პასუხი ცხოვრებაზე, სამყაროზე და ყველაფერზე შეიძლება იყოს 73. ან 67
კოსმიური პროპორციების კრიზისი რთულდება: სამყარო 9%-ით უფრო მალე ფართოვდება ვიდრე უნდა ფართოვდებოდეს და მეცნიერები დარწმუნებულნი არ არიან თუ რატომ.
სამყაროს ახლანდელი გაფართოვების უკანასკნელი და ყველაზე ზუსტი კოეფიციენტი ჰაბლის მუდმივას სახელითაა ცნობილი. ის გამოთვლილია ევროპული კოსმოსური სააგენტოს გაიას მისიის დაკვირვებებზე დაყრდნობით, რომელიც ირმის ნახტომის ყველაზე დეტალური სამგანზომილებიანი კვლევაა რაც კი ოდესმე ჩატარებულა. მონაცემებმა მოგვცეს იმის საშუალება, რომ 1-2% ხთომილებით გამოგვეთვალა სამყაროს გაფართოების კოეფიციენტი. თუმცა, ახალი კოეფიციენტი ჰაბლის მუდმივას აქამდე მიღებულ ვერსიას არ უდრის. მოკლედ რომ ვთქვათ, სამყარო უფრო სწრაფად დიდდება ვიდრე უნდა დიდდებოდეს.
ხთომილება მნიშვნელოვანი და პრობლემატურია ვინაიდან ჰაბლის მუდმივა კოსმოლოგიის ფუნდამენტალურ რიცხვად არის მიჩნეული.
"ფაქტი რომ სამყარო ფართოვდება, ყველაზე ძლიერი გზაა სამყაროს აგებულების, ასაკისა და ბედის დასადგენად. ჰაბლის მუდმივა ამ ყველაფერს ერთ რიცხვში ატევს" - ამბობს ბალტიმორის კოსმოსის ტელესკოპის სამეცნიერო ინსტიტუტის პროფესორი ადამ რიზი, რომელმაც უკანასკნელი ანალიზი ჩაატარა.
გაფართოებად სამყაროში რაც უფრო შორსაა ვარსკვლავი ან გალატიკა, მით უფრო სწრაფად გვშორდება. ჰაბლის მუდმივა - რომელიც ედვინ ჰაბლმა 1920-იან წლებში შემოგვთავაზა - გვიმხელს რამდენად სწრაფად.
პროფესორი რიზი, რომელმაც 2011 წელს ნობელის პრემია მიიღო ფიზიკის დარგში სამყაროს გაფართოების აჩქარების მტკიცებულებისათვის, იმ ჯგუფის ნაწილია, რომელიც მანძილის საზომ ულტრაზუსტ მეთოდებს იყენებს. ახალი მონაცემების მიხედვით ჰაბლის მუდმივა 73-ის ტოლია. ეს ნიშნავს, რომ გალაქტიკა 73 კმ/წმ-ით უფრო სწრაფად გვშორდება ჩვენ შორის მანძილის თითოეულ მეგაპარსეკზე (3.3 მილიონი სინათლის წელიწადი).
ჰაბლის მუდმივის მიღების სხვა ხერხიც არსებობს, კოსმიურ მიკროტალღოვან ფონზე დაკვირვებით. ეს ძველ რადიაცია მეცნიერებს იმის გამოთვლის საშუალებას აძლევს, რამდენად სწრაფად ფართოვდებოდა სამყარო დიდი აფეთქებიდან 300 000 წლის შემდეგ.
"კოსმოსური მიკროტალღოვანი ფონი არის ყველაზე ძველი სინათლე, რომელიც შეგვიძლია დავინახოთ. ის 13.7 მილიარდი წლის განმავლობაში მოგზაურობდა და გვიყვება რამდენად სწრაფად ფართოვდებოდა ჩვენი სამყარო "ბავშვობაში" " - ამბობს პროფესორი რიზი.
მეცნიერებმა ბავშვის ზრდის გრაფიკის ექვივალენტური კოსმოსური გრაფიკი გამოიყენეს (გამომთვლელი მოდელი, რომელიც უხეშად აღწერს სამყაროს ასაკს, შემადგენლობასა და ფიზიკურ კანონებს) რათა დაედგინათ რა სიჩქრით უნდა ფართოვდებოდეს სამყარო დღეს. ამ გამოთვლის მიხედვით კი ჰაბლის მუდმივა 67-ის ტოლია.
