პროქსიმა კენტავრი b: 6 უცნაური ფაქტი დედამიწის მსგავს ეგზოპლანეტაზე
გაიცანით პროქსიმა კენტავრი b
ასტრონომებმა მზესთან ახლოს მყოფ ვარსკვლავთან, პროქსიმა კენტავრთან ეგზოპლანეტა აღმოაჩინეს. პლანეტა, რომელსაც პროქსიმა b დაერქვა, დედამიწაზე ოდნავ დიდია. ის ვარსკვლავის სასიცოცხლო ზონაში იმყოფება, რაც იმას ნიშნავს, რომ თხევად წყალს არსებობის საშუალება აქვს - ტემპერატურა არც ისე მაღალია, რომ აორთქლდეს და არც ისე დაბალი, რომ გაიყინოს. მიუხედავად დედამიწის მსგავსი მახასიათებლებისა, პროქსიმა b უცნაურ პლანეტად რჩება.
1. უცნაური ვარსკვლავური სისტემა... თუ არა?
პროქსიმა b-ს დედავარსკვლავი პროქსიმა კენტავრი უცნაური ვარსკვლავური ტრიოს ნაწილია. სხვა ორი ვარსკვლავი ორმაგ სისტემაშია, რაც იმას ნიშნავს, რომ ისინი გრავიტაციის საერთო ცენტრის გარშემო ბრუნავენ. ამ ორს ალფა კენტავრი ეწოდება. ასტრონომებმა ზუსტად არ იციან, პროქსიმა კენტავრი არის თუ არა გრავიტაციულად დაკავშირებული ამ წყვილთან. თუ ის სისტემის ნაწილია, 500 000 წელი დასჭირდება, რომ ალფა კენტავრს წრე ერთხელ დაარტყას. ხოლო, თუ დამოუკიდებელი ვარსკვლავია, მაშინ მილიონობით წელი გაივლის, სანამ ამ ადგილს დატოვებს.
2. ახლო, მაგრამ თითქმის უხილავი
ალფა კენტავრი ტელესკოპით მარტივად ჩანს. ორმაგი ვარსკვლავები ერთდებიან და ქმნიან მესამე ყველაზე კაშკაშა ვარსკვლავს ღამის ცაზე. მიუხედავად იმისა, რომ პროქსიმა კენტავრი ოდნავ უფრო ახლოსაა დედამიწასთან, ვიდრე მისი ორმაგი კომპანიონები, ის მაინც უფრო პატარა და მკრთალია, ვიდრე ვარსკვლავური დუეტი. პროქსიმა კენტავრის დაფიქსირება ძალიან რთულია.
3. პერსპექტივები
პროქსიმა კენტავრი პაწაწინა ვარსკვლავია, სულ რაღაც მზის ზომის ერთი მეათედი, მაგრამ პროქსიმა b-ზე მყოფი დამკვირვებლისთვის წითელი ჯუჯა სამჯერ უფრო დიდი გამოჩნდება, ვიდრე დედამიწიდან - მზე. ეს იმიტომ, რომ პროქსიმა b-ს ორბიტა ძალიან, ძალიან მცირეა. პლანეტა მშობელი ვარსკვლავიდან 7,5 მილიონი კილომეტრითაა დაშორებული, რაც დედამიწისა და მზის დისტანციის სულ რაღაც 5 პროცენტია. ჩვენი მზე პროქსიმა b-ს ცაზე კაშკაშა, მასიური ვარსკვლავია, ხოლო ჩვენ სპეციალური აღჭურვილობა გვჭირდება, რომ პროქსიმა კენტავრი დავინახოთ.
4. (პაწაწინა) სასიცოცხლო ზონაში
პროქსიმა b მდებარეობს ვარსკვლავის სასიცოცხლო ზონის ზუსტად შუაში, სადაც თხევადი წყლის არსებობა თეორიულად დასაშვებია. ჩვენი მზისგან განსხვავებით, პროქსიმა კენტავრის სასიცოცხლო ზონა უკიდურესად ახლოსაა ვარსკვლავთან. ვარსკვლავის სასიცოცხლო ზონის დიაპაზონი მზესთან შედარებით იმიტომაა ასეთი მცირე, რომ პროქსიმა კენტავრი ბევრად უფრო ცივია, ვიდრე მზე. ერთ დროს მეცნიერებს მიაჩნდათ, რომ პროქსიმას მსგავს წითელ ჯუჯა ვარსკვლავებს ვერ ეყოლებოდათ სიცოცხლისთვის ხელსაყრელი პლანეტები, მაგრამ ახლა ასტრონომები ფიქრობენ, რომ წითელი ჯუჯები საუკეთესო ადგილია სასიცოცხლო ეგზოპლანეტების მოსაძებნად!
