აინშტაინის ფარდობითობის ზოგადი თეორია კიდევ ერთხელ დადასტურდა
ალბერტ აინშტაინმა იწინასწარმეტყველა, რომ როდესაც შორეული ვარსკვლავიდან წამოსული სინათლე ჩვენსა და ამ ვარსკვლავს შორის არსებულ რამე ობიექტთან ჩაივლის, გრავიტაცია გამადიდებელი ლინზასავით იქცევა და სინათლეს უფრო ადიდებს და ამრუდებს. 1936 წელს, ჟურნალ Science-ში გამოქვეყნებულ სტატიაში აინშტაინი ამბობს:
"რადგანაც ვარსკვლავები ერთმანეთისგან ძალიან არიან დაშორებულნი, არ მაქვს იმედი, რომ ამ ფენომენს ოდესღაც პირდაპირ დავაფიქსირებთ“.
თუმცა, აინშტაინის უიმედობის მიუხედავად, საერთაშორისო მკვლევართა ჯგუფმა, კაილაშ საჰუს ხელმძღვანელობით, ეს შეძლო. სტატია 2017 წლის 9 ივნისს (81 წლის შემდეგ!) ჟურნალ Science-ში გამოაქვეყნეს. ეს კვლევა აინშტაინის „გრავიტაციული მიკროლინზირების“ კონკრეტული ტიპია, რომელიც სხვა ვარსკვლავმა გამოიწვია და არა - მზემ.
Science-ში გამოქვეყნებულ სხვა ნაშრომში, რომლის სათაურია „საუკუნის საჩუქარი აინშტაინისგან“, ტერი ოსუალტი (ემბრი-რიდლის აერონავტიკული უნივერსიტეტი) ამბობს, რომ ეს აღმოჩენა ახალ ფანჯარას გვიხსნის „ჩვენი გალაქტიკის მსგავსი გალაქტიკების ევოლუციისა და ისტორიის გასაგებად“.
უფრო კონკრეტულად კი, ოსუალტი ამბობს:
„საჰუსა და მისი კოლეგების მიერ ჩატარებული კვლევა გვაძლევს ახალ გზას განვსაზღვროთ ისეთი ობიექტების მასები, რომლებსაც სხვანაირად მარტივად ვერ ვზომავთ. გუნდმა კოლაფსირებული ვარსკვლავის, თეთრი ჯუჯის ნარჩენის მასა. ასეთმა ვარსკვლავებმა წყალბადის წვის პროცესიდაასრულეს და აქედან გამომდინარე, ჩვენს გალაქტიკაში არსებული წინა თაობის ვარსკვლავების ნარჩენები არიან“.
ასტრონომი ოსუალტის აზრით, „აინშტაინი იამაყებდა. მისმა ერთ-ერთმა უმთავრესმა წინასწარმეტყველებამ მკაცრ ტესტს გაუძლო“.
რა არის აინშტაინის რგოლები?
აინშტაინის მიერ ნაწინასწარმეტყველები ვარსკვლავების გრავიტაციული მიკროლინზირება ადრეც დაფიქსირდა. 1919 წელს, ვარსკვლავის შუქის გაზომვებმა, რომელიც მზის სრული დაბნელებისას გამრუდდა, აინშტაინის ზოგადი ფარდობითობის თეორიის ერთ-ერთი პირველი მტკიცებულება მოგვცა.
„როდესაც ვარსკვლავი ჩვენსა და სხვა ვარსკვლავს შორის ჩაივლის, გრავიტაციული ლინზირება სინათლის იდეალურად მრგვალ რგოლს აჩენს, რომელსაც აინშტაინის რგოლები ეწოდება“. - ამბობს ოსუალტი.
საჰუს ჯგუფმა დაახლოებით ასეთი სცენარი დააფიქსირა: ორი ობიექტი ოდნავ აცდენილები იყვნენ ერთმანეთისგან, ამიტომ აინშტაინის რგოლის ასიმეტრიული ვერსია წარმოიქმნა.
„რგოლი და მისი სიკაშკაშე გასაზომად ძალიან მცირე იყო, მაგრამ მისმა ასიმეტრიულობამ შორეული ვარსკვლავი თავისი ნამდვილი პოზიციიდან წანაცვლებული გამოაჩინა. აინშტაინის წინასწარმეტყველების ამ ნაწილს „ასტრომეტრიული ლინზირება“ ჰქვია და საჰუს გუნდი პირველი იყო, რომელმაც ამისი დაფიქსირება სხვა ვარსკვლავზე შეძლო“, ამბობს ოსუალტი.
