ნატო კიბერთავდაცვას აძლიერებს
როდესაც ნათურების მწკრივები წითლად ციმციმს იწყებს და სირენები ახმაურდება, კიბერთავდაცვის სპეციალისტთა ჯგუფები მოქმედებას იწყებენ, რადგან ამ დროს ელექტროენერგიის ქსელებსა და წყლის საწმენდ სადგურებზე თავდასხმაა. ისინი თავის სფეროში საუკეთესონი არიან და ამ ვარჯიშის დროს ერთმანეთს ეჯიბრებიან.
ოპერაცია "გადაჯვარედინებული ფარები", ე.წ. საბრძოლო ვაზნებით ჩატარებული კიბერვარჯიში, რომელსაც ნატოს კოოპერატიული კიბერთავდაცვის ცენტრი ყოველწლიურად ესტონეთში ატარებს, იმისთვის არის გამიზნული, რომ შემოწმდეს წევრების და მოკავშირეების შესაძლებლობები, აღმოაჩინონ უკანასკნელი ჰაკები, მავნე პროგრამები და კიბერჩარევა.
ცენტრის უფროსი მკვლევარი სიიმ ალატალუ ამბობს:
"ეს მეგობრული პაექრობაა, მაგრამ ის, რაც მას მსოფლიოში უდიდესად აქცევს, პირველ რიგში იმ ქვეყნების რაოდენობაა, რომლებსაც ამაში წვლილი შეაქვთ. ყველა ქვეყნის "ნაღებს" ერთად ვკრიბავთ, რათა ერთმანეთს შეეჯიბრონ და ამავე დროს ერთმანეთთან თანამშრომლობასაც ვსწავლობთ".
ესტონეთი ერთ-ერთი პირველი ქვეყანა იყო, რომელმაც 2017 წელს ფართო მასშტაბიანი კიბერთავდასხმა განიცადა და ექსპერტთა უმრავლესობა ამბობს, რომ ამაში დამნაშავე რუსეთი იყო. ბალტიის ქვეყანა ახლა ნატოს კიბერთავდაცვის ძალისხმევის წინა ხაზზეა. ამ ოპერაციის გლობალური რეპუტაციის ზრდის ერთი მაჩვენებელია, რომ ცოტა ხნის წინ მას იაპონია იმ იმედით შეუერთდა, რომ 2020 წლის ოლიმპიური თამაშების კიბერთავდასხმებისგან დასაცავად, ფასეულ უნარებს დააგროვებს.
ოპერაცია "გადაჯვარედინებული ფარები" სავარჯიშოდ ტარდება, მაგრამ საშიშროება ნამდვილია, ამბობს ალატალუ. "ყველაფერი ტექნოლოგიაზეა დამოკიდებული და შესაბამისად, ყველაფრის ჰაკერული გატეხვა არის შესაძლებელი".
2015 და 2016 წლების ზამთარში უკრაინამ ელექტროქსელზე თავდასხმა განიცადა, რამაც რამდენიმე საათით ქსელის გათიშვა გამოიწვია. კიევმა ეს რუსეთს დააბრალა, რაც მოსკოვმა უარყო.
ჰაკერულ თავდასხმებთან ერთად მთავრობები დეზინფორმაციის მზარდი პრობლემის წინაშეც დგანან, როდესაც ინტერნეტს დემოკრატიების წინააღმდეგ იყენებენ. ანალიტიკოსი ბენ ნიმო, ატლანტიკური საბჭოს ციფრული სასამართლო კვლევის ლაბორატორიიდან, წინა კვირაში ჩატარებული სამიტის დროს ამერიკის ხმას ესაუბრა.
