როგორ იწყება ცვლილებები – "კაფკას ლეოპარდები"
"ლეოპარდები ტაძარში იჭრებიან და ბოლომდე ცლიან წმინდა სასმისებს. ეს ისევ და ისევ მეორდება და მათ შეჭრას უკვე ყველა ელოდება, რის შემდეგაც ეს რიტუალის ნაწილად იქცევა" - ეს ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი აფორიზმია კაფკას აფორიზმების წიგნიდან, რომელსაც ტუბერკულოზით დასუსტებული მწერალი 1917-1918 წლებში, დასავლეთ ბოჰემიაში წერდა.
ძნელია, ამაზე უკეთ გამოხატო ნგრევისა და ცვლილების ციკლური ბუნება: ლეოპარდები, ეს შეუპოვარი, არარაციონალური, მომაჯადოებელი მტაცებლები, წმინდა ტაძარში გზას ისე იკვლევენ, რომ დროში გამოცდილი წმინდა რიტუალები საერთოდ არ ანაღვლებთ. ცხოველების შემოჭრა სალოცავში რეაქციას მოითხოვს. შეუძლებელია, იმ ტაძარში იდგე, სადაც ლეოპარდები იჭრებიან და სახე არ შეგეცვალოს, მაგრამ შემოვარდნა მხოლოდ მაშინ არის შოკისმომგვრელი, როცა პირველად ხდება. მტაცებლების მიერ ღვთისმსახურებისთვის განკუთვნილი ღვინის დალევაც კი შეიძლება გახდეს რუტინული, თუ მისი პროგნოზირება შესაძლებელია. და ეს სწორედ ის მომენტია, როცა ტაძარს ახალი ლეოპარდები სჭირდება.
ეს აფორიზმი შესანიშნავად ხსნის იმასაც, თუ როგორ ხდებიან კონტრკულტურის მუსიკოსები გრემის მფლობელი მილიარდერები, ან როგორ გარდაიქმნება რევოლუციის სიმბოლო მაისურებზე დატანილ ბრენდად.
ბრაზილიელი მწერლის, მოასირ სკლიარის რომანი "კაფკას ლეოპარდები" სწორედ ამ მოცემულობის გარშემო იგება და ცვლილების დამანგრეველ ბუნებაზე მოგვითხრობს.
ნაწარმოების შინაარსი ასეთია: ახალგაზრდა ებრაელი, ბენიამინ (თაგუნა) კანტაროვიჩი ოდესიდან ოთხმოციოდე კილომეტრით დაშორებულ ღარიბ ებრაულ სოფელში, ჩერნოვიცკში ცხოვრობს და მიუხედავად იმისა, რომ აქ ახალი ამბები რამდენიმე თვის დაგვიანებით აღწევს, ცხადად გრძნობს რევოლუციის ქარს. ის ტროცკისგან "წამოსული" საიდუმლო მისიის შესასრულებლად პრაღაში ჩადის, თუმცა გზაში ინსტრუქციებს კარგავს და საკუთარი ინტუიციის ამარაღა რჩება. თაგუნამ მხოლოდ ის იცის, რომ მემარცხენე ებრაელ მწერალს უნდა შეხვდეს და მის მიერ გადაცემულ ტექსტში საიდუმლო დავალება ამოიკითხოს. ასე გადაეყრება ბენიამინი კაფკას და მისგან სწორედ ზემოთხსენებულ "ლეოპარდებს" მიიღებს - ტექსტს, რომლის ინტერპრეტაციაც ათასგვარად შეიძლება – მით უმეტეს, თუ კომუნისტური იდეებით ხარ ანთებული.
გარდა იმ ამბისა, რომელსაც სკლიარი გვიყვება, დაკვირვებული მკითხველი პარალელურად მეორე ამბავსაც ამოიკითხავს: რამდენად აღფრთოვანებულია თავად ავტორი ფრანც კაფკათი, როგორ ხლართავს სიუჟეტს სწორედ მის სტილში და როგორ მიაგებს პატივს მის უცნაურობებს.
ჯერ მარტო ის ეპიზოდი რად ღირს, რომელშიც მითითებების გარეშე დარჩენილი და თავგზააბნეული თაგუნა კაფკას სამუშაო ოთახში აკითხავს.
