10 რამ, რაც უნდა იცოდე, რომ შენი, როგორც მომხმარებლის უფლებები დაცული იყოს
ფინანსურ თუ სადაზღვევო ორგანიზაციებთან ურთიერთობა, ალბათ, ნებისმიერ ადამიანს გვიწევს, თუმცა ხშირად მომსახურების პირობებს არ ვუკვირდებით. იშვიათია ადამიანი, რომელსაც საბანკო ანგარიში არ აქვს გახსნილი, არ დასჭირვებია ვალუტის გადაცვლა, ფულადი გზავნილებით სარგებლობა თუ სესხის აღება. ამიტომ, ფინანსური
ურთიერთობისას განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია როგორც საკუთარი, ისე ფინანსური
ორგანიზაციის უფლებებისა და ვალდებულებების ცოდნა, მეტად დაკვირვებული მიდგომა და რისკების სათანადოდ შეფასება.
იმისათვის, რომ თქვენთვის სასურველი ფინანსური პროდუქტით / მომსახურებით ისარგებლოთ და დარწმუნდეთ, რომ თქვენი, როგორც მომხმარებლის უფლებები დაცულია, რამდენიმე რეკომენდაციას გაგიზიარებთ. ამ სტატიაში 10 კითხვაზე პასუხს წაიკითხავთ, რაც თქვენთვის სასარგებლო ფინანსური გადაწყვეტილების მიღებას გაგიმარტივებთ.
1. როგორ უნდა იმოქმედოთ ფინანსურ ორგანიზაციასთან ურთიერთობისას?
თუ ფინანსურ ორგანიზაციასთან ურთიერთობას აპირებთ, კარგად აწონ-დაწონეთ რისკები — გადაამოწმეთ ორგანიზაციის მონაცემები, რეპუტაცია, გამოხმაურებები ან მიმართეთ იმ ორგანიზაციას, რომელთანაც აქამდე სანდო ურთიერთობის გამოცდილება გქონიათ. ასევე, გადაამოწმეთ, არის თუ არა თქვენ მიერ შერჩეული ორგანიზაცია ეროვნული ბანკის მიერ რეგულირებული სუბიექტი და რა სახის რეგულაციებს ექვემდებარება. ამის შემდეგ გადაამოწმეთ ორგანიზაციის პირობები, უსაფრთხოების პოლიტიკა, განსაზღვრეთ თქვენი შემოსავალი საკმარისი იქნება პოტენციური ვალდებულებებისთვის თუ — არა და ყველა დეტალის შეფასების შემდეგ, გაცნობიერებული გადაწყვეტილება მიიღეთ.
2. როგორ უნდა დაიცვათ პერსონალური მონაცემები?
სახლიდან გასვლისას კარს აუცილებლად გასაღებით ვკეტავთ, ვამოწმებთ, გაზი ჩართული ხომ არ დაგვრჩა ან წყალი მოშვებული, ასევე უნდა მოვიქცეთ პირადი მონაცემების შემთხვევაშიც. ხშირად ჩვენი პერსონალური ინფორმაცია ციფრულ არხებში გვაქვს შენახული და უნდა იცოდეთ, რომ დაცვა ვირტუალურ სივრცეშიც ისევე გჭირდებათ, როგორც რეალობაში.
ფინანსური ორგანიზაციის მომხმარებლის შემთხვევაში პერსონალურ მონაცემებს განეკუთვნება ისეთი ინფორმაცია, როგორიცაა: სახელი და გვარი, პირადი ნომერი, ტელეფონის ნომერი, საბანკო ანგარიშის ნომერი, ბარათის მონაცემები და ა.შ. თუ ორგანიზაციასთან ურთიერთობამდე ყველა რისკს კარგად აფასებთ, ეს ბევრად გაზღვევთ, მაგრამ ყურადღება ბოლომდე მაინც არ უნდა მოადუნოთ — ფინანსური ურთიერთობისას განსაზღვრეთ, ინფორმაცია, რომელსაც სერვისის მომწოდებელი ითხოვს, რამდენად საჭიროა მისთვის ან პოტენციურად რისკებს ხომ არ შეგიქმნით და მხოლოდ ამის შემდეგ გაუზიარეთ სენსიტიური დეტალები.
3. რა უნდა გაითვალისწინოთ ფულადი გზავნილის განხორციელებისას?
თანამედროვე საბანკო სივრცე ფულადი გზავნილის მარტივად და სწრაფად გაგზავნის, ასევე მიღების შესაძლებლობას გვაძლევს, მაგრამ სიფრთხილე ამ სერვისით სარგებლობისასაც აუცილებელია.
გზავნილის განხორციელებისას აუცილებელია:
- გზავნილის კოდი მხოლოდ მიმღებს მიაწოდოთ;
- ფულადი გზავნილის სისტემის არჩევისას დააზუსტოთ, ფუნქციონირებს თუ არა გზავნილის ეს კონკრეტული სისტემა იმ ქვეყანაში / ქალაქში, სადაც გსურთ თანხის გადაგზავნა;
- დააზუსტოთ გზავნილის შესრულების დროც — რამდენად სწრაფად მიიღებს ადრესატი თქვენ მიერ გაგზავნილ თანხას და მისაღებია თუ არა ეს დრო თქვენთვის.