"თუ თქვენ შეერთებულ შტატებში რუსეთის ჩარევის ოპერაციას დააკვირდებით, რამდენადაც ვიცით, ის 2014 წლის აპრილში დაიწყო და 2017 წლის ოქტომბრამდე გრძელდებოდა. მათი ოპერაცია სამნახევარ წელიწადს გრძელდებოდა, რომელიც, როგორც იუწყებოდნენ, 100 ადამიანს, სოციალური მედიის რამდენიმე ათას ანგარიშსა და 50 ათასზე მეტ ბოტ ანგარიშს მოიცავდა, რომელიც ამას აძლიერებდა. ეს დიდი, დიდი ოპერაცია იყო, რომელსაც სახელმწიფო პროპაგანდა, როგორიცაა რაშა თუდეი და სპუტნიკი, თავის მხრივ, კიდევ უფრო აძლიერებდა", - თქვა ნიმომ.
ნატოს ქმედებები ამ ყოველივეს საპასუხოდ საკმარისია?
"ორი წლის წინანდელთან შედარებით, მათ მეტად აღიარეს პრობლემა და ეს სამიტის დეკლარაციიდანაც ჩანს. ის დეზინფორმაციას, როგორც კონკრეტულ საფრთხეს და ჰიბრიდული ომის დიდი სურათის ნაწილს, პირველად მოიხსენიებს".
2014 წლიდან, ნატოს ერთობლივი თავდაცვის ძირეული პრინციპი, მეხუთე პარაგრაფი, შესაძლოა ამოქმედდეს იმ შემთხვევაში, თუ ერთ წევრზე კიბერთავდასხმა მოხდება. პასუხი შეიძლება შეიცავდეს სანქციებს, კიბერ-გამოპასუხებას და ტრადიციული ძალების გამოყენებასაც კი.
მიუხედავად იმისა, რომ ეს ნაკლებად სავარაუდოდ გამოიყურება, ნატოს გენერალურმა მდივანმა გაფრთხილება გამოთქვა, რომ კიბერთავდსხმა შესაძლოა, ისეთივე დამანგრეველი იყოს, როგორც ტრადიციული სამხედრო თავდასხმა.
-
გადახედვა28 აპრილს აქციაზე, 23 საათისთვის, დაახლოებით 100 000 ადამიანი იყო — აგიხსნით, როგორ დავთვალეთ 28 აპრილს აქციაზე, 23 საათისთვის, დაახლოებით 100 000 ადამიანი იყო — აგიხსნით, როგორ დავთვალეთ
-
გადახედვალომჯარია მერიის განცხადებაზე: რა “არასანქცირებული” მიტინგი?! ასეთი ტერმინი მხოლოდ რუსეთს აქვს ლომჯარია მერიის განცხადებაზე: რა “არასანქცირებული” მიტინგი?! ასეთი ტერმინი მხოლოდ რუსეთს აქვს
-
გადახედვასაია: არ არსებობს მშვიდობიანი აქციის დაშლის კანონისმიერი წინაპირობა საია: არ არსებობს მშვიდობიანი აქციის დაშლის კანონისმიერი წინაპირობა
-
გადახედვათბილისის მერია აცხადებს, რომ რუსული კანონის საწინააღმდეგო აქცია არასანქცირებულია თბილისის მერია აცხადებს, რომ რუსული კანონის საწინააღმდეგო აქცია არასანქცირებულია
-
გადახედვაშსს კიდევ ერთ განცხადებას ავრცელებს შსს კიდევ ერთ განცხადებას ავრცელებს
-
გადახედვარუსთაველზე დაძაბულობაა — მობილიზებულია სპეცრაზმი და წყლის ჭავლის მანქანა რუსთაველზე დაძაბულობაა — მობილიზებულია სპეცრაზმი და წყლის ჭავლის მანქანა
-
გადახედვარუსთაველის გამზირზე მრავალრიცხოვანი მსვლელობა გრძელდება — მოქალაქეები პარლამენტის შენობას, სიმბოლურად, წრეს არტყამენ რუსთაველის გამზირზე მრავალრიცხოვანი მსვლელობა გრძელდება — მოქალაქეები პარლამენტის შენობას, სიმბოლურად, წრეს არტყამენ
-
