"მსოფლიოს უძველესი ბავშვის" ფეხი გვაჩვენებს, რომ ჩვენი წინაპრები ბავშვობაში ხეებზე დაცოცავდნენ
სავარაუდოა, რომ საფრთხეებისგან თავის დასაცავად ბავშვი ავსტრალოპითეკები ხეებზე დაცოცავდნენ
3 მილიონი წლის წინ ჩვენი შორეული ნათესავი ავსტრალოპითეკუს აფარენსისი ერთ-ერთი პირველი პრიმატი იყო, რომელიც ორ ფეხზე გადაადგილდებოდა. სწორედ ამის გამო ავსტრალოპითეკების მიმართ მეცნიერების ინტერესი არასდროს ნელდება.
ახალ კვლევაში, რომელიც ეთიოპიაში აღმოჩენილი A.afarensis-ის ბავშვის ძალიან იშვიათ ნამარხზეა დაფუძნებული, ვიგებთ, რომ მათი ფეხები ხეებზე ცოცვაზე იყო მორგებული, ყოველ შემთხვევაში, ადრეულ ბავშვობაში მაინც.
Science Advances-ში გამოქვეყნებულ სტატიაში მეცნიერები კვლევის შედეგებს გვაცნობენ რომლის ფარგლებშიც მათ, A.afarensis-ის განამარხებული ბავშვის, სახელად სელამის, ტერფების აგებულება შეისწავლეს. ეს კონკრეტული ნამარხი მეცნიერებს საშუალებას აძლევს გაიგონ, თუ როგორ იცვლებოდა A.afarensis ის ფეხი დაბადებიდან ზრდასრულობამდე რაც, თავის მხრივ, გვაძლევს ინფორმაციას იმის შესახებ, თუ როგორ ცხოვრობდნენ და იზრდებოდნენ ჩვენი წინაპრები.
A.afarensis-ის შესახებ ყველაზე ბევრი მისი ცნობილი ნამარხისგან, ლუსისგან ვიცით. ლუსი 3.2 მილიონი წლის წინანდელი ჰომინინია, რომელიც 1974 წელს ეთიოპიაში აღმოაჩინეს. მეცნიერებმა მომდევნო წლებში ამავე ადგილას A.afarensis-ის სხვა ნაშთებიც აღმოაჩინეს, რის შედეგადაც მათი ცხოვრების სტილის და თავისებურებების განსაზღვრა შეძლეს.
ამ სახეობის კიდურები და თეძოები ჩვენსას ძალიან წააგავს, რაც ნიშნავს, რომ ისინი ნამდვილად ორ ფეხზე გადაადგილდებოდნენ. მიუხედავად ამისა, მათ ანატომიაში მაინც შეიმჩნევა გარკვეული ნიშნები რაც მიუთითებს, რომ, თანამედროვე ადამიანებთან შედარებით, ცოცვა მათ ბევრად მოხერხებულად შეეძლოთ.
სელამი და ლუსი წელში გამართულები იდგნენ და ორ ფეხზე მშვენივრად გადაადგილდებოდნენ. შორიდან დანახვის შემთხვევაში, მათ თანამედროვე ადამიანისგან ვერც გაარჩევდით, თუმცა ახლოდან აშკარა გახდებოდა, რომ მათ უფრო პატარა თავის ქალა, გრძელი ხელები და თმით დაფარული სხეული ჰქონდათ.
როდესაც მეცნიერებმა სელამის ტერფის სტრუქტურა შეისწავლეს, აღმოაჩინეს, რომ მისი ფეხის ცერა თითი და მისი სახსარი ჩვენგან განსხვავებულია. საინტერესო ის არის, რომ სელამის ფეხი და სხეულის თავისებურებები ზრდასრული A.afarensis-ის სხვა ნამარხებისგანაც განსხვავდება, რაც ნიშნავს იმას, რომ ბავშვ ავსტრალოპითეკებს ზრდასრულებთან შედარებით უფრო მოხერხებულად შეეძლოთ ტოტებზე მოჭიდება და ხეებზე ძრომიალი. სავარაუდოა, რომ საფრთხეებისგან თავის დასაცავად ბავშვი ავსტრალოპითეკები ხეებზე უფრო მეტ დროს ატარებდნენ. გარდა ამისა, ისინი მშობლებზე ჩამოკიდებასაც უფრო ადვილად შეძლებდნენ, რაც დედა ავსტრალოპითეკებს საქმეს გაუადვილებდა.
თუ A.afarensis-ის ზომას გავითვალისწინებთ, ისეთი მტაცებელი ცხოველები, როგორებიც არიან აფთარი, ტურა, ხმალკბილა ვეფხვი და ა.შ პატარა ავსტრალოპითეკებს დიდ საფრთხესს შეუქმნიდნენ. მტაცებლისგან გაქცევისთვის თუ ღამე მშვიდად გამოსაძინებლად, ხეები მათთვის შედარებით უსაფრთხო ადგილები იქნებოდა.
მართლაც, თუ შენ 3 მილიონი წლის წინანდელ აფრიკის უდაბნოში, ღია ცის ქვეშ ცეცხლისა და იარაღების გარეშე ცხოვრობ, ალბათ, სჯობს, მზის ჩასვლის შემდგომ მაღალ ხეებზე აძრომა სწრაფად შეგეძლოს.
-
გადახედვაო'ბრაიენი: თუ საქართველოს ხელისუფლება ე.წ. რუსულ კანონს მიიღებს, ვითარება ჩვენთვის ნათელი გახდება [ინტერვიუ] ო'ბრაიენი: თუ საქართველოს ხელისუფლება ე.წ. რუსულ კანონს მიიღებს, ვითარება ჩვენთვის ნათელი გახდება [ინტერვიუ]
-
გადახედვამიუხედავად დაპირისპირებისა და რთული ვითარებისა, უნდა გვაერთიანებდეს სამშობლოს სიყვარული და შეგვეძლოს მშვიდობიანი თანაცხოვრება — ეპისტოლედან მიუხედავად დაპირისპირებისა და რთული ვითარებისა, უნდა გვაერთიანებდეს სამშობლოს სიყვარული და შეგვეძლოს მშვიდობიანი თანაცხოვრება — ეპისტოლედან
-
გადახედვარუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა რუსეთმა ვოლოდიმირ ზელენსკი ძებნილად გამოაცხადა
-
გადახედვააზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს აზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს
-
გადახედვადერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს დერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს
-
გადახედვააქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია აქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია
-
გადახედვაქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ ქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ
-
გადახედვაპრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო პრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო
-
გადახედვაკლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე! კლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე!
-
გადახედვასაქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა საქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა
-
გადახედვაჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე
-
გადახედვადღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია დღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია
-
გადახედვარა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე რა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე კობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე
-
გადახედვაკალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ" კალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ"
-
გადახედვამინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე მინდა, მივმართო ჩვენი ქვეყნის აკრედიტებულ ელჩებს მეგობარ ქვეყნებში... საკითხი ეხება ჩვენი ქვეყნის მომავალს! — მამუკა ხაზარაძე
-
გადახედვაპოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI პოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI
-
გადახედვაპარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა პარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა
-
გადახედვა11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა 11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა
-
გადახედვაცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ ცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ
-
გადახედვასაფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ საფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ
კომენტარები