მეტალის წყალბადი: 80-წლიანი ძიება საბოლოოდ დასრულდა?
გასულ ოქტომბერს ჰარვარდის უნივერსიტეტის ფიზიკოსმა ისააკ სილვერამ რამდენიმე კოლეგა მიიწვია თავის ლაბორატორიაში, რათა მათთვის საკუთარი აღმოჩენა გაეზიარებინა. ხმა გავარდა და შემდეგ დილას მეცნიერს უზარმაზარი რიგი დახვდა შესასვლელთან. მთელი დღის განმავლობაში ასობით ადამიანი აკვირდებოდა მიკროსკოპში მოწითალო ვერცხლის წერტილს, რომელიც ალმასის ორ წვერს შორის იყო ჩაჭერილი. "კვირები დამჭირდა, რათა ამ აღმოჩენით გამოწვეული გაოცება ჩამეცხრო", - ამბობს სილვერა.
რამ გამოიწვია ასეთი ცნობისმოყვარეობა? სილვერამ და მისმა კოლეგამ, რანგა დაიასმა შეამჩნიეს, რომ ცენტრში არსებულ წნევაზე ბევრად მეტით შეკუმშვის შემდეგ, წყალბადი მყარი მეტალის მდგომარეობაში გადავიდა და ელექტროგამტარი გახდა.
"სამეცნიერო საზოგადოება ამ მოვლენას ათწლეულების განმავლობაში ელოდებოდა", - ამბობს რეინარ ბოლერი, ფიზიკოსი კარნეგის მეცნიერების ინსტიტუტიდან.
ჟურნალი Science წერს, რომ ამ აღმოჩენაზე ბევრი რამაა დამოკიდებული. ვარაუდობენ, რომ მყარი მეტალის წყალბადი ზეგამტარია - შეუძლია გაატაროს ელექტრობა წინაღობის გარეშე. ის შეიძლება მეტასტაბილურიც იყოს, რაც იმას ნიშნავს, რომ ალმასის მსგავსად (რომელიც ასევე მაღალ წნევაზე წარმოიქმნება), მეტალის წყალბადიც შეინარჩუნებს მდგომარეობას (ზეგამტარობასაც კი) როცა ოთახის ტემპერატურასა და წნევაში დაბრუნდება.
მყარი მეტალის წყალბადის წარმოქმნის ამბავი ხშირად ვრცელდებოდა აქამდეც, ამიტომ ზოგიერთი ექსპერტი სკეპტიკურადაა განწყობილი. "ჩვენი გადმოსახედიდან, ეს ყველაფერი საეჭვო ჩანს", - ამბობს მიხაილ ერემეტსი, რომელიც მყარი მეტალის წყალბადის საკითხს მაქს პლანკის ინსტიტუტში იკვლევს. სხვები კიდევ უფრო მკაცრად არიან განწყობილები. ევგენი გრეგორიანცი, მაღალი წნევების ფიზიკოსი ედინბურგის უნივერსიტეტიდან, ამბობს, რომ საქმე სრულ სისულელესთან გვაქვს.
მეცნიერებს უკვე შექმნილი აქვთ თხევადი მეტალის წყალბადი - ნივთიერება, რომელიც, მათი აზრით, იუპიტერის მსგავსი გიგანტი პლანეტების შიგნით წარმოიქმნება - ძალიან მაღალ ტემპერატურაზე წნევის გაზრდით. სილვერას დაბალ ტემპერატურაზე მუშაობა და წყალბადის ბევრად უფრო ეგზოტიკურ მდგომარეობაში გარდაქმნა უნდოდა: მყარ მეტალად! კრიოგენულ ტემპერატურებზე წყალბადი თხევადია. 1935 წელს პრინსტონის უნივერსიტეტის ფიზიკოსებმა ევგენ ვიგნერმა და ჰილარდ ბელმ ჰანტინგტონმა იწინასწარმეტყველეს, რომ გარკვეულ წნევაზე არაგამტარი წყალბადი მეტალური გახდებოდა, თუმცა ვერც ერთმა ექსპერიმენტატორმა ვერ შეძლო ამის ჩვენება.
ერემეტსი და სხვები ამბობენ, რომ მათ მეტი მტკიცებულება სჭირდებათ იმაში დასარწმუნებლად, რომ გუნდმა მართლაც შექმნა მყარი მეტალი ან, ზოგადად, მეტალი. "ჩვენ მხოლოდ ერთი ექსპერიმენტი ვნახეთ. ეს უნდა განმეორდეს", - ამბობს ერემეტსი.
სილვერა ამბობს, რომ მათ მხოლოდ ერთი ექსპერიმენტი ჩაატარეს, რადგან უნდოდათ მალევე გამოეცხადებინათ თავიანთი აღმოჩენა.
ექსპერიმენტის გამეორება სულ მალე იგეგმება. ვნახოთ, რას გვიჩვენებს მეორე რაუნდი.
-
გადახედვარუსული კანონის საკომიტეტო განხილვა კამათის ფონზე მიმდინარეობს — ანრი ოხანაშვილმა გიორგი ვაშაძე და ლევან ბეჟაშვილი დარბაზიდან გააძევა რუსული კანონის საკომიტეტო განხილვა კამათის ფონზე მიმდინარეობს — ანრი ოხანაშვილმა გიორგი ვაშაძე და ლევან ბეჟაშვილი დარბაზიდან გააძევა
-
გადახედვასამხარაძე აქციის მონაწილეებს: დაგცინით, გათრევთ და გთანგავთ! სამხარაძე აქციის მონაწილეებს: დაგცინით, გათრევთ და გთანგავთ!
