობათ" სწორია და თურმე, ტყუილში გვიცხოვრია
გამარჯობათ. კარგად მოთავსდით, ამბავმა, რომელსაც ამ სტატიაში წაიკითხავთ, შეიძლება თქვენი მსოფლმხედველობა მთლიანად ამოატრიალოს.
გულწრფელად გეტყვით, უამრავჯერ მიგრძნია უხერხულობა, როცა საკუთარი ნათქვამი "გამარჯობათ" მომისმენია. ამის მიზეზი კი ტვინში გამჯდარი ფრაზა — "გამარჯობა და არა გამარჯობათ" — იყო, რომელიც, ალბათ, ერთ ჩვეულებრივ შეცდომების გამსწორებელს ეკუთვნის, ასეთები კი ქართული ენის საგუშაგოზე მრავლად გვყავს. ამავე ფრაზის სახელობის ქართული გვერდი წლების წინ ფეისბუქზე ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარულიც კი იყო.
თუმცა, ასეთმა შეცდომებმა ის გვასწავლა, რომ როცა ქართული გრამატიკის საშუალო სტატისტიკური მცოდნე ხარ, ჯობს თავი ზედმეტ ცოდნაზე არ გამოიდო. სულ რამდენიმე დღის წინ, ერთ-ერთ პოპულარულ ჯგუფში გამოითქვა აზრი, რომ "გამარჯობათ" სულაც არ იყო შეცდომა.
"ვისაც ჯერ არ ურწმუნია ჭეშმარიტი ღმერთი, მე თქვენს მოსაქცევად მოვედი... 'გამარჯობათ' სწორი ფორმაა!" — დაწერა ნათია მანიამ და თან დასამოწმებლად ქართული ენის ორთოგრაფიული ლექსიკონის სქრინი მოიშველია.
მოგვიანებით განხილვამ On.ge-ის გვერდზე გადაინაცვლა და დაბნეულობაც გამოიწვია. მომხრეების არგუმენტი ძველ ლექსიკონებში შესული "გამარჯობათ" იყო, მოწინააღმდეგეები კი ამბობდნენ, რომ, რადგან "გამარჯობა" ზმნა არაა, "თ" ვერ დაემატებოდა.
სინამდვილეში, ორივე მხარე მართალია, თუმცა დასარწმუნებლად ფილოლოგსა და ენათმეცნიერს, თამარ ვაშაკიძეს ვესაუბრეთ, რომელმაც ჩვენი ყველა ეჭვი და გაუგებრობა გაფანტა:
"რა თქმა უნდა, 'გამარჯობა' არ არის ზმნა, შესაბამისად 'თ' არ უნდა ერთვოდეს. ასე რომ, გამარჯობა არის სწორი ფორმა. თუმცა, ოდითგანვე, ქართველები ერთმანეთს ასე ესალმებოდნენ: 'გამარჯობათ თქვენი'. არ არის გამორიცხული, რომ თანხმოვნითი ელემენტი სწორედ აქედან შეუერთდა სიტყვა 'გამარჯობას'. ეს შეიძლება ზოგმა დაიჯეროს, ზოგმა — არა. ყველას თავისი თვალსაზრისი აქვს. ამას რომ თავი დავანებოთ, ყველაზე მთავარი ისაა, რომ ჯერ კიდევ ვარლამ თოფურიასა და ივანე გიგინეიშვილის ლექსიკონში, რომელიც პროფესიონალების შედგენილია, პარალელურ ვარიანტად არის დაშვებული 'გამარჯობათ'. ასე რომ, მათ დაუშვეს".
თამარ ვაშაკიძის თქმით, ეს საკითხი ხშირად იქცა განხილვის თემად და აზრი ათწლეულების განმავლობაში ორად იყოფოდა. ის ეთანხმები იმ მოსაზრებას, რომ მისალმების ორივე ფორმა სწორია:
"ასე ხდება ხოლმე ორთოგრაფიაში, დაშვებულია მეორე ვარიანტიც. მაგრამ არასწორია იმის თქმა, რომ 'გამარჯობა' არაა სწორი და 'გამარჯობათ' არის".