4. რა უნდა იცოდეთ ვალუტის გადაცვლისას?
ვალუტის გადაცვლისას მხოლოდ მიღებული თანხის გადათვლა არაა საკმარისი, არის გაუთვალისწინებელი შემთხვევები, როცა დაგვიანებით ვხვდებით, რომ ოპერაციის შედეგებით უკმაყოფილო ვართ. ამიტომ, აუცილებლად მოითხოვეთ ქვითარი, რომელსაც თუ 30 წუთის განმავლობაში წარადგენთ, ტრანზაქციის გაუქმებას შეძლებთ (თუ აღნიშნული ტრანზაქციის თანხა არ აღემატება 5,000 ლარს).
ასევე, მოითხოვეთ დეტალური ინფორმაცია გადაცვლის ოდენობასა და, არსებობის შემთხვევაში, არსებული საკომისიოს შესახებ.
ამასთან, ვალუტის გადამცვლელი პუნქტი ვალდებულია ვალუტის კურსის და საკომისიოს (თუ ვალუტის გადამცვლელ პუნქტს საკომისიო აქვს) შესახებ ინფორმაცია თვალსაჩინო ადგილას, ერთნაირი შრიფტით, ზომითა და განათებით განათავსოს. გარდა ამისა, კურსი საყურადღებოდ მაშინ მიიჩნევა, როცა ვალუტის ყიდვისა და გაყიდვის კურსებს შორის სხვაობა აღემატება 3%-ს, ასეთ შემთხვევაში საყურადღებო ინფორმაცია თვალსაჩინო ადგილას უნდა იყოს განთავსებული.
5. რატომ უნდა შეამოწმოთ საკრედიტო ისტორია?
საკრედიტო ისტორია იმის შესახებ ინახავს ინფორმაციას, რამდენად კეთილსინდისიერად იხდიდით ვალდებულებას, შესაბამისად ამ გზით თქვენი გადახდისუნარიანობა დგინდება. საკრედიტო ისტორია სესხის აღებისას შეიძლება დაგეხმაროთ ან, პირიქით, დაბრკოლებად გექცეთ. ამიტომ, ეცადეთ ვალდებულებები დროულად გადაიხადოთ ან ფინანსურ ორგანიზაციას შეფერხების შესახებ დროულად აცნობოთ.
ამასთან, გადაამოწმეთ საკრედიტო ისტორია და უზუსტობის შემთხვევაში, მისი გამოსწორება მოითხოვეთ; და ასევე, საკრედიტო ბიურო ვალდებულია თქვენი მოთხოვნის შესაბამისად წელიწადში არაუმეტეს 3-ჯერ უფასოდ მოგაწოდოთ დეტალური ინფორმაცია თქვენი საკრედიტო ისტორიის შესახებ.
6. როგორია სესხის დამტკიცების პროცედურა?
ხშირად სესხის აღებისას ვჩქარობთ და მრავალ აუცილებელ დეტალს არ ვუკვირდებით: როგორია საპროცენტო განაკვეთი, რამდენად ხელსაყრელი პირობებია, ვალდებულების შეუფერხებლად გასტუმრებას შევძლებთ თუ არა. სესხის დამტკიცების შემთხვევაში კრედიტორი აუცილებლად უნდა დაგიკავშირდეთ და პირობები გაგაცნოთ. სჯობს მოსაფიქრებლად გარკვეული დრო გამოიყენოთ — კიდევ ერთხელ დაფიქრდით, რამდენად ხელსაყრელია შეთავაზება და მხოლოდ ამის შემდეგ იმოქმედეთ.
7. რა ვალდებულებები აქვს ორგანიზაციას სადაზღვევო მომსახურების გაწევისას?
დაზღვევით სარგებლობა სესხის აღებისას, მოგზაურობის დაგეგმვისას თუ ჯანმრთელობაზე ზრუნვისთვის გვიწევს და ამ დროსაც უნდა დავუკვირდეთ დეტალებს და მოვითხოვოთ სათანადო ინფორმაცია. მზღვეველმა მომსახურების თითოეული ეტაპის შესახებ სრული, აუცილებელი, გასაგები, უტყუარი და დროული ინფორმაცია უნდა მოგაწოდოთ, ასევე მომსახურების პირობების შესახებ ამომწურავი ინფორმაცია, რათა გაცნობიერებული გადაწყვეტილების მიღების შესაძლებლობა გქონდეთ. თუ პირობების შესახებ რაიმეს ვერ გაიგებთ, დასვით კითხვები და ეცადეთ, რომ სრული ინფორმაციით იყოთ აღჭურვილი.
8. რა უფლებები გაქვთ, როგორც თავდებს?
