როგორ შეუწყო ხელი აუტისტური სპექტრის არსებობამ კაცობრიობის სამხატვრო ევოლუციას
ათასწლეულის განმავლობაში დედამიწის გარშემო მიგრაციის შემდეგ, უძველესმა ადამიანებმა მუდმივი დასახლებების შექმნა ზედა პალეოლითის დროს, დაახლოებით 50 000 წლიდან 11 000 წლამდე დაიწყეს. ცივილიზაციების ჩამოყალიბების ამ პერიოდის ძირითადადი მახასიათებლებია: ცხოველების მოშინაურება, კომპლექსური იარაღების, აგრიკულტურისა და ხელოვნების რეალისტური ნიმუშების შექმნა.
არ ვიცით, რამ გამოიწვია გამყინვარების პერიოდში ხელოვნების ასეთი ბუმი. ამ თემაზე დღემდე დაობენ არქეოლოგები და ანთროპოლოგები, თუმცა ყველა თანხმდება, რომ ამ პროცესით ადამიანმა დიდი ნაბიჯი გადადგა ცნობირიერების ამაღლებისკენ.
ერთ-ერთი წამყვანი თეორია ამბობს, რომ ჩვენი წინაპრები ხშირად მოიხმარდნენ ჰალუცინოგენურ ნივთიერებებს და ცნობიერების შეცვლის შემთხვევებმა თვითგამოხატვის ახალი ფორმები შექმნა, თუმცა 1990-იან წლებში მკვლევარებმა შეამჩნიეს, რომ ზედა პალეოლითის ხელოვნების ნიმუშები ძალიან ჰგავს აუტისტური სპექტრის დარღვევის (ასდ) მქონე ადამიანების მიერ შექმნილ ნახატებს. ამ აღმოჩენამ შექმნა კონტრთეორია, რომელიც ამბობს, რომ ადრეული ევროპული საზოგადოებები არამხოლოდ ტოლერანტულები იყვნენ ნეიროლოგიურად ატიპური თვისებების მატარებელი ადამიანების მიმართ, არამედ მხარს უჭერდნენ და ეხმარებოდნენ მათ ტომის მხატვრის როლის შესრულებაში.
იორკის უნივერსიტეტის მკვლევარები მიიჩნევენ, რომ თანამედროვე სამეცნიერო ლიტერატურა სინამდვილეში უარყოფს იდეას, რომ გამოქვაბულის მხატვრები ხშირად იღებდნენ ფსიქოდელიურ ნივთიერებებს, ხოლო მის მაგივრად ამტკიცებს, რომ ამ მხატვრების უმეტესობას ჰქონდა ასდ-ს ერთ-ერთ მახასიათებელი - "დეტალებზე ფოკუსირებულობა".
"ჩვენ განვიხილეთ კვლევები ნიჭისა და ნარკოტიკების გამოყენებას შორის კავშირის შესახებ და დავასკვენით, რომ ნარკოტიკების გამოყენებამ ხელი მხოლოდ უკვე არსებულ ნიჭს შეიძლება შეუწყოს", - თქვა პროფესორმა პენი სპიკინსმა, ღია არქეოლოგიის ჟურნალში გამოქვეყნებული პირველი სტატიის ავტორმა.
იმდროინდელი ნახატებისათვის დამახასიათებელია რეალიზმი, ორინტირებულობა არა მთლიანი ობიექტის, არამედ მისი ნაწილებისადმი და ფორმების ერთმანეთით გადაფარვა. შესაძლოა ცნობიერების შემცვლელი ნივთიერებების მიღებას შეეცვალა ჩვენი აღქმა, თუმცა ეს არ გვიხსნის იმას, როგორ გამოიმუშავეს ადამიანებმა ასე მალე რეალისტურად ხატვისათვის საჭირო ტექნიკური უნარი.
ფსიქოლოგიური კვლევების შედეგებმა აჩვენა, რომ დეტალებზე ფოკუსირებულობა ან მისი არქონა განსაზღვრავს, შეეძლება თუ არა ინდივიდს ნანახი სცენის ან ობიექტის თვისებების ზუსტი გადმოცემა. ეს თვისება არამხოლოდ ასდ-ს მქონე ადამიანებისთვისაა დამახასიათებელი. აღმოჩნდა, რომ ის გენეტიკურადაც გადაიცემა.
ავტორები აღნიშნავენ, რომ გენური ვარიაცები და ასდ-ს ინტელექტუალურად არადამაქვეითებელი ფორმის ერთდროულად ქონა ხელს უწყობს კონცენტრაციას, აყალიბებს ამოცნობის უნარს და აუმჯობესებს ინფორმაციის დამუშავებას. დიდი ალბათობით, მსგავსი შემთხვევები დიდი გამყინვარების პერიოდშიც ხდებოდა.
"კულტურაში შეტანილი წვლილის გარდა, დეტალებზე ორიენტირებულ ადამიანებს შეეძლოთ რთული იარაღების შექმნა ძვლების, ხისა და ქვებისგან. ეს უნარები უფრო და უფრო მნიშვნელოვანი ხდებოდა მკაცრ გარემოპირობებთან გამკლავებისათვის", - თქვა სპიკინსმა.
-
გადახედვაო'ბრაიენი: თუ საქართველოს ხელისუფლება ე.წ. რუსულ კანონს მიიღებს, ვითარება ჩვენთვის ნათელი გახდება [ინტერვიუ] ო'ბრაიენი: თუ საქართველოს ხელისუფლება ე.წ. რუსულ კანონს მიიღებს, ვითარება ჩვენთვის ნათელი გახდება [ინტერვიუ]
-
გადახედვამიუხედავად დაპირისპირებისა და რთული ვითარებისა, უნდა გვაერთიანებდეს სამშობლოს სიყვარული და შეგვეძლოს მშვიდობიანი თანაცხოვრება — ეპისტოლედან მიუხედავად დაპირისპირებისა და რთული ვითარებისა, უნდა გვაერთიანებდეს სამშობლოს სიყვარული და შეგვეძლოს მშვიდობიანი თანაცხოვრება — ეპისტოლედან
-
გადახედვარუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა რუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი ელჩებს: დაძაბულ ვითარებაში ვართ... ჩემი თხოვნაა, განხორციელდეს მაღალი დონის ვიზიტები მაისის ბოლომდე სალომე ზურაბიშვილი ელჩებს: დაძაბულ ვითარებაში ვართ... ჩემი თხოვნაა, განხორციელდეს მაღალი დონის ვიზიტები მაისის ბოლომდე
-
გადახედვააზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს აზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს
-
გადახედვააქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია აქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია
-
გადახედვაქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ ქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ
-
გადახედვასასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს სასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს
-
გადახედვაპრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო პრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო
-
გადახედვაკლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე! კლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე!
-
გადახედვასაქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა საქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა
-
გადახედვაჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე
-
გადახედვადღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია დღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია
-
გადახედვარა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე რა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე კობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე
-
გადახედვამინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე მინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე
-
გადახედვაპოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI პოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI
-
გადახედვაპარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა პარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა
-
გადახედვა11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა 11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა
-
გადახედვაცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ ცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ
-
გადახედვასაფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ საფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ
კომენტარები