5 რჩევა, რომელიც კიბერთაღლითობის გაშიფვრაში დაგეხმარება
ტექნიკა ჩვენი ყოველდღიურობის განუყოფელი ნაწილია. გამომდინარე იქიდან, რომ დიდ დროს სმარტფონებთან და ლეპტოპებთან ვატარებთ, ონლაინ ეპოქაში ახალი საფრთხე — კიბერდანაშაული გაჩნდა, რომლის მთავარი მიზანი შენს ფინანსებზე წვდომა და პირადი ინფორმაციის მოპოვებაა.
ტექნოლოგიების ეპოქაში კიბერთაღლითები უამრავ სქემას იყენებენ, რათა შენამდე მოაღწიონ. თან ისიც უნდა გაითვალისწინო, რომ კიბერთაღლითური სქემების გაშიფვრა არც ისე მარტივი საქმეა. სწორედ ამიტომ, სტატიაში იმ 5 სქემის შესახებ მოგიყვებით, რომლებსაც კიბერთაღლითები ჩვენს მოსატყუებლად ყველაზე ხშირად იყენებენ.
1. ნაცნობი კომპანიის სახელით გამოგზავნილი ყალბი სმს დავალიანების გადახდაზე
დავალიანების შესახებ მიღებული შეტყობინება ბევრ ჩვენგანს მოქმედებისკენ უბიძგებს. ამ სქემაში კიბერთაღლითები სწორედ მსგავს სმს გზავნილს იყენებენ. ყალბი სმს რომელიმე მომსახურების, მაგალითად, Netflix-ის ან საქართველოს ფოსტის სერვისის გადასახადის შესახებ გატყობინებს და თანხის ჩასარიცხად ბმულსაც გთავაზობს.
ყალბ ბმულზე გადასვლის შემდეგ კი, ბარათის მონაცემების შეყვანაა საჭირო, რაც პირდაპირ კიბერთაღლითის ხელში ხვდება. ამის შემდეგ თაღლითი მოპარული ბარათის მონაცემებს Apple/Google Pay wallet-ში ამატებს, რა დროსაც ოპერაციის დადასტურებისთვის სმს კოდი იგზავნება, რომლის შეყვანასაც ისევ ყალბი ვებგვერდი გთხოვს. ასე და ამგვარად, შენს ბარათს კიბერთაღლითი აკონტროლებს!
რჩევა:
პირველ რიგში, როგორ დამაჯერებლადაც არ უნდა ჟღერდეს სმს ან კომპანიის სახელი, სხვის მიერ გამოგზავნილ საეჭვო ბმულზე არ უნდა გადახვიდე, მით უმეტეს, "დავალიანების" ჩარიცხვა არ უნდა სცადო. დავალიანების გადამოწმება ოფიციალურ ვებგვერდზე ან კონკრეტული კომპანიის აპლიკაციაშიც შეგიძლია. ხშირად კიბერთაღლითების მიერ გამოგზავნილი ბმულები ნამდვილი ვებგვერდისგან რამდენიმე სიმბოლოთი განსხვავდება. ამიტომ, კარგად უნდა დააკვირდე მისამართს, რომელსაც დასაწყისში ბოქლომიც უნდა ეხატოს.
2. სანდო კომპანიების სახელით დაანონსებული ყალბი აქციები და გათამაშებები
ერთ-ერთი გავრცელებული თაღლითური სქემაა, როცა ნაცნობი კომპანიის, მაგალითად, ბანკის სახელით სხვადასხვა აქციასა თუ გათამაშებას გთავაზობენ. სასურველი ნივთის აქციით შესაძენად ან გათამაშებაში მონაწილეობის მისაღებად, მთავარი მოთხოვნა ყალბ ბმულზე გადასვლა და პირადი ინფორმაციის შეყვანაა. კიბერთაღლითები ასეთ დროს ბანკების დისტანციური არხების მსგავს გვერდს იყენებენ, რომელიც ერთი შეხედვით, რეალური ბანკის გვერდს მართლაც ჰგავს.