5. სარეზერვო პლანეტა?
ასტრონომებს სჯერათ, რომ პროქსიმა b შესაძლოა დედამიწის მსგავსი ეგზოპლანეტა იყოს. სავარაუდოდ, მისი ზედაპირიც კლდოვანია. პროქსიმა b სულ რაღაც 4 სინათლის წლითაა დაშორებული, რაც მას დედამიწის მსგავს პლანეტებს შორის უახლოეს ობიექტად აქცევს. სამწუხაროდ, ეგზოპლანეტამდე მიღწევა მაინც ძალიან გაგვიჭირდება. უახლესი ტექნოლოგიებითაც კი ათასეულობით წელიწადი დაგვჭირდება სამეზობლოში ვიზიტისთვის, თუმცა იური მილნერისა და სტივენ ჰოკინგის გეგმა იმედისმომცემია. არსებული დრო შეგვიძლია სიცოცხლის დამამტკიცებელი ნიშნების მოძებნას დავუთმოთ.
6. აღმოჩენილი ძვრა
პროქსიმა კენტავრის დაფიქსირება სპეციალური ხელსაწყოების გამოყენების გარეშე ძალიან რთულია, ხოლო პროქსიმა b-ს დანახვა კი შეუძლებელია უახლესი ტელესკოპებითაც კი. ეგზოპლანეტის დასაფიქსირებლად ასტრონომები მის დედავარსკვლავს დააკვირდნენ. როცა პლანეტა გარს უვლის ვარსკვლავს, მისი გრავიტაცია ვარსკვლავის ოდნავ ძვრას იწვევს. ეს გრავიტაციული ძვრები ქმნის დოპლერის ეფექტს, ანუ ვარსკვლავის სინათლის ტალღის ცვლილებას სიგრძეში. პროქსიმა კენტავრის დოპლერის ძვრის შესწავლისას ასტრონომებმა ევროპის სამხრეთული ობსერვატორიის (ჩილეს) ტელესკოპებით აღმოაჩინეს, რომ ვარსკვლავს დედამიწაზე ოდნავ დიდი პლანეტა ჰყავდა 7 მილიონი კილომეტრის დაშორებით.
-
გადახედვაო'ბრაიენი: თუ საქართველოს ხელისუფლება ე.წ. რუსულ კანონს მიიღებს, ვითარება ჩვენთვის ნათელი გახდება [ინტერვიუ] ო'ბრაიენი: თუ საქართველოს ხელისუფლება ე.წ. რუსულ კანონს მიიღებს, ვითარება ჩვენთვის ნათელი გახდება [ინტერვიუ]
-
გადახედვამიუხედავად დაპირისპირებისა და რთული ვითარებისა, უნდა გვაერთიანებდეს სამშობლოს სიყვარული და შეგვეძლოს მშვიდობიანი თანაცხოვრება — ეპისტოლედან მიუხედავად დაპირისპირებისა და რთული ვითარებისა, უნდა გვაერთიანებდეს სამშობლოს სიყვარული და შეგვეძლოს მშვიდობიანი თანაცხოვრება — ეპისტოლედან
-
გადახედვარუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა რუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი ელჩებს: დაძაბულ ვითარებაში ვართ... ჩემი თხოვნაა, განხორციელდეს მაღალი დონის ვიზიტები მაისის ბოლომდე სალომე ზურაბიშვილი ელჩებს: დაძაბულ ვითარებაში ვართ... ჩემი თხოვნაა, განხორციელდეს მაღალი დონის ვიზიტები მაისის ბოლომდე
-
გადახედვააზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს აზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს
-
გადახედვააქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია აქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია
-
გადახედვაქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ ქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ
-
გადახედვასასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს სასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს
-
გადახედვაპრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო პრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო
-
გადახედვაკლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე! კლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე!
-
გადახედვასაქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა საქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა
-
გადახედვაჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე
-
გადახედვადღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია დღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია
-
გადახედვარა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე რა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე კობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე
-
გადახედვამინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე მინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე
-
გადახედვაპოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI პოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI
-
გადახედვაპარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა პარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა
-
გადახედვა11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა 11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა
-
გადახედვაცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ ცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ
-
გადახედვასაფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ საფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ
კომენტარები