რა არის ფიშინგი და როგორ დავიცვათ მისგან თავი?
მიგიღიათ საეჭვო წერილები, სადაც თქვენი პირადი ინფორმაციის გაზიარებას გთხოვენ? ხომ არ გირეკავენ უცხო პირები ქვეყნებიდან, რომელთა რუკაზე ჩვენებაც არ შეგიძლიათ? იქნებ არარსებულმა ნათესავმა დაგიტოვათ დიდძალი ქონება?
თუ მსგავსი შინაარსის წერილები მიგიღიათ, მაშინ თქვენ ფიშინგის პოტენციური მსხვერპლი იყავით. ფიშინგი — ესაა ნებისმიერი ტიპის ციფრული ან ელექტრონული კომუნიკაცია, რომელიც შექმნილია ზიანის მისაყენებლად. ესაა სოციალური ინჟინერის მიმართულება, რომელიც მიზნად ისახავს თაღლიური გზით პირადი ინფორმაციისა თუ ფინანსების გამოძალვას.
ფიშინგ შეტევის დროს, ძირითადად, აყალბებენ პიროვნებას ან კომპანიას და მსხვერპლს აიძულებენ გასცეს ისეთი პირადი ინფორმაცია, როგორიცაა მომხმარებლის სახელი ან პაროლი, საბანკო ანგარიშის ინფორმაცია (ბარათის ნომერი, cvv) და სხვა სენსიტიური მონაცემები. კიბერ დამნაშავე ამ ინფორმაციას სხვადასხვა მიზნისთვის გამოიყენებს — შექმნის ანგარიშებს თქვენი სახელით, ისარგებლებს თქვენს საბანკო ანგარიშზე არსებული თანხით და ა.შ.
ზოგიერთ შემთხვევაში, თავდამსხმელის მიზანია მოიპოვოს მსხვერპლის მოწყობილობაზე სრული წვდომა ან, მავნე პროგრამების გამოყენებით, მიიღოს ინფორმაცია კომპანიის ფინანსურ თუ ინტელექტუალურ რესურსებზე.
ტერმინი ფიშინგი (Phishing) წარმოიშვა თევზაობასთან (Fishing) მსგავსებით. შეიძლება შეგხვდეთ ტერმინი Smishing — რომელიც SMS ფიშინგს ნიშნავს, ასევე Vishing — რომელიც ხმოვანი შეტყობინებების გზით ინფორმაციის გამოძალვას გულისხმობს.
გამოდის, რომ ფიშინგის საშიშროება ყველგანაა — შეიძლება მოგწერონ მეილზე, გამოგიგზავნონ ტექსტური ან ხმოვანი შეტყობინება, გიპოვონ სოციალურ ქსელებში ან პირდაპირ დაგირეკონ საკმაოდ დამაჯერებელი ხმით — იყავით ფრთხილად, დაიცავით თქვენი ინფორმაცია და ფინანსები.
როგორ დავიცვათ თავი ფიშინგისგან?
პირველ რიგში ყველა ჩვენგანს უნდა გვესმოდეს, რომ ფიშინგის საშიშროება ყველგანაა და გვახსოვდეს, რომ კრიმინალებს საკმაოდ კარგი კომუნიკაციის უნარები შეიძლება ჰქონდეთ. არ უნდა მოვტყუვდეთ, თუ, მეტი დამაჯერებლობისთვის, ჩვენ შესახებ რამდენიმე ფაქტს გვეტყვიან — სოციალური ქსელები თუ სხვადასხვა პლატფორმა ჩვენზე ბევრ ინფორმაციას ინახავს, ჩვენი ქმედებებით ინტერნეტ სივრცეში ვტოვებთ ნაკვალევს, რომლის მიგნება სხვასაც შეუძლია. რაც უფრო მეტი ინფორმაცია აქვთ მსხვერპლის შესახებ, მით მეტია ფიშინგ შეტევის წარმატებულად განხორციელების შანსი.