ყალბ მისამართზე გადასვლის შემდეგ იუზერისა და პაროლის შეყვანაა საჭირო, რომლებსაც კიბერთაღლითები ავტომატურად "გპარავენ". პირადი მონაცემების შეყვანის შემდეგ კი ტელეფონზე ერთჯერადი კოდიც იგზავნება, რომლის ჩაწერასაც ისევ ყალბი ვებგვერდი გთხოვს. გამოდის, რომ კიბერთაღლითს მთელ ინფორმაციას თავად უზიარებ, კოდის დადასტურების შემდეგ კი, ის შენს თანხას ითვისებს.
რჩევა:
დღეს თაღლითები მარტივად ახერხებენ კომპანიებთან, მათ შორის ბანკებთან მიმსგავსებული ყალბი გვერდების შექმნას. ამიტომ, კარგად დააკვირდი სახელს, ის ბანკის ნამდვილი დასახელებისგან მხოლოდ ერთი სიმბოლოთი შეიძლება განსხვავდებოდეს. იგივე ეხება კიბერთაღლითების მიერ გაყალბებული ვებგვერდის მისამართს, რომელიც რეალურისგან მხოლოდ ერთი სიმბოლოთი შეიძლება განსხვავდებოდეს.
3. შენი უძრავი ქონებით "დაინტერესებული" უცნობების ზარები
ეს სქემა ასე მოქმედებს: კიბერთაღლითი სხვადასხვა ვებგვერდზე უძრავი ქონების გაქირავების განმცხადებელს უკავშირდება. თაღლითი თავიდან უძრავი ქონების შესახებ სხვადასხვა კითხვას სვამს, რათა დაგარწმუნოს, რომ ბინის შეძენით ან ქირაობით დაინტერესებულია, ბოლოს კი გეუბნება, რომ თანხა უნდა ჩაგირიცხოს. შენი უძრავი ქონებით "დაინტერესებული პირი" Western Union-ის ბმულსა და გზავნილის კოდს გიგზავნის.
უმეტეს შემთხვევაში, კიბერთაღლითის მიერ გამოგზავნილი კოდით ციფრულ ბანკში გზავნილის პოვნა შეუძლებელია, რადგან ის არ არსებობს. ამის შემდეგ კი, კიბერთაღლითი გთავაზობს, რომ მის მიერ გამოგზავნილი Western Union-ის ბმული გამოიყენო და გზავნილი ამ გზით მიიღო. ბმულზე გასავლის შემდეგ ვებგვერდი გთხოვს, კიბერთაღლითის მიერ გაზიარებული გზავნილის კოდი შეიყვანო. ამის შემდეგ ყალბი ვებგვერდი გთავაზობს, ის ბანკი აირჩიო, რომელშიც თანხის მიღება გსურს. ბოლოს კი, შენი სასურველი ბანკის მსგავს ყალბ ვებგვერდზე პირადი მონაცემები შეგყავს, რითაც კიბერთაღლითებს შენს ციფრულ ბანკსა და თანხებზე წვდომას აძლევ.
რჩევა:
დღესდღეობით ეს ყველაზე რთულად გასაშიფრი ფიშინგის სქემაა, რადგან გზავნილის კოდის გამოგზავნით კიბერთაღლითები ნდობას მარტივად იპოვებენ. არ დაგავიწყდეს, რომ კიბერთაღლითებს ყალბი ბმულების მეშვეობით Western Union-ის სახელის გამოყენებაც შეუძლიათ. არასდროს შეიყვანო პირადი მონაცემები უცხო ადამიანების მიერ გამოგზავნილ ბმულზე. მეტიც, თუ შენიშნე, რომ სიტუაცია საეჭვოა, მასთან დიალოგი მაშინვე შეგიძლია დაასრულო.