ენათმეცნიერების ინსტიტუტის პროფესორი ჩვენთან საუბარში იმასაც ამბობს, რომ "გამარჯობათ" არასწორი ფორმა არაა და სიტყვის ამ სახით გამოყენებას მისაღებ გამოცდებზე აბიტურიენტებს შეცდომად არ ჩაუთვლიან. მას ენის განვითარებასა და ცვლილებაზე მაგალითიც მოჰყავს:
"'რამდენი ხანია არ მინახავხარ', რა თქმა უნდა, სწორი ფორმაა, მაგრამ ასევე დავუშვით 'არ მინახიხარ' და მას შეცდომად არ ვთვლით. ზოგი ფორმა პარალელურად არსებობის უფლებას ითხოვს".
ასე რომ, შეიძლება კორონავირუსმა მისალმებისას ჩახუტებისა და ხელის ჩამორთმევის ნორმები შეგვიცვალა, თუმცა სიტყვებს პანდემია ვერაფერს დააკლებს. თუ პირბადეს ატარებთ, შეგიძლიათ დღეიდან ყველას "გამარჯობათ" აფრქვიოთ და ვერც ვერავინ მოგედავებათ, რადგან ფილოლოგები ზურგს გვიმაგრებენ:
"შეცდომის გასწორება ყველას უყვარს, თუმცა, ვინც ამ სიტყვას გაგისწორებთ, შეგიძლიათ უთხრათ, რომ ენათმეცნიერების ინსტიტუტში გაქვთ გადამოწმებული".
-
გადახედვაპარლამენტმა, საკომიტეტო მოსმენაზე, რუსული კანონი მეორე მოსმენით მიიღო პარლამენტმა, საკომიტეტო მოსმენაზე, რუსული კანონი მეორე მოსმენით მიიღო
-
გადახედვარატი ბრეგაძე: სტრასბურგიდან შემოვიდა შეტყობინება, რომელსაც თან ერთვის სააკაშვილის წერილი მისი საჩივრის გახმობის თაობაზე. რატი ბრეგაძე: სტრასბურგიდან შემოვიდა შეტყობინება, რომელსაც თან ერთვის სააკაშვილის წერილი მისი საჩივრის გახმობის თაობაზე.
-
გადახედვარუსული კანონის საპროტესტო აქციაზე დაკავებული ალექსი პეტრიაშვილი თავისუფალია რუსული კანონის საპროტესტო აქციაზე დაკავებული ალექსი პეტრიაშვილი თავისუფალია
-
გადახედვაჩინეთში შექმნეს ტვინის ჩიპი, რომლითაც მაიმუნი რობოტულ ხელს "ტელეპათიურად" ამოძრავებს ჩინეთში შექმნეს ტვინის ჩიპი, რომლითაც მაიმუნი რობოტულ ხელს "ტელეპათიურად" ამოძრავებს
-
გადახედვაანრი ოხანაშვილმა, რუსული კანონის განხილვისას, დარბაზიდან გააძევა 14 ოპოზიციონერი დეპუტატი და არასამთავრობოების 2 წარმომადგენელი ანრი ოხანაშვილმა, რუსული კანონის განხილვისას, დარბაზიდან გააძევა 14 ოპოზიციონერი დეპუტატი და არასამთავრობოების 2 წარმომადგენელი
-
გადახედვარუსული კანონის საკომიტეტო მოსმენა დეპუტატების გაძევებისა და ცენზურის ფონზე მიმდინარეობს — არასამთავროები რუსული კანონის საკომიტეტო მოსმენა დეპუტატების გაძევებისა და ცენზურის ფონზე მიმდინარეობს — არასამთავროები
-
გადახედვა13 წლის გოგოს გაუპატიურების ბრალდებით, მამა დააკავეს — მედია 13 წლის გოგოს გაუპატიურების ბრალდებით, მამა დააკავეს — მედია
-
გადახედვაროგორი ამინდი იქნება 2 მაისამდე როგორი ამინდი იქნება 2 მაისამდე
-
გადახედვარუსეთმა კოსმოსში ბირთვული იარაღის გატანის აკრძალვას მხარი არ დაუჭირა რუსეთმა კოსმოსში ბირთვული იარაღის გატანის აკრძალვას მხარი არ დაუჭირა
