ნარკოდანაშაულის სამი გახმაურებული საქმე, რომლებშიც პოლიციის ბრალეულობა იკვეთება
ადამიანის უფლებათა სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრმა (EMC) დღეს გამოაქვეყნა ინფორმაცია ნარკოდანაშაულთან დაკავშირებული იმ სამი გახმაურებული საქმის შესახებ, სადაც, მათი შეფასებით, იკვეთება პოლიციელთა ბრალეულობა.
"ჩვენ შევისწავლეთ 2017 წლის სამი გახმაურებული საქმე, რომლებიც შეეხება ნარკოტიკული ნივთიერების შეძენა-შენახვაზე მიმდინარე გამოძიებებს. ესენია შოთა პაკელიანის, დავით ხარშილაძისა და მიხეილ თათარაშვილის საქმეები. სამივე ამ საქმის მიმართ ჩვენი დაინტერესების საფუძველი ის იყო, რომ, საწყის ეტაპზე, არცერთი ბრალდებული აღიარებდა დანაშაულს, მათი ადვოკატები კი საუბრობდნენ საქმეში მთავარი მტკიცებულების, ნარკოტიკული საშუალების, შესაძლო ფალსიფიკაციაზე" - გვითხრა ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრის (EMC) იურისტმა სოფო ვერძეულმა.
აღნიშნული საქმეების შესწავლის შემდეგ, EMC-იმ დაადგინა, რომ სამივე საქმეს მსგავსი ხარვეზები აქვს.
"სამივე საქმეში პოლიცია გამოძიებას იწყებს ოპერატიული ინფორმაციის საფუძველზე, რაც მაღალი სანდოობით არ გამოირჩევა. ამ ინფორმაციის მიღებიდან, ჩხრეკა არაგონივრულად მცირე ვადებშია ჩატარებული, რაც რა თქმა უნდა აჩენს კითხვებს, ჩხრეკა ჩატარდა სასმართლოს წინასწარი ნებართვის გარეშე და მხოლოდ შემდგომში მოხდა მათი დაკანონება. რაც ყველაზე სამწუხაროა, ორი ბრალდებულის საქმეში, სავარაუდოდ ადგილი ჰქონდა პოლიციის მხრიდან უფლებამოსილების გადამეტებას, რასაც ახლა პროკურატურა იძიებს" - აცხადებს ორგანიზაცია.
EMC მიიჩნევს, რომ აღნიშნულ საქმეებს შორის არსებული მსგავსება მიანიშნებს იმაზე, რომ ნარკოტიკებთან დაკავშირებული პრობლემები არ არის ერთეული გადაცდომების ფაქტები პოლიციაში და ფართოდ გავრცელებული პრობლემაა. აღნიშნული კი ფუნდამენტური რეფორმის საჭიროებას წარმოშობს ნარკოპოლიტიკის მიმართულებით და მთლიანად პოლიციის სისტემაში.
ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრი აცხადებს, რომ ამ საკითხების შესწავლისას მათი მიზანი არა კონკრეტული პირების უდანაშაულობის ან ბრალეულობის დადგენა, არამედ შესაძლო სისტემური პრობლემის გამოვლენა იყო კანონმდებლობასა თუ პრაქტიკაში. ორგანიზაციის წარმომადგენლების განცხადებით, აღნიშნული პრეზენტაცია შემთხვევით დაემთხვა Birja Mafia-ს წევრების დაკავების საქმეს.