"კაფკა გამომცდელად მისჩერებოდა. უცებ ხველა აუტყდა - სუსტი, მშრალი. თაგუნა შეცბა, დაიძაბა. იცნობდა ასეთ ხველას. დარწმუნებული იყო, ასე მხოლოდ ჭლექიანები ახველებდნენ. სწორედ ამ სენის შიში ზაფრავდა ებრაულ სოფლებს, ზუსტად ისევე, როგორც მორიგი დარბევის ლოდინი. კაფკა სოფლად არ ცხოვრობდა, მაგრამ აშკარად ეტყობოდა, ამ სენის მსხვერპლად ქცეულიყო. ამაზე მიუთითებდა მისი სიგამხდრეც, სიფერმკრთალეც, ოდნავ შეფაკლული ლოყებიც. რა თქმა უნდა, არც ამ ერთი ბეწო, გათოშილ ოთახში ჯდომა წაადგებოდა. თაგუნას გული მოეწურა. ისე შეებრალა კაფკა, როგორც, ალბათ, უახლოეს ნათესავს შეებრალებოდა... შენ ავადა ხარ, ფრანც, ძალიან ავად, ეს ხველა სახუმარო საქმე არ არის. არც მწერლის გამონაგონია - ჭლექია და შენც ისევე მოგიღებს ბოლოს, როგორც სხვა უამრავისთვის მოუღია. არ გეგონოს, რომ დიპლომი ან თანამდებობა გადაგარჩენს, ანდა შენი მწერლობა... ეს სენი არავის ინდობს, ამიტომ თავს უნდა მიხედო, ჭამითაც მეტი ჭამო! ნახე, როგორი გამხდარი ხარ. აქაურობასაც დროზე უნდა გაეცალო, ამ გაყინულ ნესტიან ბუნაგს. რა ყრია აქ ჯდომასა და მუშაობაში, თუკი ეს სიცოცხლის ფასად დაგიჯდება? წადი, სანამ გვიან არაა" - ასე ფიქრობდა თაგუნა, მაგრამ თქმით არაფერი უთქვამს.
ეს მოქმედი გმირის სიტყვები არ გეგონოთ. ეს თავად სკლიარის სიტყვებია გარდაცვლილი მწერლისადმი და წიგნი სავსეა ასეთი "შეფარული მზრუნველობით" კაფკასა თუ სხვა პერსონაჟების მიმართ.
"კაფკას ლეოპარდები" ყველა იმ ადამიანზეა, რომელიც ცვლილების ეპიცენტრში ვერ მოხვდა, თუმცა მის მიერ გამოწვეულმა ინერციამ მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხეში მოისროლა. ეს წიგნი ყველა იმ გულანთებულ მეოცნებეს ეძღვნება, რომელსაც "ცხოვრებამ გვერდზე ჩაუარა" და მხოლოდ მხარი გაჰკრა. სკლიარი ყველა ხელმოცარულ რევოლუციონერს, ჩვეულებრივ მკერავსა თუ სამკაულების მაღაზიის გამყიდველს ეუბნება, რომ მათი სიცოცხლე ისედაც მნიშვნელოვანია და რომ ამისთვის დამატებითი მისიის შესრულება სავალდებულო არაა.
თავად კაფკას აფორიზმისა არ იყოს, ამ წიგნის ინტერპრეტაციაც ბევრნაირად შეიძლება და მასში ყველა იმას იპოვის, რასაც ეძებს: პოლიტიკური ცვლილებების ქრონიკას, წარუმატებელი სიყვარულის ამბავს, დამკვირვებლის თვალით მოყოლილ კაფკას ბიოგრაფიასა თუ კომიკურ ისტორიას არასწორად წაკითხულ მხატვრულ ტექსტზე.
მთავარი კი, რასაც მწერალი გვეუბნება ისაა, რომ ყველას არ უწერია ლეოპარდობა და ამაში დამაკნინებელი არაფერია. თავისუფლად შეიძლება ჩაფლავებული მისია ცხოვრების უდიდეს ისტორიად გადაიქცეს, რევოლუციამ კი უმსხვერპლოდ, უხმაუროდ ჩაიაროს შენსავე ტვინში.
ეს უსაშველოდ სევდიანი და ამავდროულად, სასაცილო წიგნი დაახლოებით ორ საათს წაგართმევთ, მაგრამ პირობას გაძლევთ, რომ ეს საინტერესოდ და აზრიანად დახარჯული ორი საათი იქნება.
აქვე, მოუსმინეთ ნენე კვინიკაძეს, რომელმაც შაბათის შუადღეში იმდენად საინტერესოდ ისაუბრა "კაფკას ლეოპარდებზე", რომ წვიმიან ამინდში გარეთ გამიყვანა, წიგნი მაყიდინა და ერთი ამოსუნთქვით წამაკითხა კიდეც.