„მთავარი იდეა ის არის, რომ ფონზე მყოფი ვარსკვლავის პოზიციის ხილული გარდატეხა პირდაპირ კავშირშია თეთრი ჯუჯის მასასა და გრავიტაციასთან.“ - განაცხადა ოსუალტმა.
ოსუალტის თქმით, ეს აღმოჩენა, სულ ცოტა, სამი მიზეზის გამო არის მნიშვნელოვანი:
1. „ კვლევა მოიცავს დიდი ხნის განმავლობაში გადაუჭრელ პრობლემას, რომელიც ამ თეთრი ჯუჯის (Stein 2051 B) მასასა და შედგენილობას ეხება.
2. „საჰუს გუნდმა დაამტკიცა ასტროფიზიკოსი სუბრაჰმანიან ჩანდრასეკარის 1930 წელს ნობელის პრემიის ამღები თეორია, რომელიც თეთრი ჯუჯა ვარსკვლავების მასებსა და რადიუსს შორის კავშირს ეხება. ახლა უკვე ვიცით, რომ Stein 2051 B იდეალურად ნორმალურია. ის არ არის მასიური თეთრი ჯუჯა ეგზოტიკური შედგენილობით, როგორც ეს თითქმის ერთი საუკუნის განმავლობაში ეგონათ.
3. „მასების განსასაზღვრი ეს მეთოდი ძალიან ღირებული იქნება ასტრონომებისთვის, რადგან შემდეგი კვლევებით, კიდევ ბევრ ასეთ ობიექტს აღმოვაჩენთ“.
მისი თქმით, საშუალო ვარსკვლავთმჭვრეტელისთვის ეს კვლევები მნიშვნელოვანია, რადგან „ჩვენს გალაქტიკაში წარმოქმნილი ვარსკვლავების 97%, მზის ჩათვლით, გახდებიან ან უკვე გახდნენ თეთრი ჯუჯები - ისინი გვიამბობენ ჩვენს მომავალზე, ისევე როგორც ჩვენს ისტორიაზე“.
-
გადახედვარა ვიცით თვალის არეში დაჭრილი ახალგაზრდა კაცის მდგომარეობაზე რა ვიცით თვალის არეში დაჭრილი ახალგაზრდა კაცის მდგომარეობაზე
-
გადახედვააქციაზე დაშავებული 8 ადამიანის ჰოსპიტალიზაცია გახდა საჭირო — ჯანდაცვის სამინისტრო აქციაზე დაშავებული 8 ადამიანის ჰოსპიტალიზაცია გახდა საჭირო — ჯანდაცვის სამინისტრო
-
გადახედვამოვუწოდებთ შსს-ს, უარი თქვას კანონსაწინააღმდეგო, ღირსების შემლახავ ძალადობრივ პრაქტიკაზე — საია მოვუწოდებთ შსს-ს, უარი თქვას კანონსაწინააღმდეგო, ღირსების შემლახავ ძალადობრივ პრაქტიკაზე — საია
-
გადახედვამოვუწოდებთ, შეწყვიტონ ძალადობა, წინააღმდეგ შემთხვევაში სპეციალური საშუალებებით შევწყვეტთ აქციას — შს მინისტრის მოადგილე მოვუწოდებთ, შეწყვიტონ ძალადობა, წინააღმდეგ შემთხვევაში სპეციალური საშუალებებით შევწყვეტთ აქციას — შს მინისტრის მოადგილე
-
გადახედვაპარლამენტში უსაფრთხოების წითელი დონე ამოქმედდა პარლამენტში უსაფრთხოების წითელი დონე ამოქმედდა
-
გადახედვამამუკა მდინარაძე: აღმოჩნდა, რომ 12-მილიმეტრიანი თიაქრით დავდიოდი, ამიტომ ვერ ვიყავი დღეს, ჩათვალეთ, 84-ე ხმა ჩემია მამუკა მდინარაძე: აღმოჩნდა, რომ 12-მილიმეტრიანი თიაქრით დავდიოდი, ამიტომ ვერ ვიყავი დღეს, ჩათვალეთ, 84-ე ხმა ჩემია
-
გადახედვა"მნიშვნელოვანია აქციის მონაწილეები არ გაცდნენ მშვიდობიანი შეკრების უფლების ფარგლებს" — სახალხო დამცველი "მნიშვნელოვანია აქციის მონაწილეები არ გაცდნენ მშვიდობიანი შეკრების უფლების ფარგლებს" — სახალხო დამცველი
-