4. სოციალურ ქსელებში გავრცელებული ყალბი შეთავაზებები
ამ სქემაში კიბერთაღლითები ჩვენი ყურადღების მიქცევას მიმზიდველი შემოთავაზებებით ცდილობენ, რომლებსაც სოციალურ ქსელებში ავრცელებენ. მაგალითად, მობილურ სერვისების დაბალი ტარიფის ან იაფი ინტერნეტ პაკეტების შესახებ გვწერენ არარსებულ აქციაში ჩასართავად კი ისევ ყალბ ბმულზე გადასვლაა საჭირო.
იმისთვის, რომ იაფი სერვისები შეიძინო, კიბერთაღლითები კომპანიების დისტანციური არხების მსგავს გვერდზე გამისამართებენ, სადაც იუზერი და პაროლი შეგყავს. ამ მომენტში შენი ინფორმაცია ყალბ ვებგვერდზეა შეყვანილი, საიდანაც თაღლითი პაროლს გპარავს. ერთჯერადის კოდის დადასტურების შემდეგ კი, შენი ბარათიდან კიბერთაღლითს თანხის მითვისებაში ხელს არაფერი უშლის.
რჩევა:
გახსოვდეს, რომ სატელეკომუნიკაციო კომპანიები მესენჯერის მეშვეობით იაფი სერვისების შესახებ არ გვწერენ და რაც მთავარია, არც პირადი ინფორმაციის შევსებას მოგთხოვდნენ. თუ სოციალურ ქსელში მსგავსი შემოთავაზება მიიღე, უნდა დაფიქრდე, რომ შესაძლოა კიბერთაღლითი შენს მახეში გაბმას ცდილობდეს. ასევე გახსოვდეს, რომ პირადი საბანკო მონაცემები, შემდეგ კი ერთჯერადი კოდი, არავის უნდა გაუზიარო.
5. ვებგვერდზე განთავსებული შენი ნივთის "შეძენის მსურველების" ზარები
თუ ვებგვერდზე განთავსებული შენი ნივთის შეძენის შესახებ გიკავშირდებიან, თითქოს, ამაში საეჭვო არაფერია. თუმცა კიბერთაღლითებმა ასეთ სიტუაციასაც მოარგეს სქემა, რათა შენი პირადი ინფორმაცია მოიპოვონ. თაღლითები WhatsApp-ის ან Viber-ის მეშვეობით გიკავშირდებიან და გეუბნებიან, რომ მაგალითად, MyMarket /MyAuto-ზე განთავსებული შენი ნივთის შეძენა სურთ, თან საკურიერო სერვისისთვის თანხის გადახდას გთხოვენ, რისთვისაც ყალბი ვებგვერდის ბმულს გიგზავნიან.
ბმულზე გადასვლის შემდეგ კი უნდა მიუთითო სასურველი ბანკი, საიდანაც საკურიერო მომსახურების თანხას გადაიხდი. ეს ბმული რომელიმე კომპანიის ამ ბანკის მსგავს ვებგვერდზე გადაგიყვანს და იუზერისა და პაროლის შეყვანას გთხოვს, რომელსაც ავტომატურად კიბერთაღლითს უზიარებ. ამ სქემაში თაღლითები ხშირად იმასაც გეუბნებიან, რომ შენთვის ნივთის საფასურის ჩარიცხვა სურთ, რისთვისაც ისევ ყალბ ბმულს გიგზავნიან, რომელიც პირად მონაცემებს გთხოვს და კვლავ მახეში გაბამს.
რჩევა:
გახსოვდეს, რომ გასაყიდი ნივთის საფასურის მისაღებად მხოლოდ ანგარიშის ნომრის გაზიარებაა საჭირო და არა რომელიმე ვებგვერდზე იუზერისა და პაროლის შეყვანა. ასეთ შემთხვევაში უკვე უნდა დაეჭვდე, რომ კიბერთაღლითები შენს მახეში გაბმას ცდილობენ. ამასთანავე, საეჭვო ბმულზე პირადი მონაცემების შეყვანა, განსაკუთრებით იუზერისა და პაროლის, ყოველთვის სარისკოა, მით იმეტეს მაშინ, როცა ამას სრულიად უცნობი ადამიანი გთხოვს. მართალია, ნივთის გაყიდვა და თანხის მაშინვე ჩარიცხვა მიმზიდველი წინადადებაა, თუმცა კარგად უნდა დააკვირდე, ამის განსახორციელებლად შენგან რა ინფორმაციას ითხოვენ.