მნიშვნელოვანია, გაითვალისწინოთ რეკომენდაციები და შეეცადოთ, თავი დავიცვათ ფიშინგ შეტევისგან:
- ყურადღება მიაქციეთ აპლიკაციებისა და ანგარიშების კონფიდენციალობის პარამეტრებს და არ გაავრცელოთ თქვენი პირადი ინფორმაცია საჯაროდ ინტერნეტ სივრცეში;
- დაფიქრდით, რას აზიარებთ, ვისთვის შეიძლება იყოს ხელმისაწვდომი ეს ინფორმაცია და რაში შეიძლება გამოიყენონ ის კიბერ კრიმინალებმა;
- გაითვალისწინეთ, რომ დამნაშავისთვის საინტერესოა არამხოლოდ თქვენ მიერ, არამედ თქვენი მეგობრებისა და ახლობლების მიერ თქვენ შესახებ გაზიარებული ინფორმაციაც;
- არსებობს ბევრი უფასო ანტიფიშინგ ჩანართი (add on) ბრაუზერებისთვის. მათი ჩამოტვირთვის შემდეგ, მიიღებთ შეტყობინებას დაუცველ საიტზე ყოფნისას;
- დააკვირდით საიტის მისამართს — რამდენად ემთხვევა იგი საიტის ლიცენზირებულ ვერსიას;
- არ ჩართოთ საეჭვო გათამაშებებსა და აქციებში;
- ხშირად შეცვალეთ პაროლები ონლაინ ანგარიშებზე. შესაძლოა, თქვენი ანგარიში ისე გამოიყენონ, რომ თქვენ ვერც კი შეამჩნიოთ. თუ ჩართავთ უსაფრთხოების დამატებით ფუნქციებს, თავიდან აიცილებთ კიბერშეტევებს და სისტემაც უფრო მარტივად დაბლოკავს პოტენციურ თავდამსხმელს.
ყოველთვის იმოქმედეთ პრინციპით "ენდე, მაგრამ გადაამოწმე", განსაკუთრებით მაშინ, თუ რამეში ეჭვი შეგეპარებათ, რადგან ხშირად ნაცნობი ადრესატიდან მოთხოვნილი ინფორმაციაც კი არ არის სანდო.
რამდენადაა დაცული თიბისი ფეის არხები?
თიბისი ფეიში მუდმივად ტარდება ტერმინალების ტესტირება, რომელიც ემსახურება ინფორმაციული უსაფრთხოების გაძლიერებას, ასევე პერიოდულად ტარდება ყველა ონლაინ პლატფორმის სისტემური ტესტირება და გადამოწმება. ამ ყველაფრის შედეგად, თიბისი ფეის სერვისები მეტად უსაფრთხოა და მაქსიმალურად იცავს მომხმარებლის პირად ინფორმაციას.
თუ გაითვალისწინებთ ყველა ზემოთხსენებულ რჩევას, ფიშინგის საფრთხე მინიმუმამდე დაიწევს და თქვენც აღარ გაებმებით კიბერთაღლითების მახეში.
-
გადახედვარუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა რუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი ელჩებს: დაძაბულ ვითარებაში ვართ... ჩემი თხოვნაა, განხორციელდეს მაღალი დონის ვიზიტები მაისის ბოლომდე სალომე ზურაბიშვილი ელჩებს: დაძაბულ ვითარებაში ვართ... ჩემი თხოვნაა, განხორციელდეს მაღალი დონის ვიზიტები მაისის ბოლომდე
-
გადახედვააზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს აზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს
-
გადახედვადერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს დერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს
-
გადახედვააქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია აქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია
-
გადახედვაქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ ქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ
-
გადახედვასასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს სასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს
-
გადახედვაპრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო პრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო
-
გადახედვასაქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა საქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა
-
გადახედვაჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე
-
გადახედვადღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია დღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია
-
გადახედვარა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე რა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე
-
გადახედვაკალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ" კალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ"
-
გადახედვამინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე მინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე
-
გადახედვაპოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI პოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI
-
გადახედვაპარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა პარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა
-
გადახედვა11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა 11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა
-
გადახედვაცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ ცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ
-
გადახედვასაფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ საფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ
-
გადახედვაგზის გადაკეტვა შეკრების თავისუფლების ფორმაა — საია გზის გადაკეტვა შეკრების თავისუფლების ფორმაა — საია
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ში მიიწვიეს დათქმით, რომ ვიზიტამდე უნდა შეჩერებულიყო კანონპროექტის განხილვა — საგარეო აშშ-ის ელჩის განცხადებაზე კობახიძე აშშ-ში მიიწვიეს დათქმით, რომ ვიზიტამდე უნდა შეჩერებულიყო კანონპროექტის განხილვა — საგარეო აშშ-ის ელჩის განცხადებაზე
კომენტარები