-
გადახედვა28 მაისიდან, საქართველოს მოქალაქეებს შეეძლებათ უვიზოდ იმოგზაურონ ჩინეთში 28 მაისიდან, საქართველოს მოქალაქეებს შეეძლებათ უვიზოდ იმოგზაურონ ჩინეთში
-
გადახედვაანა წითელაძე: ყველა ის ადამიანი, ვინც ცდილობს, რომ შინაარსობრივი კითხვა დასვას, გამოაძევეს. ასრულებენ რუსულ დავალებას ანა წითელაძე: ყველა ის ადამიანი, ვინც ცდილობს, რომ შინაარსობრივი კითხვა დასვას, გამოაძევეს. ასრულებენ რუსულ დავალებას
-
გადახედვაამერიკული ავიაკომპანია 101 წლის ქალს შეცდომით 1 წლის ბავშვად არეგისტრირებს ამერიკული ავიაკომპანია 101 წლის ქალს შეცდომით 1 წლის ბავშვად არეგისტრირებს
-
გადახედვასალომე სამადაშვილი: საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრს ბრიუსელში უკანასკნელ გაფრთხილებას მისცემენ სალომე სამადაშვილი: საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრს ბრიუსელში უკანასკნელ გაფრთხილებას მისცემენ
-
გადახედვაანრი ოხანაშვილმა კომიტეტის სხდომის დარბაზი სალომე სამადაშვილს და თამარ კორძაიასაც დაატოვებინა ანრი ოხანაშვილმა კომიტეტის სხდომის დარბაზი სალომე სამადაშვილს და თამარ კორძაიასაც დაატოვებინა
-
-
გადახედვაალექსი პეტრიაშვილს ფიზიკური დაზიანებები არ აღენიშნება, ის დროებითი დაკავების იზოლატორშია — სახალხო დამცველის აპარატი ალექსი პეტრიაშვილს ფიზიკური დაზიანებები არ აღენიშნება, ის დროებითი დაკავების იზოლატორშია — სახალხო დამცველის აპარატი
-
გადახედვაქართველი დიპლომატები საზოგადოებას: მოგიწოდებთ - დადგეთ იქ, სადაც დღეს თქვენი შვილები დგანან! ქართველი დიპლომატები საზოგადოებას: მოგიწოდებთ - დადგეთ იქ, სადაც დღეს თქვენი შვილები დგანან!
-
გადახედვარუსული კანონის საკომიტეტო განხილვა კამათის ფონზე მიმდინარეობს — ანრი ოხანაშვილმა გიორგი ვაშაძე და ლევან ბეჟაშვილი დარბაზიდან გააძევა რუსული კანონის საკომიტეტო განხილვა კამათის ფონზე მიმდინარეობს — ანრი ოხანაშვილმა გიორგი ვაშაძე და ლევან ბეჟაშვილი დარბაზიდან გააძევა
-
გადახედვასამხარაძე აქციის მონაწილეებს: დაგცინით, გათრევთ და გთანგავთ! სამხარაძე აქციის მონაწილეებს: დაგცინით, გათრევთ და გთანგავთ!
-
გადახედვაპარლამენტში უსაფრთხოების ყვითელი დონე მოქმედებს, ონლაინმედიის წარმომადგენლებს შენობაში კვლავ არ გვიშვებენ პარლამენტში უსაფრთხოების ყვითელი დონე მოქმედებს, ონლაინმედიის წარმომადგენლებს შენობაში კვლავ არ გვიშვებენ
-
გადახედვა28 აპრილს აქციაზე, 23 საათისთვის, დაახლოებით 100 000 ადამიანი იყო — აგიხსნით, როგორ დავთვალეთ 28 აპრილს აქციაზე, 23 საათისთვის, დაახლოებით 100 000 ადამიანი იყო — აგიხსნით, როგორ დავთვალეთ
კომენტარები