რადიკალურად მოაზროვნე ადამიანებს რთული გონებრივი სავარჯიშოების შესრულება უჭირთ — კვლევა
უახლესი კვლევის მიხედვით, ჩვენი გონებრივი შესაძლებლობები კონკრეტული იდეოლოგიისკენ მიმხრობას განსაზღვრავს. იგი ასევე მიუთითებს, რომ ექსტრემისტული დამოკიდებულებებისკენ მიდრეკილი ადამიანები გონებრივ სავარჯიშოებს მაინცდამაინც დიდი წარმატებით ვერ ართმევენ თავს.
კემბრიჯის უნივერსიტეტის მკვლევრებმა შეისწავლეს, რამდენად ახდენს კოგნიტური მოწყობა — ინფორმაციის აღქმისა და დამუშავების განსხვავებული შესაძლებლობები — გავლენას ჩვენი მსოფლმხედველობის ჩამოყალიბებაზე. მსოფლმხედველობაში მოიაზრება პოლიტიკური, ეროვნული და დოგმატური მრწამსი, რომელიც ხშირადაა განპირობებული ისეთი დემოგრაფიული ფაქტორებით, როგორიც ასაკი, რასა და გენდერული იდენტობაა.
კვლევის პროცესი და მიგნებები
წინამორბედი კვლევის შედეგებზე დაფუძნებული ძიების პროცესში 330 ამერიკელი მონაწილეობდა 22-დან 63 წლამდე. ორი კვირის განმავლობაში მათ 37 ნეიროფსიქოლოგიური და 22 პიროვნულობის განმსაზღვრელი ტესტის გაკეთება მოუწიათ.
დავალებები ნეიტრალური იყო — დაცლილი ემოციურობისა და პოლიტიკურობისგან — და მოიცავდა ისეთი ტიპის სავარჯიშოებს, როგორიც, მაგალითად, ვიზუალური მეხსიერების შემოწმებაა. მოგვიანებით, მკვლევრებმა ტესტისგან მიღებული შედეგები მონაწილეების შეცნობის და აღქმის უნარების შესახებ, რთული და სტრატეგიული სავარჯიშოების შესრულებისას მათ მიერ გამოყენებულ მიდგომებს შეუსაბამეს.
საბოლოო ჯამში აღმოჩნდა, რომ იდეოლოგიური მიმხრობა კოგნიტურ შესაძლებლობებში ისახება.
კვლევის საკვანძო შედეგი მიუთითებს, რომ ადამიანებს რადიკალური დამოკიდებულებებით — ვინც სამყაროს შავ და თეთრ ფერებად მიჯნავს — რთულ და კომპლექსურ სავარჯიშოებთან გამკლავება უჭირდათ.
"ინდივიდები ან ტვინები, რომლებსაც ანალიზი და კომპლექსური დავალებების შესასრულებლად გეგმის დასახვა უჭირთ, შეიძლება, უფრო მეტად ემხრობოდნენ რადიკალურ ან ავტორიტარულ იდეოლოგიებს — მათ, ვინც სამყაროს აღქმას ამარტივებს", — ამბობს კემბრიჯის უნივერსიტეტის ფსიქოლოგიის კათედრის პროფესორი, ლეორ ზმიგროდი.
იგი დასძენს, რომ უკიდურესობებისკენ მიდრეკილ ადამიანებს საკუთარი ემოციების მართვაც უჭირთ, რაც იმას ნიშნავს, რომ იმპულსურები არიან და "გულით უფრო იღებენ გადაწყვეტილებას, ვიდრე გონებით".
"ამგვარი ანალიზი შესაძლებლობას გვაძლევს, გავიგოთ, რა ტიპის ინდივიდებს შეუძლიათ უდანაშაულო ხალხზე ძალადობა".
ამასთან, დოგმატურად მოაზროვნე ადამიანებს ვიწრო ბილიკიდან გადახვევა მაშინაც კი უჭირდათ, როცა მტკიცებულება ამისკენ მოუწოდებდა — მკვლევრების თქმით, ეს მტკიცებულების შეფასების და გაანალიზების პრობლემაა.
"მაგალითად, როცა ნეიროფსიქოლოგიური ტესტი ეკითხება, მარჯვნივ მოძრაობენ წერტილები თუ მარცხნივ, მათ, უბრალოდ, ინფორმაციის გაანალიზებაც კი უჭირდათ, სანამ გადაწყვეტილებას მიიღებდნენ", — ამბობს ზმიგროდი.
განსხვავებული მიდგომები
ზოგიერთი გონებრივი სავარჯიშოთი, მონაწილეებს სთხოვეს, რაც შეიძლება, სწრაფად და ზუსტად ეპასუხათ. პოლიტიკური კონსერვატიზმისკენ მიდრეკილმა ადამიანებმა უფრო ნელი და გაწონასწორებული მიდგომა ამჯობინეს, პოლიტიკურმა ლიბერალებმა კი უფრო ჩქარი და ნაკლებად ზუსტი მოქმედება არჩიეს.