-
გადახედვაო'ბრაიენი: თუ საქართველოს ხელისუფლება ე.წ. რუსულ კანონს მიიღებს, ვითარება ჩვენთვის ნათელი გახდება [ინტერვიუ] ო'ბრაიენი: თუ საქართველოს ხელისუფლება ე.წ. რუსულ კანონს მიიღებს, ვითარება ჩვენთვის ნათელი გახდება [ინტერვიუ]
-
გადახედვამიუხედავად დაპირისპირებისა და რთული ვითარებისა, უნდა გვაერთიანებდეს სამშობლოს სიყვარული და შეგვეძლოს მშვიდობიანი თანაცხოვრება — ეპისტოლედან მიუხედავად დაპირისპირებისა და რთული ვითარებისა, უნდა გვაერთიანებდეს სამშობლოს სიყვარული და შეგვეძლოს მშვიდობიანი თანაცხოვრება — ეპისტოლედან
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი ელჩებს: დაძაბულ ვითარებაში ვართ... ჩემი თხოვნაა, განხორციელდეს მაღალი დონის ვიზიტები მაისის ბოლომდე სალომე ზურაბიშვილი ელჩებს: დაძაბულ ვითარებაში ვართ... ჩემი თხოვნაა, განხორციელდეს მაღალი დონის ვიზიტები მაისის ბოლომდე
-
გადახედვააზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს აზერბაიჯანში დაკავებულ მედია ადვოკატს და ტელეკომპანიის დამფუძნებელს, არ აძლევენ საშუალებას, სასწრაფო ბიოფსია ჩაიტაროს
-
გადახედვადერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს დერეკ შოლე: მრავალწლიანი პარტნიორობის შემდეგ, ვწუხვართ, რომ საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებები სასწორზე დევს
-
გადახედვააქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია აქცია ქართული ოცნების ოფისთან — სანაპირო გადაკეტილია
-
გადახედვაქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ ქართველი სტარტაპერები რუსული კანონის წინააღმდეგ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ
-
გადახედვასასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს სასტუმრო პარაგრაფთან აქციის მონაწილე დააკავეს
-
გადახედვაპრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო პრეზიდენტმა ე.წ ოფშორების კანონს ვეტო დაადო
-
გადახედვაკლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე! კლუბი KHIDI: ვაუქმებთ 3 და 4 მაისის ივენთებს. არა რუსულ კანონს! შევხვდებით რუსთაველზე!
-
გადახედვასაქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა საქართველოს რეიტინგი, პრესის თავისუფლების მსოფლიო ინდექსში, 26 ადგილით დაეცა
-
გადახედვაჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება კახა კალაძის მიერ, ჟურნალისტის შეურაცხყოფის ფაქტზე
-
გადახედვადღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია დღეს, კობახიძემ, ამ ქვეყნის ისტორიაში უპრეცედენტო და უდიდესი თავდასხმა განახორციელა აშშ-ზე — გრიგოლ გეგელია
-
გადახედვარა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე რა უნდა ვიცოდეთ დღევანდელ პროტესტზე, რომელიც 18:30-ზე დაიწყება სასტუმრო პარაგრაფთან, თავისუფლების მოედანზე
-
გადახედვაკობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე კობახიძე აშშ-ს "ორ რევოლუციურ მცდელობაში" ადანაშაულებს — რა გავიგეთ მისი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მრჩევლის პოსტებიდან X-ზე
-
გადახედვაკალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ" კალაძე სპორტსმენებზე, რომელმაც ხელისუფლების ძალადობა დაგმეს: "მეც ვუერთდები "არა რუსულ კანონს", ამ სუფთა ქართულ კანონს კი აუცილებლად მივიღებთ"
-
გადახედვაპოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI პოლიციის უმოქმედობა აქციის მონაწილეებზე ძალადობას ახალისებს — DRI
-
გადახედვაპარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა პარლამენტში 3 და 4 მაისს უსაფრთხოების ყვითელი დონე იმოქმედებს — ვიზიტორებს ეზღუდებათ პარლამენტის სასახლეში შესვლა
-
გადახედვა11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა 11 მაისს, ევროპის დღეს, რუსული კანონის საწინააღმდეგო მანიფესტაცია დაანონსდა
-
გადახედვაცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ ცირკთან აქციის მონაწილეებს, უცნობი პირები, ფიზიკურად გაუსწორდნენ
-
გადახედვასაფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ საფრანგეთში მცხოვრები ქართველი სტუდენტები რუსული კანონის გაწვევას მოითხოვენ და აქციის მონაწილეებზე ძალადობას გმობენ
კომენტარები