თავდებობა შესაბამისი ხელშეკრულებით ფორმდება, ამიტომ გაითვალისწინეთ, რომ ამ დროს ფინანსურ ორგანიზაციასთან გარიგებას მხოლოდ მსესხებელი არ დებს და თქვენ პირველ რიგში, თქვენთვის მისაღებ პირობებზე და რისკებზე უნდა იფიქროთ. სანამ თავდებობას გადაწყვეტთ, რაც მსესხებლის მიერ თანხის გადაუხდელობის შემთხვევაში სესხის გადახდის ვალდებულებას დაგაკისრებთ, დაფიქრდით, რამდენად ენდობით მსესხებელს, როგორია პირობები, დაცულია თუ არა თავდებობის ზღვრული თანხები და გადახდის პასუხისმგებლობის დადგომის შემთხვევაში, რამდენად დაგაზარალებთ ვალდებულება ფინანსურად.
ამასთან, როცა თავდებობას კისრულობთ, თქვენი საჭიროებებისთვის სესხის გამოტანის მოცულობა მცირდება და კიდევ, არავის აქვს უფლება, თქვენი წერილობითი თანხმობის გარეშე ვალდებულებაზე თავდების როლი დაგაკისროთ.
9. რა უნდა გაითვალისწინოთ საბანკო პროდუქტის გაუქმებისას და სესხის წინსწრებით გადახდისას?
ადამიანთა უმეტესობა რამდენიმე საბანკო ბარათითა და სერვისით სარგებლობს, რომელიც შეიძლება ჩვენთვის რელევანტური აღარ იყოს ან რაიმე სხვა მიზეზით პროდუქტის გაუქმება მოგვინდეს. ამ დროს ზეპირსიტყვიერ ურთიერთობას ნუ დასჯერდებით და მოითხოვეთ ოპერაციის გაუქმების წერილობითი დოკუმენტაცია.
10. რა უნდა იცოდეთ, თუ თანხის დაგროვება გინდათ?
თუ დანაზოგის თუ შემოსავლის სამომავლო გეგმებისთვის გადადება გინდათ და დეპოზიტის გაკეთებას აპირებთ, უნდა იცოდეთ, რომ არსებობს ორი ძირითადი ტიპის დეპოზიტი — ვადიანი და უვადო. ორივეს სხვადასხვა პირობები აქვს და დარიცხული სარგებელიც განსხვავდება, ამიტომ დეპოზიტის გაკეთებამდე ორივეს შესახებ ამომწურავი ინფორმაცია მოითხოვეთ.
გაითვალისწინეთ, დეპოზიტის გახსნის უფლება მხოლოდ კომერციულ ბანკებს და არასაბანკო სადეპოზიტო დაწესებულებებს — საკრედიტო კავშირებს აქვთ, ამასთან ამ უკანასკნელს — მხოლოდ საკუთარი წევრებისთვის. არავის ანდოთ თქვენი ფინანსები, სანამ ორგანიზაციის სანდოობაში არ დარწმუნდებით, გულდასმით გაეცანით ყველა პირობას, სხვა ორგანიზაციების შემოთავაზებებს და თქვენთვის ყველაზე ხელსაყრელი და სანდო გარიგება დადეთ.
-
გადახედვარუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა რუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი ელჩებს: დაძაბულ ვითარებაში ვართ... ჩემი თხოვნაა, განხორციელდეს მაღალი დონის ვიზიტები მაისის ბოლომდე სალომე ზურაბიშვილი ელჩებს: დაძაბულ ვითარებაში ვართ... ჩემი თხოვნაა, განხორციელდეს მაღალი დონის ვიზიტები მაისის ბოლომდე
-
გადახედვააზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს აზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს
-
გადახედვადერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს დერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს
-
გადახედვააქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია აქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია
-
გადახედვაქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ ქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ
-
გადახედვასასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს სასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს
-
გადახედვაპრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო პრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო
-
გადახედვაკლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე! კლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე!
-
გადახედვასაქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა საქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა
-
გადახედვადღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია დღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია
-
გადახედვარა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე რა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე
-
გადახედვაკალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ" კალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ"
-
გადახედვამინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე მინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე
-
გადახედვაპოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI პოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI
-
გადახედვაპარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა პარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა
-
გადახედვა11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა 11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა
-
გადახედვაცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ ცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ
-
გადახედვასაფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ საფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ
-
გადახედვაგზის გადაკეტვა შეკრების თავისუფლების ფორმაა — საია გზის გადაკეტვა შეკრების თავისუფლების ფორმაა — საია
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ში მიიწვიეს დათქმით, რომ ვიზიტამდე უნდა შეჩერებულიყო კანონპროექტის განხილვა — საგარეო აშშ-ის ელჩის განცხადებაზე კობახიძე აშშ-ში მიიწვიეს დათქმით, რომ ვიზიტამდე უნდა შეჩერებულიყო კანონპროექტის განხილვა — საგარეო აშშ-ის ელჩის განცხადებაზე
კომენტარები