გადახედვამშვიდობიანი აქციის მონაწილეები, რესპუბლიკის მოედნიდან, პარლამენტისკენ დაიძრნენ მშვიდობიანი აქციის მონაწილეები, რესპუბლიკის მოედნიდან, პარლამენტისკენ დაიძრნენ
-
გადახედვაპროვოკაციების თავიდან აცილების მიზნით, აუცილებელია ხვალინდელი საკომიტეტო მოსმენის გადადება — ენმ და სტრატეგია აღმაშენებელი პროვოკაციების თავიდან აცილების მიზნით, აუცილებელია ხვალინდელი საკომიტეტო მოსმენის გადადება — ენმ და სტრატეგია აღმაშენებელი
-
გადახედვაარა რუსულ კანონს! — რესპუბლიკის მოედანზე საპროტესტო აქცია მიმდინარეობს არა რუსულ კანონს! — რესპუბლიკის მოედანზე საპროტესტო აქცია მიმდინარეობს
-
გადახედვარესპუბლიკის მოედანზე რუსული კანონის საწინააღმდეგო აქციის მონაწილეები იკრიბებიან რესპუბლიკის მოედანზე რუსული კანონის საწინააღმდეგო აქციის მონაწილეები იკრიბებიან
-
გადახედვაგორგილაძის აუტანელი სიმსუბუქე: საღამოს ევროპული მარშია დაგეგმილი, ამიტომ გადაცემა დღეს არ გავა. ინტერვიუ მოიცდის, ჩვენი ქვეყნის წინაშე მდგომი გამოწვევები ვერა. გორგილაძის აუტანელი სიმსუბუქე: საღამოს ევროპული მარშია დაგეგმილი, ამიტომ გადაცემა დღეს არ გავა. ინტერვიუ მოიცდის, ჩვენი ქვეყნის წინაშე მდგომი გამოწვევები ვერა.
-
გადახედვაბრიტნი სპირსის სასამართლო პროცესი საბოლოოდ დასრულდა — ბრიტნი თავისუფალია ბრიტნი სპირსის სასამართლო პროცესი საბოლოოდ დასრულდა — ბრიტნი თავისუფალია
-
გადახედვაროგორ გავძლებთ აქ? — LOUDspeakers პოლიტიკურ პროცესებს სიმღერით ეხმაურება როგორ გავძლებთ აქ? — LOUDspeakers პოლიტიკურ პროცესებს სიმღერით ეხმაურება
-
-
გადახედვასანქციები, სავიზო შეზღუდვების გაფართოება, პირდაპირი დაფინანსების შეწყვეტა — რა წერია ამერიკელი სენატორების წერილში, რომელიც კობახიძეს გაუგზავნეს სანქციები, სავიზო შეზღუდვების გაფართოება, პირდაპირი დაფინანსების შეწყვეტა — რა წერია ამერიკელი სენატორების წერილში, რომელიც კობახიძეს გაუგზავნეს
-
-
გადახედვამელანომის პირველ ინდივიდუალიზებულ ვაქცინას უკვე ასობით ადამიანზე ცდიან მელანომის პირველ ინდივიდუალიზებულ ვაქცინას უკვე ასობით ადამიანზე ცდიან
-
გადახედვაყველაზე დიდი ცხოველი, რომელსაც ხმელეთზე უარსებია — პატაგოტიტანი ყველაზე დიდი ცხოველი, რომელსაც ხმელეთზე უარსებია — პატაგოტიტანი
-
გადახედვაSETI-ს მეცნიერის თქმით, არამიწიერი სიცოცხლის აღმოჩენა გარდაუვალია და ამას ჯეიმს ვების ტელესკოპით შევძლებთ SETI-ს მეცნიერის თქმით, არამიწიერი სიცოცხლის აღმოჩენა გარდაუვალია და ამას ჯეიმს ვების ტელესკოპით შევძლებთ
-
გადახედვაამომავალი ვარსკვლავები — გიორგი გიგაშვილი პრესტიჟული ევროპული პროგრამის გამარჯვებულია ამომავალი ვარსკვლავები — გიორგი გიგაშვილი პრესტიჟული ევროპული პროგრამის გამარჯვებულია
კომენტარები