მეცნიერები იმედოვნებდნენ რომ საზომი მეთოდების გაუმჯობესებასთან ერთად, ეს სხვაობა უნდა შემცირებულიყო, თუმცა სხვაობა გაიზარდა. რიზის თქმით, ამან შეიძლება სამყაროს ახალი ფიზიკის შექმნა გამოიწვიოს. რა ფორმა შეიძლება ამან მიიღოს? ერთ-ერთი ვერსიით შესაძლებელია, რომ ბნელი ენერგია უფრო გაძლიერდეს. ეს ფენომენი, მეცნიერების აზრით, ხელს უწყობს სამყაროს გაფართოების აჩქარების ზრდას. ასევე შესაძლებელია, რომ გამოთვლებს ჯერ აღმოუჩენელმა, მეოთხე სახეობის ნეიტრინომ, შეუშალა ხელი. შესაძლებელია ბნელი ენერგია მაინც დამნაშავე აღმოჩნდეს იმ შემთხვევაში, თუ ის ჩვეულებრივ მატერიაზე უფრო მეტად მოქმედებს ვიდრე ახლანდელი მოდელები ვარაუდობენ.
"ჩემი საქმე არაა, რომ ყველაფერი ზუსტად "ჯდებოდეს". მე ვფიქრობ, რომ ეს ძალიან დამაინტრიგებელია." - თქვა რიზმა. უფრო პროზაული ახსნა კი ჯონ პიკოკმა, ედინბურგის უნივერსიტეტის კოსმოლოგიის პროფესორმა შემოგვთავაზა - "სირთულის გარკვეული დონის მიღმა უნდა იყო ღია იმისადმი, რომ შესაძლებელია გაკეთებული დაშვებები მთლად სწორი არ აღმოჩნდეს." პროფესორი პიკოკი ჰაბლის ახლანდელ მუდმივად 70-ს მიიჩნევს ( (73+67)/2).
კოსმოლოგიის კრიზისი შეიძლება მალე განიმუხტოს ჰაბლის მუდმივის გამოთვლის ახალი მეთოდის საშუალებით, რომელიც გრავიტაციულ ტალღებზე დაკვირვებას ეფუძნება. პროფესორი პიკოკის შეფასებით, ისინი ამ პრობლემას უახლოეს ხუთ წელიწადში გაუმკლავდებიან.
-
გადახედვაო'ბრაიენი: თუ საქართველოს ხელისუფლება ე.წ. რუსულ კანონს მიიღებს, ვითარება ჩვენთვის ნათელი გახდება [ინტერვიუ] ო'ბრაიენი: თუ საქართველოს ხელისუფლება ე.წ. რუსულ კანონს მიიღებს, ვითარება ჩვენთვის ნათელი გახდება [ინტერვიუ]
-
გადახედვამიუხედავად დაპირისპირებისა და რთული ვითარებისა, უნდა გვაერთიანებდეს სამშობლოს სიყვარული და შეგვეძლოს მშვიდობიანი თანაცხოვრება — ეპისტოლედან მიუხედავად დაპირისპირებისა და რთული ვითარებისა, უნდა გვაერთიანებდეს სამშობლოს სიყვარული და შეგვეძლოს მშვიდობიანი თანაცხოვრება — ეპისტოლედან
-
გადახედვარუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა რუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი ელჩებს: დაძაბულ ვითარებაში ვართ... ჩემი თხოვნაა, განხორციელდეს მაღალი დონის ვიზიტები მაისის ბოლომდე სალომე ზურაბიშვილი ელჩებს: დაძაბულ ვითარებაში ვართ... ჩემი თხოვნაა, განხორციელდეს მაღალი დონის ვიზიტები მაისის ბოლომდე
-
გადახედვადერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს დერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს
-
გადახედვააქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია აქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია
-
გადახედვასასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს სასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს
-
გადახედვაპრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო პრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო
-
გადახედვაკლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე! კლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე!
-
გადახედვასაქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა საქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა
-
გადახედვაჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე
-
გადახედვადღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია დღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია
-
გადახედვარა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე რა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე კობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე
-
გადახედვაკალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ" კალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ"
-
გადახედვამინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე მინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე
-
გადახედვაპოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI პოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI
-
გადახედვაპარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა პარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა
-
გადახედვა11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა 11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა
-
გადახედვაცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ ცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ
-
გადახედვასაფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ საფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ
კომენტარები