-
გადახედვასაიდან იგებს Google Maps, რომ გზა გადაკეტილია? საიდან იგებს Google Maps, რომ გზა გადაკეტილია?
-
გადახედვა"შავი დღეა ქართული დემოკრატიისთვის" — განცხადებაში 11 ამერიკელი სენატორი სანქციების კონკრეტულ ზომებზე საუბრობს "შავი დღეა ქართული დემოკრატიისთვის" — განცხადებაში 11 ამერიკელი სენატორი სანქციების კონკრეტულ ზომებზე საუბრობს
-
გადახედვა4 წელი გულით ვცდილობდი, დამემტკიცებინა ხალხისთვის, რომ პარლამენტში ხელფასის ასაღებად არ ვიყავი, მაგრამ ახლა ვუერთდებით ბოიკოტს — ელისაშვილი 4 წელი გულით ვცდილობდი, დამემტკიცებინა ხალხისთვის, რომ პარლამენტში ხელფასის ასაღებად არ ვიყავი, მაგრამ ახლა ვუერთდებით ბოიკოტს — ელისაშვილი
-
გადახედვადაკავებულ ლაზარე გრიგორიადისს დაზიანებები აქვს სახისა და თავის არეში — ადვოკატი დაკავებულ ლაზარე გრიგორიადისს დაზიანებები აქვს სახისა და თავის არეში — ადვოკატი
-
გადახედვაბაიდენის პრესსპიკერი: თუ ამ კანონმდებლობას საბოლოოდ მიიღებენ, ეს გვაიძულებს, ფუნდამენტურად გადავაფასოთ ურთიერთობა საქართველოსთან ბაიდენის პრესსპიკერი: თუ ამ კანონმდებლობას საბოლოოდ მიიღებენ, ეს გვაიძულებს, ფუნდამენტურად გადავაფასოთ ურთიერთობა საქართველოსთან
-
გადახედვააქციის დროს დაკავებული კონსტანტინე თოხაძე თავისუფალია აქციის დროს დაკავებული კონსტანტინე თოხაძე თავისუფალია
-
გადახედვაო'ბრაიენი: თუ ივანიშვილი ყველაფრის სათავეშია და ამ გზას გააგრძელებს, მაშინ ვფიქრობ, ეს [სანქციები] არის ის, რასაც განვიხილავთ ო'ბრაიენი: თუ ივანიშვილი ყველაფრის სათავეშია და ამ გზას გააგრძელებს, მაშინ ვფიქრობ, ეს [სანქციები] არის ის, რასაც განვიხილავთ
-
გადახედვახვალ პარლამენტში ყვითელი დონე იმოქმედებს — რას ნიშნავს ხვალ პარლამენტში ყვითელი დონე იმოქმედებს — რას ნიშნავს
-
გადახედვა"შემაშფოთებელია იმ ძალადობრივი ქმედებების ხილვა, რასაც სამართალდამცავები იყენებენ" — იოსელიანი ქაცარავას ცემის ფაქტს ეხმიანება "შემაშფოთებელია იმ ძალადობრივი ქმედებების ხილვა, რასაც სამართალდამცავები იყენებენ" — იოსელიანი ქაცარავას ცემის ფაქტს ეხმიანება
-
გადახედვაქაცარავას ცემის ფაქტზე, პოლიციის მხრიდან უფლებამოსილების გადამეტების მუხლით გამოძიება დაიწყო — საგამოძიებო ქაცარავას ცემის ფაქტზე, პოლიციის მხრიდან უფლებამოსილების გადამეტების მუხლით გამოძიება დაიწყო — საგამოძიებო
-
გადახედვარა გავიგეთ ო'ბრაიენისგან მოსალოდნელ სანქციებზე, მთავრობასთან პირისპირ საუბრებსა და აშშ-საქართველოს ურთიერთობების კარგ და ცუდ პერსპექტივებზე რა გავიგეთ ო'ბრაიენისგან მოსალოდნელ სანქციებზე, მთავრობასთან პირისპირ საუბრებსა და აშშ-საქართველოს ურთიერთობების კარგ და ცუდ პერსპექტივებზე