რა დარღვევები გამოვლინდა პოლიციის მოქმედებებში
- სამივე საქმის გამოძიება დაწყებულია ოპერატიული ინფორმაციის საფუძველზე, რომელიც სათანადო კონტროლს არ ექვემდებარება;
- სამივე საქმეში ბრალდებულების ჩხრეკა ჩატარებულია ოპერატიული ინფორმაციის მიღებიდან არაგონივრულად მცირე დროში (მაგალითად, შოთა პაკელიანის ჩხრეკა ჩატარდა ინფორმაციის მიღებიდან 4 წუთში);
- სამივე საქმეში ჩხრეკა ჩატარდა გადაუდებელი აუცილებლობით, სასამართლოს განჩინების გარეშე. მოგვიანებით კი, ჩხრეკის დაკანონებისას სასამართლოს არ უმსჯელია ჩხრეკისთვის საჭირო მტკიცებულებათა სტანდარტის არსებობაზე;
- პაკელიანის დაკავება მხოლოდ ოპერატიული ინფორმაციის საფუძველზე მოხდა, რაც მნიშვნელოვან პროცესუალურ დარღვევას წარმოადგენს;
- არც ერთ შესწავლილ საქმეში გამოძიებას დადგენილი არ აქვს ნარკოტიკული ნივთიერების შეძენის დრო და ვითარება;
- პაკელიანის საქმეში ჩატარებული არ არის მთავარი მტკიცებულების, ჩხრეკის შედეგად ამოღებული ნარკოტიკული ნივთიერების ბიოლოგიური ექსპერტიზა, რაც ამ ნივთიერებასთან პაკელიანის შემხებლობას დაადასტურებდა;
- პაკელიანის ჩხრეკის ოქმის მონაცემები, მათ შორის, ჩხრეკის ჩატარების ადგილის შესახებ ინფორმაცია წინააღმდეგობრივია;
- წინააღმდეგობრივია ასევე მიხეილ თათარაშვილის დაკავების ადგილის შესახებ საქმეში არსებული მონაცემები;
- დავით ხარშილაძის საქმეში აღკვეთის ღონისძიების საკითხის განხილვისას საპროცესო ვადები დარღვეულია სააპელაციო სასამართლოს მხრიდან;
- პაკელიანისა და ხარშილაძის საქმეში პოლიციის მხრიდან ძალის გადამეტების შესახებ არსებული ინფორმაციის საფუძველზე დაწყებულია გამოძიება.
EMC-ის რეკომენდაციები სხვადასხვა უწყებებს
საქართველოს პარლამენტს:
- განხორციელდეს შესაბამისი ცვლილება/დამატებები “ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის შესახებ” საქართველოს კანონსა და საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსში, რომელიც უზრუნველყოფს მოსამართლის მხრიდან სისხლის სამართლის საქმის მასალების სრულყოფილად გაცნობას, მათ შორის, ოპერატიული ინფორმაციის შემცველ დოკუმენტაციას და ოპერატიული ინფორმაციის წყაროს; ასევე, მოსამართლეს მისცემს შესაძლებლობას, საკითხის განხილვისას დაკითხოს საგამოძიებო მოქმედებების/ოპერატიულ-სამძებრო ღონისძიების განმახორციელებელი და ამ ღონისძიებების ჩატარებაში მონაწილე სხვა პირები, საგამოძიებო მოქმედების/ოპერატიულ-სამძებრო ღონისძიების ჩატარებისას არსებული გარემოებების თაობაზე;
- განხორციელდეს ცვლილებები საპროცესო კანონმდებლობაში, რათა საგამოძიებო მოქმედების (ჩხრეკის) ადრესატს ჰქონდეს შესაძლებლობა მიმართოს სასამართლოს საგამოძიებო მოქმედების კანონიერების თაობაზე;
- განხორციელდეს ცვლილებები საქართველის სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსში, რომელიც გამორიცხავს საგამოძიებო ორგანოს თვითნებობის შესაძლებლობას მის მიერ ჩხრეკის ჩატარების დროს, მათ შორის, განხილული იქნეს დამსწრეთა ან ამ მექანიზმის ალტერნატივის შემოღების საკითხი, ასევე, საგამოძიებო მოქმედების განხორციელებისას სამხრე ვიდეოკამერების გამოყენების საკითხი;
- შეიქმნას დამოუკიდებელი საგამოძიებო მექანიზმი სამართალდამცავი ორგანოების თანამშრომელთა მიერ ძალის გადამეტების სავარაუდო ფაქტების დროულად და ეფექტურად გამოძიებისა და სისხლისსამართლებრივი დევნის განხორციელების მიზნით;
საერთო სასამართლოებს:
- გადაუდებელი აუცილებლობით ჩატარებული საგამოძიებო მოქმედებების კანონიერების საკითხის განხილვისას, სასამართლომ უზრუნველყოს მართლმსაჯულების ხარისხიანი განხორციელება და საქმის საფუძვლიანი შესწავლა. კერძოდ, კანონის მოთხოვნების საპასუხოდ, ადეკვატურად მოახდინოს საგამოძიებო ღონისძიებების ფაქტობრივი და სამართლებრივი საფუძვლების, მათ შორის, კანონით დადგენილი სტანდარტის არსებობის შემოწმება;
- ნარკოტიკული დანაშაულების განხილვისას სათანადო ყურადღება გაამახვილოს ნარკოტიკული ნივთიერების წარმომავლობის, შეძენის დროისა და ვითარების საკითხზე. ამ ნაწილში გადაწყვეტილების მიღებისას მხედველობაში მიიღოს საქართველოს კონსტიტუციის მოთხოვნა, რომ ყველა ეჭვი უნდა გადაწყდეს ბრალდებულის სასარგებლოდ;
სამართალდამცავ ორგანოებს:
- ნარკოტიკული საშუალების უკანონო შეძენის ბრალდების დროს საგამოძიებო ორგანომ განახორციელოს საგამოძიებო მოქმედებები ნარკოტიკული საშუალების შეძენის დროისა და ვითარების დადგენის მიზნით;
- უზრუნველყოფილი იყოს ბრალდებულის უფლებების დაცვა გამოძიებისა და სისხლისსამართლებრივი დევნის პროცესში, მათ შორის ბრალდებულის მოთხოვნის შემთხვევაში სამედიცინო დახმარების დროული ხელმისაწვდომობა;
- შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურეების მიერ ადამიანის უფლებების განუხრელი დაცვის უზრუნველყოფისთვის გაიზარდოს გამომძიებლებისთვის მინიმალური საკვალიფიკაციო მოთხოვნა და დადგინდეს სავალდებულო უმაღლესი იურიდიული განათლების კრიტერიუმი;
- პოლიციის აკადემიამ უზრუნველყოს მოქალაქეებთან კომუნიკაციის, ადამიანის უფლებების საკითხების, ძალისა და სპეციალური საშუალებების გამოყენების საკითხებში მრავალჯერადი გადამზადება და ხარისხის შეფასება;
- პოლიციის ყველა დანაყოფი, რომელსაც უშუალო შემხებლობა აქვს მოქალაქეებთან, აღიჭურვოს სამხრე ვიდეო კამერებით. ასევე ვიდეო მეთვალყურეობა დაწესდეს პოლიციის ყველა განყოფილებაში, მათ შორის, იმ სივრცეებში სადაც პირების გამოკითხვა ან დაკავებულის მოთავსება ხორციელდება;
- შინაგან საქმეთა სამინისტროს გენერალურმა ინსპექციამ უზრუნველყოს პროაქტიული შიდა მონიტორინგის განხორციელება ძალის გადამეტების ფაქტების გამოვლენის მიზნით.
- პროკურატურამ გააძლიეროს საპროკურორო ზედამხედველობა საგამოძიებო პროცესზე, მათ შორის, არასათანადო მოპყრობის შესაძლო ფაქტებზე.
რა ეტაპზეა მიმდინარე საქმეები
EMC-ის ინფორმაციით, დავით ხარშილაძისა და მიხეილ თათარაშვილის საქმეების განხილვა სასამართლოში ამ დრომდე მიმდინარეობს, შოთა პაკელიანის საქმე კი საპროცესო შეთანხმებით დასრულდა.
-
გადახედვა700-ზე მეტი მასწავლებელი ლადო აფხაზავას სოლიდარობას უცხადებს 700-ზე მეტი მასწავლებელი ლადო აფხაზავას სოლიდარობას უცხადებს
-
გადახედვარუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა რუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი ელჩებს: დაძაბულ ვითარებაში ვართ... ჩემი თხოვნაა, განხორციელდეს მაღალი დონის ვიზიტები მაისის ბოლომდე სალომე ზურაბიშვილი ელჩებს: დაძაბულ ვითარებაში ვართ... ჩემი თხოვნაა, განხორციელდეს მაღალი დონის ვიზიტები მაისის ბოლომდე
-
გადახედვააზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს აზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს
-
გადახედვადერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს დერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს
-
გადახედვაქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ ქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ
-
გადახედვასასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს სასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს
-
გადახედვაპრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო პრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო
-
გადახედვაკლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე! კლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე!
-
გადახედვასაქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა საქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა
-
გადახედვაჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე
-
გადახედვადღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია დღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია
-
გადახედვარა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე რა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე
-
გადახედვამინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე მინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე
-
გადახედვაპოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI პოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI
-
გადახედვაპარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა პარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა
-
გადახედვა11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა 11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა
-
გადახედვაცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ ცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ
-
გადახედვასაფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ საფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ
-
გადახედვაგზის გადაკეტვა შეკრების თავისუფლების ფორმაა — საია გზის გადაკეტვა შეკრების თავისუფლების ფორმაა — საია
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ში მიიწვიეს დათქმით, რომ ვიზიტამდე უნდა შეჩერებულიყო კანონპროექტის განხილვა — საგარეო აშშ-ის ელჩის განცხადებაზე კობახიძე აშშ-ში მიიწვიეს დათქმით, რომ ვიზიტამდე უნდა შეჩერებულიყო კანონპროექტის განხილვა — საგარეო აშშ-ის ელჩის განცხადებაზე
კომენტარები