დნმ-ის კვლევის თანახმად, კატები თვითონვე მოშინაურდნენ
კატების გენებზე სიღრმისეულმა დაკვირვებამ ცხადყო, რომ კატები ჩვენს ცხოვრებაში შემოჭრის შემდეგ დიდად აღარ შეცვლილან, თუმცა, როგორც კატებს შეეფერებათ, მათ დიდი ხანი იფიქრეს იმაზე, გადაენაცვლებინათ თუ არა სხვა არსებების კალთაში.
მოშინაურებული კატების დნმ-ის ამომწურავმა ანალიზმა გვაჩვენა, რომ კატები ათასობით წელი ცხოვრობდნენ ადამიანების გვერდით, სანამ საბოლოოდ "დათანხმდებოდნენ" მოშინაურებაზე. ამ პერიოდის განმავლობაში ისინი მცირედად თუ განსხვავდებოდნენ გარეულ პირობებში მცხოვრები კატებისაგან. მთავარი განსხვავება ბეწვზე ზოლებისა თუ წერტილების სპეციფიკური განლაგება იყო.
მკვლევარებმა 200-ზე მეტი კატის დნმ შეისწავლეს. მათ შორის იყო უძველესი რომაული კატების ნამარხები, ეგვიპტური კატების მუმიები და თანამედროვე აფრიკული ველური კატები. როგორც აღმოჩნდა, თანამედროვე კატები ორი მთავარი "მოდგმისგან" ჩამოყალიბდნენ.
დღევანდელი შინაური კატების ადრეული წინაპრები სამხრეთდასავლეთ აზიიდან ევროპაში ძვ.წ. 4 400 წელს გავრცელდნენ. კატებმა, სავარაუდოდ, ფერმერების კომუნასთან ხშირი სტუმრობა 8 000 წლის წინ დაიწყეს, სადაც საბოლოოდ დასახლდნენ კიდეც და მღრღნელების გამანადგურებლების როლი მოირგეს.
"სავარაუდოდ, ასე მოხდა პირველი შეხვედრა ადამიანებსა და კატებს შორის. არ გეგონოთ, რომ ადამიანებმა რამდენიმე კატა აიყვანეს და გალიაში ჩასვეს", - ამბობს კვლევის თანაავტორი კლაუდიო ოტონი ლუვენის უნივერსიტეტიდან. ამის ნაცვლად, ადამიანებმა მეტნაკლებად საშუალება მისცეს კატებს, თვითონვე მოშინაურებულიყვნენ.
რაც შეეხება აფრიკელი, ეგვიპტელი კატების საგვარეულოს, ისინი ხმელთაშუა ზღვისა და ძველი მსოფლიოს უმეტეს ტერიტორიებზე ძვ.წ. 1500 წელს გავრცელდნენ. ამ კატებს, სავარაუდოდ ადამიანებისთვის მიმზიდველი თვისებები ჰქონდათ, მაგალითად, სოციალურობა და კონტაქტურობა.
სავარაუდოდ, პრეისტორიულმა ადამიანებმა თავიანთი კატები უძველეს მიწებსა და საზღვაო სავაჭრო გზებზე მღრღნელების გავრცელების გასაკონტროლებლად თან წაიყვანეს.
ჩვეულებრივი შინაური კატების დომინაცია
ოტონის თქმით, ისტორიის განმავლობაში არსებული კატების დნმ-ის შედარებით, კვლევა იმასაც გვიჩვენებს, თუ როგორ იცვლებოდნენ კატები მანამდე, სანამ ადამიანები მოუშინაურებდნენ.
საოცარია, მაგრამ ველური და შინაური კატები დიდად არ განსხვავდებიან გენეტიკური შედგენილობით. მცირე განმასხვავებლიდან ერთ-ერთი ბეწვის შეფერილობაა.
კვლევა ნათელს ჰფენს ზოლიანი ან ლაქიანი საფარის ნიშნების გვიანდელ გამოჩენას, რომელიც მოშინაურებულ კატებში შუა საუკუნეებში დაიწყო. ამ შეფერილობის გენი თავდაპირველად ოსმალეთის იმპერიის კატებში გამოჩნდა, მოგვიანებით კი ევროპასა და აზიაში გავრცელდა.
იდეალური შინაური ცხოველები
საერთო ჯამში, კატები ადამიანების კომპანიონები ისე გახდნენ, რომ დიდად არ შეცვლილან - ასე ამბობს ევოლუციური გენეტიკოსი და სტატიის მთავარი ავტორი ევა-მარია გაილი. შინაური კატები ველური კატებივით გამოიყურებიან, მაგრამ ტოლერანტულები არიან ადამიანებისა და სხვა კატების მიმართ.
გაილის თქმით, ძაღლების შემთხვევაში სცენარი სულ სხვანაირი იყო. ძაღლებს შორის უპირატესობა ენიჭებოდათ სპეციფიკური დავალებების უკეთ შემსრულებელ ინდივიდებს, კატებთან კი შერჩევის ასეთი კრიტერიუმი არ არსებობდა. სწორედ ამის გამო გვაქვს დღეს ძაღლების ჯიშების ასეთი მრავალფეროვნება.
სტატიის ავტორი, ევა-მარია გაილი ხუმრობს, რომ შესაძლოა, ადამიანებს კატების შეცვლა იმიტომ არ უცდიათ, რომ ისინი ისედაც იდეალურები იყვნენ.
მიუხედავად იმისა, რომ შეიძლება ყველა არ თანხმდებოდეს კატების იდეალურობაზე, დღეს ისინი ყველაზე პოპულარული შინაური ცხოველები არიან მსოფლიოში. მხოლოდ ამერიკაში, პატრონის გვერდით, 74 მილიონი კატა ცხოვრობს.
-
გადახედვააზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს აზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს
-
გადახედვადერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს დერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს
-
გადახედვასასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს სასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს
-
გადახედვაპრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო პრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო
-
გადახედვაკლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე! კლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე!
-
გადახედვასაქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა საქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა
-
გადახედვაჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე
-
გადახედვადღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია დღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია
-
გადახედვარა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე რა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე კობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე
-
გადახედვაკალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ" კალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ"
-
გადახედვამინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე მინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე
-
გადახედვაპოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI პოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI
-
გადახედვაპარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა პარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა
-
გადახედვა11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა 11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა
-
გადახედვაცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ ცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ
-
გადახედვასაფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ საფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ
-
გადახედვაგზის გადაკეტვა შეკრების თავისუფლების ფორმაა — საია გზის გადაკეტვა შეკრების თავისუფლების ფორმაა — საია
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ში მიიწვიეს დათქმით, რომ ვიზიტამდე უნდა შეჩერებულიყო კანონპროექტის განხილვა — საგარეო აშშ-ის ელჩის განცხადებაზე კობახიძე აშშ-ში მიიწვიეს დათქმით, რომ ვიზიტამდე უნდა შეჩერებულიყო კანონპროექტის განხილვა — საგარეო აშშ-ის ელჩის განცხადებაზე
-
-
გადახედვაპოლიციამ გმირთა მოედანზე, რამდენიმე წუთის წინ, სამი ადამიანი დააკავა პოლიციამ გმირთა მოედანზე, რამდენიმე წუთის წინ, სამი ადამიანი დააკავა
დისკუსია: გყავთ თუ არა რომელიმე შინაური ცხოველი?