-
გადახედვაგმირთა მოედანზე მოქალაქეებმა გზის გადაკეტვა სცადეს — პოლიციამ მათი ნაწილი ძალის გამოყენებით დააკავა გმირთა მოედანზე მოქალაქეებმა გზის გადაკეტვა სცადეს — პოლიციამ მათი ნაწილი ძალის გამოყენებით დააკავა
-
გადახედვამიხაელ როთი და ევროპელი პოლიტიკოსები რუსთაველზე, რუსული კანონის საპროტესტო აქციაზე მივიდნენ მიხაელ როთი და ევროპელი პოლიტიკოსები რუსთაველზე, რუსული კანონის საპროტესტო აქციაზე მივიდნენ
-
გადახედვაო'ბრაიენი: თუ კანონი არსებული ფორმით დარჩება, თუ დავინახავთ დემოკრატიის შესუსტებას, აშშ-ის მხრიდან დაწესდება შეზღუდვები ო'ბრაიენი: თუ კანონი არსებული ფორმით დარჩება, თუ დავინახავთ დემოკრატიის შესუსტებას, აშშ-ის მხრიდან დაწესდება შეზღუდვები
-
გადახედვა"ქართული კოშმარი" საქართველოს ევროინტეგრაციის შანსებს აკარგვინებს — ამბობენ დასავლელი დიპლომატები, რომლებსაც ხელისუფლება არ შეხვდა "ქართული კოშმარი" საქართველოს ევროინტეგრაციის შანსებს აკარგვინებს — ამბობენ დასავლელი დიპლომატები, რომლებსაც ხელისუფლება არ შეხვდა
-
გადახედვაშსს-მ განაცხადა, რამდენი პირი დააკავა დღეს, 14 მაისს, რუსული კანონის საპროტესტო აქციაზე შსს-მ განაცხადა, რამდენი პირი დააკავა დღეს, 14 მაისს, რუსული კანონის საპროტესტო აქციაზე
-
გადახედვააქციაზე დაკავებული დავით ქაცარავა მძიმედ არის ნაცემი — ის კლინიკაშია გადაყვანილი აქციაზე დაკავებული დავით ქაცარავა მძიმედ არის ნაცემი — ის კლინიკაშია გადაყვანილი
-
გადახედვარუსთაველის გამზირიდან სპეცრაზმი გავიდა — პარლამენტის მიმდებარე ტერიტორიას აქციის მონაწილეები იკავებენ რუსთაველის გამზირიდან სპეცრაზმი გავიდა — პარლამენტის მიმდებარე ტერიტორიას აქციის მონაწილეები იკავებენ
-
გადახედვაო'ბრაიენის ავტომობილი ქართული ოცნების სათავო ოფისში შევიდა — ტვ პირველი ო'ბრაიენის ავტომობილი ქართული ოცნების სათავო ოფისში შევიდა — ტვ პირველი
-
გადახედვამოვუწოდებთ სპეციალური დანიშნულების რაზმის თანამშრომლებს, არ შეასრულონ უკანონო ბრძანებები — საია მოვუწოდებთ სპეციალური დანიშნულების რაზმის თანამშრომლებს, არ შეასრულონ უკანონო ბრძანებები — საია
-
გადახედვასაერთაშორისო ზეწოლის მთელი არსენალია განხილვაში, ამბობს გვარამია ო'ბრაიენთან შეხვედრის შემდეგ საერთაშორისო ზეწოლის მთელი არსენალია განხილვაში, ამბობს გვარამია ო'ბრაიენთან შეხვედრის შემდეგ
კომენტარები