-
გადახედვაპარლამენტში უსაფრთხოების ყვითელი დონე მოქმედებს, ონლაინმედიის წარმომადგენლებს შენობაში კვლავ არ გვიშვებენ პარლამენტში უსაფრთხოების ყვითელი დონე მოქმედებს, ონლაინმედიის წარმომადგენლებს შენობაში კვლავ არ გვიშვებენ
-
გადახედვა28 აპრილს აქციაზე, 23 საათისთვის, დაახლოებით 100 000 ადამიანი იყო — აგიხსნით, როგორ დავთვალეთ 28 აპრილს აქციაზე, 23 საათისთვის, დაახლოებით 100 000 ადამიანი იყო — აგიხსნით, როგორ დავთვალეთ
-
გადახედვალომჯარია მერიის განცხადებაზე: რა “არასანქცირებული” მიტინგი?! ასეთი ტერმინი მხოლოდ რუსეთს აქვს ლომჯარია მერიის განცხადებაზე: რა “არასანქცირებული” მიტინგი?! ასეთი ტერმინი მხოლოდ რუსეთს აქვს
-
გადახედვააქციაზე ალექსი პეტრიაშვილი დააკავეს აქციაზე ალექსი პეტრიაშვილი დააკავეს
-
გადახედვაგანცხადება: საქართველოს სახალხო დამცველის დაკვირვებით, ამ ეტაპზე, არ არსებობს შეკრების შეწყვეტის წინაპირობა და აქცია ატარებს მშვიდობიან ხასიათს განცხადება: საქართველოს სახალხო დამცველის დაკვირვებით, ამ ეტაპზე, არ არსებობს შეკრების შეწყვეტის წინაპირობა და აქცია ატარებს მშვიდობიან ხასიათს
-
გადახედვასაია: არ არსებობს მშვიდობიანი აქციის დაშლის კანონისმიერი წინაპირობა საია: არ არსებობს მშვიდობიანი აქციის დაშლის კანონისმიერი წინაპირობა
-
გადახედვათბილისის მერია აცხადებს, რომ რუსული კანონის საწინააღმდეგო აქცია არასანქცირებულია თბილისის მერია აცხადებს, რომ რუსული კანონის საწინააღმდეგო აქცია არასანქცირებულია
-
გადახედვაწიწაკის სპრეის გამოყენების გამო, აქციის მონაწილეების ნაწილი შეუძლოდ გახდა წიწაკის სპრეის გამოყენების გამო, აქციის მონაწილეების ნაწილი შეუძლოდ გახდა
-
გადახედვაშსს კიდევ ერთ განცხადებას ავრცელებს შსს კიდევ ერთ განცხადებას ავრცელებს
-
გადახედვარუსთაველზე დაძაბულობაა — მობილიზებულია სპეცრაზმი და წყლის ჭავლის მანქანა რუსთაველზე დაძაბულობაა — მობილიზებულია სპეცრაზმი და წყლის ჭავლის მანქანა
-
გადახედვაშსს აქციასთან დაკავშირებით განცხადებას ავრცელებს შსს აქციასთან დაკავშირებით განცხადებას ავრცელებს
-
გადახედვაპარლამენტთან ვითარება დაიძაბა — აქციის მონაწილეები ცდილობენ, საქართველოსა და ევროკავშირის დროშებით სცენაზე ავიდნენ პარლამენტთან ვითარება დაიძაბა — აქციის მონაწილეები ცდილობენ, საქართველოსა და ევროკავშირის დროშებით სცენაზე ავიდნენ
-
გადახედვარუსთაველის გამზირზე მრავალრიცხოვანი მსვლელობა გრძელდება — მოქალაქეები პარლამენტის შენობას, სიმბოლურად, წრეს არტყამენ რუსთაველის გამზირზე მრავალრიცხოვანი მსვლელობა გრძელდება — მოქალაქეები პარლამენტის შენობას, სიმბოლურად, წრეს არტყამენ
-
გადახედვაპროვოკაციების თავიდან აცილების მიზნით, აუცილებელია ხვალინდელი საკომიტეტო მოსმენის გადადება — ენმ და სტრატეგია აღმაშენებელი პროვოკაციების თავიდან აცილების მიზნით, აუცილებელია ხვალინდელი საკომიტეტო მოსმენის გადადება — ენმ და სტრატეგია აღმაშენებელი
-
გადახედვაარა რუსულ კანონს! — რესპუბლიკის მოედანზე საპროტესტო აქცია მიმდინარეობს არა რუსულ კანონს! — რესპუბლიკის მოედანზე საპროტესტო აქცია მიმდინარეობს
-
გადახედვარესპუბლიკის მოედანზე რუსული კანონის საწინააღმდეგო აქციის მონაწილეები იკრიბებიან რესპუბლიკის მოედანზე რუსული კანონის საწინააღმდეგო აქციის მონაწილეები იკრიბებიან
-
გადახედვაბრიტნი სპირსის სასამართლო პროცესი საბოლოოდ დასრულდა — ბრიტნი თავისუფალია ბრიტნი სპირსის სასამართლო პროცესი საბოლოოდ დასრულდა — ბრიტნი თავისუფალია
-
-
გადახედვასანქციები, სავიზო შეზღუდვების გაფართოება, პირდაპირი დაფინანსების შეწყვეტა — რა წერია ამერიკელი სენატორების წერილში, რომელიც კობახიძეს გაუგზავნეს სანქციები, სავიზო შეზღუდვების გაფართოება, პირდაპირი დაფინანსების შეწყვეტა — რა წერია ამერიკელი სენატორების წერილში, რომელიც კობახიძეს გაუგზავნეს
კომენტარები