"გასაოცარია, რადგან კონსერვატიზმი ლამის წინდახედულობისა და სიფრთხილის სინონიმია", — ამბობს პროფესორი, — "ჩვენ ეს შევამჩნიეთ — საბაზისო ნეიროფსიქოლოგიურ დონეზე — ადამიანები, რომლებიც პოლიტიკურ კონსერვატიზმს ემხრობიან, უბრალოდ, ყოველგვარ დავალებას სიფრთხილით ეკიდებიან".
რაც შეეხება ექსტრემიზმის "ხელწერას", იგი, მკვლევრების შეფასებით, კონსერვატიული და დოგმატური აზროვნების შერწყმაა.
კვლევა, რომელმაც მხედველობაში 16 სხვადასხვა იდეოლოგიური ორიენტაცია მიიღო, შესაძლოა, ერთგვარ ინდიკატორად იქცეს იმ ადამიანების იდენტიფიცირებისა და მხარდაჭერისათვის, ვინც რადიკალიზმისგან ყველაზე დაუცველია, როგორც პოლიტიკურ, ასევე რელიგიურ კონტექსტში.
ზმიგროდის თქმით, დემოგრაფიული მახასიათებლები — ასაკი, მაგალითად — ყველაფერს არ ხსნის და კავშირების დამყარების შესაძლებლობას მხოლოდ 8 პროცენტით იძლევა. ამის საპირწონედ, კოგნიტური და პიროვნული თვისებების გაანალიზებით, იდეოლოგიური მსოფლმხედველობის ნიშან-თვისებით განსაზღვრა 30-დან 40 პროცენტამდეა შესაძლებელი.
როგორც სტატიაში აღვნიშნეთ, რადიკალური იდეებისადმი მიდრეკილება ადამიანებს იმპულსურობისკენ უბიძგებს, რაც, ხშირად გაუცნობიერებელი გადაწყვეტილებების მიღების მიზეზია. Responsible.ge ევროპაბეთის პლატფორმაა, რომელიც საზოგადოებაში აზარტული თამაშების შესახებ ცნობიერების ამაღლებასა და პასუხისმგებლიანი თამაშის პოპულარიზაციას ემსახურება. ამასთანავე, პლატფორმის დახმარებით, შეგიძლიათ, გაეცნოთ პასუხისმგებლიანი თამაშის ხელსაწყოებსა და ანგარიშებს, ასევე ინფორმაციას ევროპაბეთის პასუხისმგებლობის შესახებ საზოგადოების მიმართ, ბიზნესსა და კომუნიკაციაში.
-
გადახედვაქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ ქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ
-
გადახედვასასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს სასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს
-
გადახედვაპრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო პრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო
-
გადახედვაკლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე! კლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე!
-
გადახედვასაქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა საქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა
-
გადახედვაჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე
-
გადახედვადღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია დღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია
-
გადახედვარა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე რა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე კობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე
-
გადახედვაკალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ" კალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ"
-
გადახედვამინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე მინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე
-
გადახედვაპოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI პოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI
-
გადახედვაპარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა პარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა
-
გადახედვა11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა 11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა
-
გადახედვაცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ ცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ
-
გადახედვასაფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ საფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ
-
გადახედვაგზის გადაკეტვა შეკრების თავისუფლების ფორმაა — საია გზის გადაკეტვა შეკრების თავისუფლების ფორმაა — საია
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ში მიიწვიეს დათქმით, რომ ვიზიტამდე უნდა შეჩერებულიყო კანონპროექტის განხილვა — საგარეო აშშ-ის ელჩის განცხადებაზე კობახიძე აშშ-ში მიიწვიეს დათქმით, რომ ვიზიტამდე უნდა შეჩერებულიყო კანონპროექტის განხილვა — საგარეო აშშ-ის ელჩის განცხადებაზე
-
გადახედვაპოლიციამ გმირთა მოედანზე, რამდენიმე წუთის წინ, სამი ადამიანი დააკავა პოლიციამ გმირთა მოედანზე, რამდენიმე წუთის წინ, სამი ადამიანი დააკავა
-
გადახედვაჩაკვეტაძე: არაფერი არ დგას ჩვენს ხალხზე მაღლა, გაიწვიეთ ეს კანონი ჩაკვეტაძე: არაფერი არ დგას ჩვენს ხალხზე მაღლა, გაიწვიეთ ეს კანონი
-
გადახედვაპოლიცია ცდილობს, გმირთა მოედანზე მოძრაობა გახსნას — სამართალდამცველები აქციის მონაწილეების მიმართ ძალას იყენებენ პოლიცია ცდილობს, გმირთა მოედანზე მოძრაობა გახსნას — სამართალდამცველები აქციის მონაწილეების მიმართ ძალას იყენებენ
კომენტარები