გადახედვაფოტოებში: აქციაზე დაშავებული მშვიდობიანი დემონსტრანტები ფოტოებში: აქციაზე დაშავებული მშვიდობიანი დემონსტრანტები
-
გადახედვაფონ დერ ლაიენი: დიდი შეშფოთებით ვაკვირდები საქართველოში არსებულ ვითარებას და ვგმობ ძალადობას თბილისის ქუჩებში ფონ დერ ლაიენი: დიდი შეშფოთებით ვაკვირდები საქართველოში არსებულ ვითარებას და ვგმობ ძალადობას თბილისის ქუჩებში
-
გადახედვავითარება რუსთაველზე — ვრცელდება ინფორმაცია რეზინის ტყვიების გამოყენების შესახებ ვითარება რუსთაველზე — ვრცელდება ინფორმაცია რეზინის ტყვიების გამოყენების შესახებ
-
გადახედვამაკა ჩიკვილაძე მთავრობას: ჩვენ, ომში დაღუპული ჯარისკაცების ოჯახის წევრები, გთხოვთ, ნუ აღმართავთ ხელს ახალგაზრდა თაობაზე მაკა ჩიკვილაძე მთავრობას: ჩვენ, ომში დაღუპული ჯარისკაცების ოჯახის წევრები, გთხოვთ, ნუ აღმართავთ ხელს ახალგაზრდა თაობაზე
-
გადახედვაშსს-ს განცხადება დემონსტრანტების წინააღმდეგ წყლის ჭავლისა და წიწაკის სპრეის გამოყენებასთან დაკავშირებით შსს-ს განცხადება დემონსტრანტების წინააღმდეგ წყლის ჭავლისა და წიწაკის სპრეის გამოყენებასთან დაკავშირებით
-
გადახედვააქციის მონაწილეთა ნაწილს "ქართული ოცნების" ოფისისკენ, ნაწილს კი — კანცელარიისკენ გადასვლისკენ მოუწოდეს აქციის მონაწილეთა ნაწილს "ქართული ოცნების" ოფისისკენ, ნაწილს კი — კანცელარიისკენ გადასვლისკენ მოუწოდეს
-
გადახედვამამუკა მდინარაძეს დღეს კენჭისყრაში მონაწილეობა არ მიუღია, მან სასწრაფო ოპერაცია გაიკეთა — რადიო თავისუფლება მამუკა მდინარაძეს დღეს კენჭისყრაში მონაწილეობა არ მიუღია, მან სასწრაფო ოპერაცია გაიკეთა — რადიო თავისუფლება
-
-
გადახედვა"დროა, ურთიერთობებმა ქუჩიდან მოლაპარაკების მაგიდასთან უნდა გადაინაცვლოს" — საპატრიარქოს განცხადება "დროა, ურთიერთობებმა ქუჩიდან მოლაპარაკების მაგიდასთან უნდა გადაინაცვლოს" — საპატრიარქოს განცხადება
-
გადახედვაშსს განცხადებას ავრცელებს — რუსული კანონის მხარდამჭერი დეპუტატები შენობიდან სამართალდამცველების დახმარებით გაიყვანეს შსს განცხადებას ავრცელებს — რუსული კანონის მხარდამჭერი დეპუტატები შენობიდან სამართალდამცველების დახმარებით გაიყვანეს
-
გადახედვასია: ოცნების 83 დეპუტატი, რომლებიც რუსულ კანონს კენჭისყრაზე მხარს უჭერენ სია: ოცნების 83 დეპუტატი, რომლებიც რუსულ კანონს კენჭისყრაზე მხარს უჭერენ
-
გადახედვადეპუტატები მალე პარლამენტს დატოვებენ, აქციის მონაწილეები პარლამენტის გვერდითა ქუჩებზე ინაცვლებენ დეპუტატები მალე პარლამენტს დატოვებენ, აქციის მონაწილეები პარლამენტის გვერდითა ქუჩებზე ინაცვლებენ
-
გადახედვაპარლამენტმა რუსული კანონი მეორე მოსმენით მიიღო პარლამენტმა რუსული კანონი მეორე მოსმენით მიიღო
-
გადახედვარა არის წიწაკის სპრეი და როგორ მოვიქცეთ, თუ შეგვასხამენ რა არის წიწაკის სპრეი და როგორ მოვიქცეთ, თუ შეგვასხამენ
კომენტარები